10 χρόνια HOPEgenesis: 800 γεννήσεις και ελπίδα για το δημογραφικό

Η υπογεννητικότητα αποτελεί ένα από τα πιο σοβαρά δημογραφικά προβλήματα που αντιμετωπίζει η Ελλάδα τις τελευταίες δεκαετίες. Η μείωση των γεννήσεων, σε συνδυασμό με τη γήρανση του πληθυσμού, γίνεται ακόμη πιο έντονη στις ακριτικές περιοχές. Σε αυτές, η έλλειψη βασικών υποδομών, όπως υγειονομικές υπηρεσίες και σχολεία, καθιστά τη δημιουργία οικογένειας ακόμη πιο δύσκολη.

Η HOPEgenesis είναι μία Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρία που ιδρύθηκε το 2015, με αποστολή την αντιμετώπιση της υπογεννητικότητας, τη στήριξη της οικογένειας και την εύρεση λύσεων για το δημογραφικό ζήτημα στη χώρα μας, ιδιαίτερα στις απομακρυσμένες και ακριτικές περιοχές της χώρας. Το έργο της επικεντρώνεται στην υποστήριξη γυναικών που επιθυμούν να τεκνοποιήσουν, παρέχοντας δωρεάν πρόσβαση σε ιατρική φροντίδα και καλύπτοντας τα έξοδα εγκυμοσύνης και τοκετού.

Ο κύριος στόχος της είναι η αύξηση των γεννήσεων σε περιοχές όπου οι δημογραφικές συνθήκες είναι ανησυχητικές λόγω της χαμηλής γεννητικότητας και της πληθυσμιακής γήρανσης. Η οργάνωση αναλαμβάνει δράση σε απομονωμένες περιοχές, νησιά και χωριά όπου τα ζευγάρια δεν έχουν εύκολη πρόσβαση σε μαιευτικές υπηρεσίες, λόγω γεωγραφικών, οικονομικών ή κοινωνικών εμποδίων.

Μέσα στα 10 χρόνια από την ίδρυσή της, με την υποστήριξη της HOPEgenesis έχουν γεννηθεί 800 μωρά.

Διαβάστε Επίσης

Το 2050 ο πληθυσμός της Ελλάδας δεν θα ξεπερνά τα 7,5 εκατομμύρια - Χωριά χωρίς ούτε μια γέννηση εδώ και χρόνια

Ο Στέφανος Χανδακάς, Μαιευτήρας - Γυναικολόγος και ιδρυτής της HOPEgenesis μιλά στο TheToc.gr για την πορεία μέχρι σήμερα, τη στήριξη της οικογένειας και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν τα ζευγάρια στις άγονες περιοχές.

- Κύριε Χανδακά, τι έχει πετύχει μέχρι σήμερα τη HOPEgenesis;

Μέχρι σήμερα, έχουν γεννηθεί 800 μωρά στο πλαίσιο του προγράμματος της HOPEgenesis. 850 οικογένειες έχουν ωφεληθεί από το πρόγραμμα σε περιοχές που για περισσότερα από τρία έως πέντε χρόνια υπήρχαν είτε ελάχιστες έως μηδενικές γεννήσεις, είτε μεγάλο αρνητικό ισοζύγιο γεννήσεων-θανάτων.

H HOPEgenesis πλέον δραστηριοποιείται σε περισσότερες από 500 απομακρυσμένες περιοχές (ακριτικά νησιά και δυσπρόσιτα χωριά), συνεργάζεται με 24 ιατρικά κέντρα σε Αθήνα και επαρχία (δημόσια και ιδιωτικά), ενώ η ιατρική της ομάδα αποτελείται από περισσότερους από 50 ιατρούς, μαίες και άλλους επαγγελματίες υγείας, που βρίσκονται σε 15 διαφορετικά μέρη της Ελλάδας. Κάθε χρόνο μάλιστα πραγματοποιεί 12- 14 αποστολές σε απομακρυσμένες περιοχές, είτε πρόκειται για νησιά, είτε για ηπειρωτικά σημεία.

Η αποστολή της HOPEgenesis πραγματοποιείται μέσα από τους παρακάτω πυλώνες:

• Υιοθεσίες ακριτικών περιοχών και απομακρυσμένων νησιών καλύπτοντας όλα τα έξοδα κύησης, τοκετού, μεταφοράς και διαμονής των εγκύων σε συνεργαζόμενα νοσοκομεία και ιατρικά κέντρα.

• Παροχή υπηρεσιών θεραπείας υπογονιµότητας (IVF) καλύπτοντας τα έξοδα θεραπειών ivf για τις γυναίκες που επιθυμούν να κυοφορήσουν αλλά αντιμετωπίζουν προβλήματα γονιμότητας

• Απομακρυσμένη ιατρική παρακολούθηση μέσω εξελιγμένων και πρωτοπόρων ιατρικών συσκευών Bluetooth και μιας ειδικά διαμορφωμένης πλατφόρμας, ώστε να εξασφαλίζεται η ομαλή κύηση.

• Ίδρυση κέντρων απασχόλησης παιδιών προσχολικής ηλικίας και βρεφονηπιακών σταθμών στις περιοχές δράσης.

• Διεξαγωγή ερευνών για την υπογεννητικότητα και το δημογραφικό.

• Διοργάνωση ημερίδων και συνεδρίων για την ενημέρωση, ευαισθητοποίηση του γενικού πληθυσμού για το δημογραφικό και τις επιπτώσεις του.

- Πώς ξεκίνησε η πρωτοβουλία;

Η ιδέα της HOPEgenesis ξεκίνησε από την παρατήρησή μου κατά τον καλοκαιρινό διάπλου της Ομάδας Αιγαίου το 2014, ότι οι γυναίκες ακριτικών νησιών σταμάτησαν να γεννούν. Το γεγονός αυτό επιβεβαιώθηκε τόσο από τους δημάρχων των νησιών, όσο και από τα επίσημα στοιχεία της ΕΛ.ΣΤΑΤ. που μελέτησα στην επιστροφή μου. Υπήρχαν 2 βασικοί λόγοι που απέτρεπε τα ζευγάρια από το να αποκτήσουν παιδί, η ανασφάλεια να περάσουν την περίοδο της εγκυμοσύνης σε ένα τόπο χωρίς γιατρό, μαία και ιατρικές υποδομές και το αβάστακτο κόστος που μπορεί να έφτανε, αν λάβουμε υπόψη μας την ακτοπλοϊκή τους μεταφορά για κάθε εξέταση και έλεγχο από τον γιατρό τους, τη διαμονή, την σίτισή τους για όσο χρονικό διάστημα χρειαστεί μέχρι να μπορούν να πάρουν το πλοίο της επιστροφής. Η HOPEgenesis δημιούργησε λοιπόν μία ομπρέλα ασφαλείας για αυτές τις γυναίκες, καλύπτοντας παράλληλα όλα τα έξοδά τους που σχετίζονται με την εγκυμοσύνη και τον τοκετό τους.

Αυτή η ιδέα αναπτύχθηκε και εξελίχθηκε σε πολλές δράσεις σε όλη την Ελλάδα με ουσιαστικό κοινωνικό αποτύπωμα. Νιώθω μεγάλη συγκίνηση, περηφάνεια αλλά και ευγνωμοσύνη σε όσους πίστεψαν στο όραμά μας και μας στήριξαν ώστε να γίνει πραγματικότητα.

- Πού πιστεύετε ότι οφείλεται η υπογεννητικότητα, ειδικά στις ακριτικές περιοχές;

Το έργο της HOPEgenesis αφορά ένα ιδιαίτερα σημαντικό πρόβλημα που αντιμετωπίζει η χώρα – αυτό της υπογεννητικότητας. Το δημογραφικό πρόβλημα, ως αποτέλεσμα της υπογεννητικότητας, είναι ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα που αντιμετωπίζει σήμερα η Ελλάδα, με μακροχρόνιες επιπτώσεις σε κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο.

Τα τελευταία χρόνια η χώρα μας βαδίζει προς δημογραφικό αδιέξοδο. Οι στατιστικές έρευνες του ΟΗΕ δείχνουν ότι ο πληθυσμός της Ελλάδας θα μειωθεί από τα 10.000.000 σε 8.500.000 έως το 2050 και από τα 8.500.000 κατοίκων το 2050, το 36% θα είναι άνω των 65 ετών. Η έγκυρη επιθεώρηση The Lancet σε επιστημονική της έρευνα εκτιμά ότι ο πληθυσμός της Ελλάδας θα μειωθεί στα 5,5 εκατ. το 2100. Δηλαδή θα έχει θα έχει λιγότερο πληθυσμό από το 1950.

Σύμφωνα επίσης με την τελευταία απογραφή της ΕΛΣΤΑΤ (2022) έχουμε 1 γέννηση ανά 2 θανάτους, ενώ το 2050 θα εργάζεται 1 και θα συνταξιοδοτούνται 3.

Ο νο1 αποτρεπτικός λόγος για την απόκτηση παιδιού από τους Έλληνες είναι η οικονομική κατάσταση και ακολουθούν οι ανεπαρκείς παροχές/υποστήριξη από το κράτος.

Όπως προκύπτει και από την έρευνα που πραγματοποιήσαμε με το τμήμα Στατιστικής και Ασφαλιστικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Πειραιά το 2020, και το επιβεβαιώνουν και τα ζευγάρια με τα οποία μιλάμε, στα ακριτικά νησιά, το πρόβλημα είναι επίσης η ανασφάλεια και ο φόβος, καθώς δεν έχουν πρόσβαση σε ιατρικές υποδομές. Σε ένα απομακρυσμένο χωριό, υπάρχει πρόβλημα εύρεσης εργασίας για τους νέους και κυρίως για τις γυναίκες, που τους αναγκάζει να μετακομίσουν σε κάποιο αστικό κέντρο. Στα αστικά κέντρα που υπάρχουν ιατρικές υποδομές και γιατροί, το εμπόδιο για τα ζευγάρια είναι η συμφιλίωση της επαγγελματικής και της οικογενειακής ζωής. Γι’ αυτό πιστεύουμε ότι η προσέγγιση του δημογραφικού θα πρέπει να διαφοροποιείται βάσει των αναγκών των ζευγαριών σε τοπικό επίπεδο.

- Ποια μέτρα από την Πολιτεία θα μπορούσαν να αμβλύνουν το πρόβλημα του δημογραφικού;

Υπάρχουν 5 βασικοί πυλώνες προσέγγισης του δημογραφικού προβλήματος, οι οποίοι αποτελούν και την ίδια πηγή του προβλήματος:

• Ενίσχυση του μόνιμου πληθυσμού
• Κίνητρα επιστροφής Ελλήνων, το λεγόμενο "Brain Gain”
• Μεταναστευτικό και σωστή ενσωμάτωση προσφύγων και μεταναστών
• Ενεργός γήρανση
• Αλλαγή του "αφηγήματος"

Η HOPEgenesis ασχολείται με τον 1ο πυλώνα της στήριξης του μόνιμου πληθυσμού, καθώς και με μία προσπάθεια να αλλάξει το "αφήγημα" όπως αναφέρουμε στον πυλώνα 5. δεν θα χαλάσει το σώμα μας εάν κάνουμε παιδιά, μπορούμε να τολμήσουμε καριέρα και οικογένεια, δεν θα χάσουμε τα όνειρά μας λόγω των παιδιών.

Όσον αφορά στους τρόπους ενίσχυσης του μόνιμου πληθυσμού της χώρας μας και στην αλλαγή του "αφηγήματος", έχουμε κάποιες προτάσεις τις οποίες τις έχουμε μοιραστεί και με την Υπουργό Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας εν όψει της δημιουργίας του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για το Δημογραφικό:

1. Μείωση του συντελεστή ΦΠΑ σε ιατρικές εξετάσεις εγκύων και τοκετό.
2. Οικονομική κάλυψη θεραπειών IVF με κουπόνι αξίας 2000€ τη φορά για τρεις προσπάθειές εξωσωματικής. Αυτό είναι ένα μέτρο που αποτελεί μία μέση προσέγγιση συγκριτικά με την Ευρωπαϊκή πραγματικότητα και που υπολογίζουμε ότι θα έχει άμεσο όφελος σε περίπου 10.000 ζευγάρια.
3. Φοροαπαλλαγές σε ζευγάρια που τεκνοποιούν σε νεαρές ηλικίες κάτω των 3 ετών και σε οικογένειες με 3 και 4 παιδιά δια βίου.
4. Κίνητρα από το 2ο παιδί: Σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat στην Ελλάδα μόνο ένα παιδί υπάρχει σε περίπου 580.000 νοικοκυριά. Γενικότερα αυτή είναι η κατάσταση που επικρατεί στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Επομένως θα πρέπει να εστιάσουμε σε αυτές τις οικογένειες παρέχοντας κίνητρα για να προχωρήσουν αυτές οι οικογένειες στην απόκτηση 2ου παιδιού.
5. Καμπάνιες ενίσχυσης του θεσμού της οικογένειας, συμπεριλαμβάνοντας πολυπληθείς οικογένειες με πολλά παιδιά. Θα πρέπει δηλαδή, μέσω διαφημίσεων, τηλεοπτικών σειρών, social media, να προβάλλονται και οι οικογένειες με 3-4 ή και παραπάνω παιδιά ως κανονικότητα. Και σε αυτό αφορά ο 5ος πυλώνας που προαναφέραμε ως "αλλαγή του αφηγήματος".
6. Εκπαίδευση των νέων σχετικά με την γονιμότητα και την φθίνουσα αναπαραγωγική ηλικία, ώστε έχοντας πλέον τη σωστή πληροφόρηση να τη διαχειριστούν όπως επιλέγουν στον προγραμματισμό της ζωής τους.
7. Ενίσχυση του θεσμού της οικογένειας σε νεαρή ηλικία.
8. Δημιουργία χώρων φύλαξης βρεφών εντός επιχειρήσεων ή χρηματοδότηση για υπηρεσίες βρεφονηπιακού σταθμού & Ο παππούς και η γιαγιά (νταντά) της γειτονιάς.

- Πείτε μας ένας περιστατικό που έχετε κρατήσει αυτά τα 10 χρόνια.

Νομίζω ότι δεν θα μπορούσα να ξεχωρίσω μόνο ένα περιστατικό, είναι μεγάλη πλέον η εμπειρία και οι πολλές οι στιγμές συγκίνησης που νιώθουμε μέσα από τη δράση μας την τελευταία δεκαετία. Είναι το κλάμα του πρώτου παιδιού που γεννήθηκε μέσα από το πρόγραμμα το 2015, είναι τα παιδικά γέλια που γεμίζουν τους παιδικούς σταθμούς και τις αθλητικές εγκαταστάσεις που δημιουργούμε στις ακριτικές περιοχές, είναι το "ευχαριστώ" της γυναίκας που ένιωσε την ασφάλεια και τη σιγουριά να δημιουργήσει οικογένεια με τη στήριξή μας. Είναι το μέγεθος του κοινωνικού αποτυπώματος που αφήνει το έργο μας, είναι που με κάθε δράση ερχόμαστε ένα βήμα πιο κοντά στο όραμά μας για τη στήριξη της οικογένειας, και την βελτίωση της δημογραφικής πραγματικότητας στην Ελλάδα.

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr