Αυτοί δεν φοβούνται τον θάνατο, φοβούνται τη ζωή

Ήταν στις αρχές της δεκαετίας του 90 όταν ο Πασκάλ Μπρικνέρ μας έβαλε στο παιχνίδι της αναζήτησης της ηδονιστικής αλήθειας. Τα «Μαύρα φεγγάρια του έρωτα» ήταν η ερωτική βίβλος μιας εποχής που ήθελε να έχει τους δικούς της «συναισθηματικούς ηδονιστές» που θα ατένιζαν τις προκλήσεις μιας ακόμα νέας εποχής. Για πολλούς εξακολουθεί να είναι το πιο γνωστό βιβλίο του. Και σ΄ αυτό έβαλε το χέρι του και ο Πολάνσκι με την κινηματογραφική διασκευή του βιβλίου.

Δυο δεκαετίες αργότερα γράφει «Το παράδοξο του έρωτα». «Το ζευγάρι που διαρκεί είναι παραδόξως αυτό που αποδέχεται τη θνητότητά του και που ζει σαν σκυταλοδρομία μια περιπέτεια που το υπερβαίνει» γράφει. Κάπως μελαγχολική διαπίστωση, με μετριοπαθή ωριμότητα. Ο Μπρικνέρ μεγαλώνει και εμείς μαζί του. Ο ερωτικός μύθος αποδομείται. Επέρχεται η συμφιλίωση και η απόλαυση κατά τα λεγόμενα του «από ύποπτη έγινε υποχρεωτική».

Ο Μπρικνέρ, κλασικός εκπρόσωπος των Γάλλων διανοουμένων με αιρετικές, για πολλούς απόψεις, έχει μιλήσει πολύ και δεν έχει διστάσει να διατυπώσει θέσεις όπως την αντίθεσή του στις δυτικές ιδέες για την πολυπολιτισμικότητα.

Την τελευταία φορά που ήρθε στην Ελλάδα, το 2012, μίλησε για την κοινή τύφλωση τόσο από τις ελληνικές όσο και από τις ευρωπαϊκές αρχές, για την υιοθέτηση του κοινού νομίσματος από την Ελλάδα. Θα έπρεπε να είχατε παραμείνει στη δραχμή, είχε πει. Θεώρησε την Ελλάδα το πρώτο θύμα της κρίσης που χτύπησε την πόρτα της Ευρώπης το 2008. Μιλώντας για την Ευρώπη είπε ότι δεν έχει καμία οντότητα, ούτε ενότητα. Ήταν απλώς μια κοινή αγορά, χωρίς τη συνοχή μιας κοινής πατρίδας και κοινών νόμων. Και ότι η οικονομική κρίση αποκαλύπτει ότι η Ευρώπη δεν υπάρχει στην πραγματικότητα. Υπάρχουν απλώς ισχυρές χώρες, μικρές χώρες, αλλά κανενός είδους κοινή ευρωπαϊκή ισχύ που θα μπορούσε να βοηθήσει τους αδύναμους και να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις. Η Ευρώπη δεν έχει καμία φωνή και δεν κάνει καμία παρέμβαση στην εξωτερική πολιτική, στη διένεξη των Ισραηλινών με τους Παλαιστίνιους, στο πρόβλημα της Συρίας. Ο Μπρυκνέρ ανήκει στους νέους Γάλλους φιλόσοφους και σήμερα πιστεύει ότι έχουμε εγκαταλείψει τη δυναμική και την ενέργεια του Διαφωτισμού. Ζούμε το λυκόφως του ευρωπαϊκού πολιτισμού.

Toν συναντήσαμε στην συνέντευξη τύπου που έδωσε στο Μουσείο Κυκλαδικής τέχνης, στο πλαίσιο των συζητήσεων που οργανώνει το μουσείο με προσωπικότητες που η σκέψη και η δράση τους καθορίζουν το πολιτικό γίγνεσθαι.

Μιλώντας για τα συναισθήματα και τις σκέψεις του μετά την τρομοκρατική επίθεση, ο Μπρικνέρ είπε ότι αυτό που έζησε το Παρίσι ήταν μια γενική πρόβα ενός πολέμου που δεν έχει τελειώσει. Και ότι τα συναισθήματα είναι ένας κακός οδηγός των πράξεων. Το πόσο θα μείνουμε ενωμένοι θα είναι το καθοριστικό σημείο για το αν θα καταστρέψουμε τους «εχθρούς». Είναι πολύ ενθαρρυντικό το ότι ο Ομπάμα, ο Πούτιν και ο Κάμερον μιλούν προκειμένου να καταστραφεί αυτό το τέρας. Και το πόσο σημαντικό είναι, το ότι ο Ομπάμα έχει υπάρξει μέχρι τώρα πολύ προσεκτικός σε σχέση με το Ιράκ και τη Συρία. Μίλησε και για το πλεονέκτημα που μπορεί να έχει η Τουρκία σε περίπτωση που θα θελήσει να επωφεληθεί από την «μάχη του πετρελαίου».

Ο Μπρικνέρ μίλησε για την διαφορά των χτυπημάτων σε μια χώρα που όπως τόνισε έχει παρελθόν με την τρομοκρατία, σημειώνοντας ότι στη Γαλλία το Charlie Hebdo, το χτύπησαν επειδή οι σκιτσογράφοι ήταν αντιμουσουλμάνοι, όχι επειδή ήταν νέοι και ελεύθεροι. Το χτύπημα της Παρασκευής ήταν ένα χτύπημα εντελώς διαφορετικό από αυτά είχε να θυμάται η Γαλλία, υπάρχει ολοκληρωτική αλλαγή σε σχέση με το παρελθόν. Το χτύπημα αυτό σημαίνει ότι η ύπαρξή μας αποτελεί για τους μουσουλμάνους σκάνδαλο. Στην ουσία δεν υπάρχει γιατί. Και αυτό σε μια χώρα όπως η Γαλλία η οποία έχει δυο από τις μεγαλύτερες κοινότητες και Εβραίων και Αράβων.

Ο Μπρικνέρ θεωρεί ότι ο Ολάντ δίνει ελευθερία στο να περιοριστούν τα δικαιώματα με το πρόσχημα να προστατεύσει τη χώρα. Η παγίδα της τρομοκρατίας είναι ο περιορισμός των δικαιωμάτων. Η τρομοκρατία ωθεί τις κυβερνήσεις να καταπατούν αρχές. Πολλές φορές προστατεύοντας τη δημοκρατία, την καταστρέφουμε.

Υπάρχει αυτή την εποχή μεγάλο ρεύμα προσφύγων και είναι αλήθεια ότι ανάμεσα σε αυτούς έχουν περάσει ακτιβιστές και πολεμιστές του ISIS. Θα πρέπει να εντοπίσουμε την προέλευσή τους και να μην πάρουμε σκληρά μέτρα γενικώς, τα οποία θα έχουν μακροπρόθεσμα αντίθετα αποτελέσματα.

Είναι εντυπωσιακό και τρομακτικό το φαινόμενο να ανοίγουν οι νέοι το ίντερνετ και να βλέπουν μια αγγελία από το Ισλάμ. Προκειμένου να «καταταγούν» στις τάξεις του. Και ότι αποφασίζουν πως ζουν στην αμαρτία και φεύγουν από τη χώρα για να υπηρετήσουν αυτό που τους προσφέρει το Ισλάμ, την άμεση σωτηρία, που απαντά ίσως στο ερώτημα πολλών νέων: πώς θα ζήσω; Μπαίνουν στον πειρασμό να περάσουν τη γραμμή και να παρανομήσουν.

Για τον Μπρικνέρ αυτό εξακολουθεί να είναι ένα αίνιγμα καθώς ο θάνατος μπορεί ως έννοια να δώσει μόνο μια στιγμιαία απάντηση. Οι πολεμιστές του Ισλάμ, όσοι αποφασίζουν να καταταγούν, δε φοβούνται κατά τον Γάλλο φιλόσοφο το θάνατο, φοβούνται την ίδια τη ζωή. Όμως αυτή τη στιγμή το Ισλάμ ξεκινά ξανά για να ανασυγκροτηθεί, θέλουν να γίνουν κυρίαρχοι του κόσμου.

Δεν παρέλειψε να μιλήσει για το τελευταίο του βιβλίο «Ένας καλός γιός», το οποίο είναι αυτοβιογραφικό. Στο βιβλίο ο συγγραφέας μιλά πολύ για την σχέση με τον πατέρα του, έναν ρατσιστή όπως τον αποκαλεί, αντισημίτη, για τον οποίο παρακαλούσε να πεθάνει σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα όταν ήταν μικρός. Το να τα βάζει κάποιος όλα αυτά στο χαρτί, ομολόγησε, είναι οδυνηρό. Όμως η κάθαρση είναι η σωστή λέξη που περιγράφει το αποτέλεσμα αυτής της πράξης. Ομολόγησε ότι όσο ήταν εν ζωή ο πατέρας του δε μπόρεσε να το κάνει, να γράψει. Και ότι έπρεπε να δει τη ζωή του προοπτικά για να καταλάβει αυτό που είναι σήμερα. «Είμαστε δεσμώτες της οικογένειας, του περιβάλλοντος, και πολλές φορές, αναπαράγουμε αυτά που μαχόμαστε. Πολλοί γινόμαστε σαν τους γονείς μας. Εμένα με οχύρωσε το ότι έφυγα μακριά από την νευρωτική ατμόσφαιρα του σπιτιού μου».

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr