Μια ποίηση «που κάνει τη ζωή αξιοβίωτη», σύμφωνα με τη διευθύντρια της Εθνικής Πινακοθήκης, Μαρίνας Λαμπράκη Πλάκα, κι ένα βιβλίο με σκέψεις κι αφορισμούς «που αποδέχεται ως πυξίδα της καλλιτεχνικής του δράσης την κλασσική μας παιδεία», σύμφωνα με τον διευθυντή του εικαστικού προγράμματος του Ιδρύματος Βασίλη και Μαρίνας Θεοχαράκη, Τάκη Μαυρωτά, παρουσιάστηκαν προσφάτως στο κατάμεστο αμφιθέατρο του Ιδρύματος.
«Το φως της σκιάς» του Βαγγέλη Χρόνη και «Το μάτι του ζωγράφου» του Αλέκου Φασιανού (και τα δυο εκδόσεις Καστανιώτη), λοιπόν, παρουσιάστηκαν σε μια βραδιά που επισφράγισε ότι «οι λέξεις παραμένουν θεμέλια της ύπαρξής μας». Μια βραδιά στην οποία συμμετείχαν (αλφαβητικά) η ποιήτρια Μαριγώ Αλεξοπούλου, ο συγγραφέας, Γιώργος Μανιώτης, ο Τάκης Μαυρωτάς κι ο δημοσιογράφος Θανάσης Νιάρχος, ενώ η ηθοποιός και πρώην υπουργός Πολιτισμού, Λυδία Κονιόρδου αλλά κι η Μαρίνα Λαμπράκη Πλάκα διάβασαν αποσπάσματα. «Τους τιμούμε σύμφωνα με την αξία τους και το χρέος μας», σημείωσε χαρακτηριστικά ο Τάκης Μαυρωτάς.
Πίσω απ' αυτές τις εκδόσεις βρίσκονται δυο προσωπικότητες που συμπορεύονται εδώ και τριάντα χρόνια εναλλάσσοντας λέξεις με εικόνες. Ο Αλέκος Φασιανός στάθηκε πιστός συνοδοιπόρος του Βαγγέλη Χρόνη φιλοτεχνώντας τα εξώφυλλα των βιβλίων των ποιητικών του συλλογών - γιατί περί αυτών ο λόγος. Αξίζει να σημειωθεί ότι η σχετική έκθεση «Αλέκος Φασιανός • Βαγγέλης Χρόνης. 30 χρόνια φιλίας. Ζωγραφική και ποίηση», πρόσφατα ολοκληρώθηκε στο Ίδρυμα Β. & Μ. Θεοχαράκη.
Για ένα «λεκτικό αντάτζιο» μίλησε ο Γιώργος Μανιώτης αναφερόμενος στην ποίηση του Βαγγέλη Χρόνη, σημειώνοντας πως «ο ποιητής βρίσκεται με το ένα πόδι στο φως και το άλλο στη σκιά», ο οποίος «κρατώντας το φαναράκι του κατεβαίνει στην κοίτη του κόσμου». Με τη σειρά της η Λυδία Κονιόρδου ανέφερε πως «όλη μας η ζωή είναι ένα παιχνίδι ανάμεσα στο φως και τη σκιά» και φρόντισε να σημειώσει την «ευγένεια, απαλότητα και διαφάνεια των ποιημάτων που αναδεικνύουν την κρυμμένη αξία πριν από κάθε λέξη» προτού ξεκινήσει την αισθαντική της απαγγελία.
Η Μαριγώ Αλεξοπούλου αναφέρθηκε, μεταξύ άλλων, σε μια ποίηση που μπορεί να συγκεράσει τον σύγχρονο με τον αρχαίο κόσμο, ενώ η Μαρίνα Λαμπράκη - Πλάκα μίλησε, μεταξύ άλλων, για τη σκιά - που μόνο οι ζώντες έχουν - ως σύμβολο της ζωής. Κι εν συνεχεία, σ' ένα ρόλο που δεν την έχουμε συνηθίσει, απήγγειλε ποιήματα του Βαγγέλη Χρόνη με μια ιδιαίτερη εσωτερικότητα. (Αξίζει να σημειωθεί πως, όπως αποκάλυψε ο Βαγγέλης Χρόνης λίγο αργότερα, η Μαρίνα Λαμπράκη Πλάκα έχει υπάρξει ποιήτρια, ενώ ένα από τα ποιήματά της είναι το «Είναι ν' απορείς» που συνδέθηκε με την ερμηνεία του Κώστα Καράλη).
«Ο κλήρος έπεσε σε εμένα που είμαι πιο νέος από τους δυο μας (σ.σ. εννοούσε τον Αλέκο Φασιανό κι εκείνον) να μιλήσω», είπε ο Ευάγγελος Χρόνης ως τελευταίος ομιλητής της βραδιάς . «Τι να προσθέσω σε όσα ειπώθηκαν;», συμπλήρωσε αφού φρόντισε να ευχαριστήσει έναν - έναν όσους συνέπραξαν στο να γίνει πραγματικότητα. Γι' αυτό επέλεξε να κάνει φινάλε δίνοντας λόγο στην ποίηση. Οι στοίχοι από την προηγούμενη ποιητική του συλλογή «Το αρχαίο κεραμίδι» (Καστανιώτης 2018) πλημμύρισαν την αίθουσα θυμίζοντας πως «Οι νότες κι η σκηνή» είναι εκεί για να συντροφεύουν - όταν χρειάζεται - την προσωπική μοναξιά του καθενός μας...
Το TheTOC ρώτησε τον Βαγγέλη Χρόνη αμέσως μετά:
- Τι αισθήματα - και για τι λόγους πιστεύετε - σας άφησε η βραδιά της παρουσίασης των δυο βιβλίων στους χώρους του Ιδρύματος Θεοχαράκη;
«Αισθήματα οπωσδήποτε όμορφα και ξεχωριστά. Η παρουσίαση ενός νέου βιβλίου στο κοινό, εκτός από το τελετουργικό, έχει και μια μυστηριακή ατμόσφαιρα που παραπέμπει σε θρησκευτικές τελετές. Αυτό το λέω γιατί πιστεύω πως η παρουσίαση ενός βιβλίου είναι σαν μία βάπτιση με την διαφορά πως το όνομα στην περίπτωση των βιβλίων δίδεται εκ των προτέρω την ώρα που μαζί με το «τυπωθήτω» ακολουθείται η διαδρομή προς το τυπογραφείο. Η βραδιά της παρουσίασης των βιβλίων του Αλέκου Φασιανού και του δικού μου έχουν και κάτι το σπάνιο για τα δεδομένα της εποχής μας. Ενώ παρουσιάζονται στο κοινό ως νέα βιβλία ταυτόχρονα χαιρετίζουν και μία έκθεση που έφτασε στο τέλος της ύστερα από πέντε μήνες. Υπάρχει και ένας βαθύς συναισθηματισμός γιατί εκθέσεις αυτού του είδους, αν συμβούν, συμβαίνουν στο μέλλον όσο οι δημιουργοί δεν βρίσκονται εν ζωή. Έτσι μαζί με τον Αλέκο Φασιανό πήραμε μεγάλη χαρά και απολαύσαμε κάθε στιγμή και της κοινής έκθεσης αλλά και της παρουσίασης των βιβλίων μας».
- Συμφωνείτε πως «μεγαλώνει το χάσμα ανάμεσα στην ποίηση και τη κοινωνία, όπως ειπώθηκε χαρακτηριστικά, στην παρουσίαση; Κι αν ναι, πως θα μπορούσαμε να το ξορκίσουμε;
«Ναι, συμφωνώ απόλυτα αλλά δεν είμαι βέβαιος πως τα ξόρκια μπορούν να παίξουν θεραπευτικό ρόλο. Ο άνθρωπος δεν άλλαξε και αποτραβήχτηκε ξαφνικά από την ποίηση με την οποία έτσι και αλλιώς δεν ήταν ποτέ σε ιδιαίτερα καλές σχέσεις. Είναι οι κοινωνικές συνθήκες της εποχής που τον έκαναν να αποτραβηχτεί. Μέσα στις συνθήκες οπωσδήποτε συμπεριλαμβάνω και την έλλειψη της παιδείας. Η ποίηση θεωρείται εξ άλλου και ένα είδος πολυτέλειας που σε καιρούς κρίσεων ή ακόμη και ευημεριών το κοινό στρέφεται σε άλλου είδους αναγνώσματα. Πρέπει να ομολογήσω πως και εμείς οι ποιητές έχουμε σε ένα βαθμό βοηθήσει στην απομάκρυνση του κοινού με τα ακατάληπτα ποιήματα φορτωμένα με λέξεις βαρύγδουπες και ακατανόητες. Αφού η ποίηση βοηθά να κάνει τον κόσμο καλλίτερο, όπως πιστεύω, τότε γιατί δεν φροντίζουν οι αρμόδιοι φορείς την εξάπλωσή της; Να μην ξεχνάμε επίσης πως έχουμε ποιητές πολλούς και καλούς και παλιούς και νέους που επιμένουν να γράφουν και οι οποίοι προσπαθούν να γιατρέψουν ψυχές εφ' όσον οι ψυχές το επιθυμούν».
Δείτε επιπλέον φωτογραφίες από τη βραδιά:
(Στην κεντρική φωτογραφία: Βαγγέλης Χρόνης κι Αλέκος Φασιανός στην πρόσφατη παρουσίαση. Διακρίνεται αριστερά η ΄Αντα Παπανδρέου).
Φωτογραφίες: Studio Panoulis