Γιατί αυξάνονται όλο και περισσότερο οι καρκίνοι στους νέους 20-49 ετών - Οι σοβαροί παράγοντες που επηρεάζουν

istock

Τα τελευταία χρόνια, η διεθνής επιστημονική κοινότητα παρακολουθεί με όλο και μεγαλύτερη ανησυχία μια ανησυχητική τάση: την αυξανόμενη εμφάνιση καρκίνων σε ηλικίες που μέχρι πρόσφατα θεωρούνταν πολύ νέες για τέτοιες διαγνώσεις.

Μια νέα, εκτενής μελέτη που δημοσιεύθηκε πρόσφατα στο έγκριτο περιοδικό Military Medical Research, η οποία ανέλυσε στοιχεία από 44 χώρες σε διάστημα σχεδόν δύο δεκαετιών, επιβεβαιώνει ότι οι καρκίνοι πρώιμης έναρξης —όσοι εμφανίζονται μεταξύ 20 και 49 ετών— αυξάνονται σε πολλές περιοχές του κόσμου και μάλιστα με ρυθμούς ταχύτερους από τους καρκίνους που εμφανίζονται σε μεγαλύτερες ηλικίες.

Η έρευνα επιδιώκει να κατανοήσει αν αυτή η αύξηση αφορά μόνο τη συχνότητα των νέων περιστατικών ή αν συνοδεύεται και από αύξηση στη θνησιμότητα, γεγονός που θα υποδείκνυε βαθύτερες αλλαγές στους παράγοντες κινδύνου που επηρεάζουν τις νέες γενιές. Η Καθηγήτρια Θεραπευτικής – Επιδημιολογίας – Προληπτικής Ιατρικής, Παθολόγος (Θεραπευτική Κλινική Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, Νοσοκομείο Αλεξάνδρα) Θεοδώρα Ψαλτοπούλου και η Αλεξάνδρα Σταυροπούλου (Βιολόγος), παραθέτουν τα κυριότερα στοιχεία της έρευνας.

Σε πολλές χώρες, ιδιαίτερα σε Βόρεια Αμερική, Ευρώπη και Ωκεανία, η εμφάνιση συγκεκριμένων μορφών καρκίνου αυξάνεται με πρωτοφανή ταχύτητα στις νεότερες ηλικίες. Στις γυναίκες, οι πιο χαρακτηριστικοί καρκίνοι που παρουσιάζουν δυναμική αύξηση είναι ο καρκίνος του θυρεοειδούς, του μαστού, το μελάνωμα, ο καρκίνος της μήτρας και ο καρκίνος του παχέος εντέρου. Ορισμένες από αυτές τις μορφές, όπως ο καρκίνος του θυρεοειδούς, εμφανίζουν θεαματική άνοδο σε δεκάδες χώρες, δείχνοντας ότι το φαινόμενο δεν περιορίζεται γεωγραφικά.

Στους άνδρες, ανάλογες αυξητικές τάσεις παρατηρούνται στον καρκίνο του θυρεοειδούς, του νεφρού, των όρχεων, του προστάτη και επίσης στο παχύ έντερο. Η σταθερά που επαναλαμβάνεται είναι ότι όλο και περισσότερα περιστατικά εντοπίζονται σε άτομα που δεν έχουν φτάσει ακόμη τα 50.

Το πιο εντυπωσιακό στοιχείο της μελέτης δεν είναι απλώς ότι οι καρκίνοι αυτοί αυξάνονται, αλλά ότι αυξάνονται πολύ ταχύτερα από τους αντίστοιχους καρκίνους που εμφανίζονται αργότερα στη ζωή. Σε πολλές χώρες, οι ερευνητές κατέγραψαν ότι ο καρκίνος του παχέος εντέρου στους νέους αυξάνεται σε αντίθεση με τον ίδιο καρκίνο σε μεγαλύτερες ηλικίες, όπου οι τάσεις είναι σταθερές ή ακόμη και πτωτικές. Αυτό δείχνει ότι οι γενιές που γεννήθηκαν μετά το 1970 εκτίθενται σε παράγοντες κινδύνου που είτε δεν υπήρχαν είτε δεν ήταν τόσο έντονοι στο παρελθόν.

Ένας από τους πιο ισχυρούς παράγοντες κινδύνου που αναδείχθηκαν είναι η παχυσαρκία. Η μελέτη κατέγραψε στενή συσχέτιση μεταξύ της αύξησης του σωματικού βάρους στις ηλικίες 20–49 και της αύξησης συγκεκριμένων μορφών καρκίνου. Σε χώρες όπως η Αυστραλία, το Ηνωμένο Βασίλειο, ο Καναδάς, η Νότια Κορέα και οι Ηνωμένες Πολιτείες, η παχυσαρκία συνδέεται με την αύξηση έως και επτά διαφορετικών μορφών καρκίνου πρώιμης έναρξης, μεταξύ αυτών του παχέος εντέρου, του παγκρέατος, των νεφρών, της μήτρας και του πολλαπλού μυελώματος. Αντίστοιχες συσχετίσεις εμφανίζονται και στους άνδρες.

Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι η "μετατόπιση” του τρόπου ζωής —διατροφή πλούσια σε θερμίδες, ελάχιστη φυσική δραστηριότητα, καθιστική καθημερινότητα— έχει επιδράσει στις νεότερες γενιές με τρόπο που δεν είχε παρατηρηθεί ποτέ στο παρελθόν. Η παχυσαρκία όμως είναι μόνο ένα κομμάτι του παζλ. Η μελέτη τονίζει ότι και άλλοι παράγοντες, όπως οι αλλαγές στο μικροβίωμα του εντέρου, η αυξημένη κατανάλωση επεξεργασμένων τροφίμων, η έκθεση σε περιβαλλοντικούς ρύπους και η αλλαγή στις διατροφικές συνήθειες από τη βρεφική και παιδική ηλικία, ίσως παίζουν καθοριστικό ρόλο.

Διαβάστε Επίσης

Πώς θα μειώσουμε τις πιθανότητες εμφάνισης καρκίνου - Επιστήμονας λέει να "κόψουμε" 5 πράγματα

Ένα ερώτημα που απασχολεί έντονα τους ειδικούς είναι κατά πόσο η αύξηση των διαγνώσεων αντικατοπτρίζει πραγματική αύξηση των καρκίνων ή αν σε ορισμένες μορφές οφείλεται στην καλύτερη ανίχνευση. Σε μερικούς καρκίνους, όπως ο καρκίνος του θυρεοειδούς και του προστάτη, η αύξηση των περιστατικών δεν συνοδεύεται από αντίστοιχη αύξηση στη θνησιμότητα. Αυτό πιθανότατα σημαίνει ότι η διάδοση των απεικονιστικών εξετάσεων οδηγεί σε διάγνωση μικρών, κλινικά ασήμαντων όγκων που παλαιότερα δεν θα εντοπίζονταν. Ωστόσο, η εικόνα δεν είναι ίδια για όλους τους καρκίνους.

Στον καρκίνο της μήτρας και κυρίως στον καρκίνο του παχέος εντέρου, η θνησιμότητα αυξάνεται παράλληλα με τα νέα περιστατικά. Αυτό αποδεικνύει ότι το πρόβλημα δεν περιορίζεται στη διάγνωση, αλλά ότι περισσότεροι νέοι άνθρωποι αρρωσταίνουν και δυστυχώς χάνουν τη ζωή τους από αυτούς τους τύπους καρκίνου.

Η μελέτη δείχνει επίσης ότι οι μεγαλύτερες αυξήσεις καταγράφονται σε χώρες με πολύ υψηλό επίπεδο οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης. Αυτό δεν είναι παράδοξο. Οι αλλαγές στον τρόπο ζωής, οι διατροφικές συνήθειες, οι πολλές ώρες καθιστικής δουλειάς και η ευκολία πρόσβασης σε επεξεργασμένα τρόφιμα χαρακτηρίζουν κυρίως τις εύπορες κοινωνίες. Με άλλα λόγια, η πρόοδος φαίνεται πως συνοδεύεται από νέες προκλήσεις για τη δημόσια υγεία.

Αν οι σημερινές τάσεις συνεχιστούν, ορισμένες μορφές καρκίνου θα αυξηθούν δραματικά στις επόμενες δεκαετίες. Για τον καρκίνο του παχέος εντέρου, για παράδειγμα, οι προβλέψεις δείχνουν ότι η συχνότητα μπορεί σχεδόν να διπλασιαστεί σε άτομα 20–34 ετών μέσα στα επόμενα χρόνια. Αυτό σημαίνει ότι η ιατρική κοινότητα και τα συστήματα υγείας πρέπει να προσαρμόσουν τις στρατηγικές πρόληψης και ελέγχου, λαμβάνοντας πλέον σοβαρά υπόψη τις νεότερες ηλικίες.

Διαβάστε Επίσης

Καρκίνος: Τα τέσσερα απρόσμενα συμπτώματα που πρέπει να γνωρίζουμε

Παρότι τα ευρήματα γεννούν ανησυχία, η μελέτη προσφέρει και έναν οδικό χάρτη. Η καλύτερη κατανόηση των παραγόντων κινδύνου, η ενίσχυση της πρόληψης από νεαρή ηλικία, η προώθηση πιο υγιεινών συνηθειών και πιθανώς η αναθεώρηση των ηλικιών στις οποίες αρχίζουν ορισμένοι προληπτικοί έλεγχοι μπορούν να συμβάλουν ουσιαστικά στον περιορισμό αυτών των τάσεων. Ταυτόχρονα, είναι κρίσιμο να ενισχυθεί η ενημέρωση των νέων ενηλίκων, πολλοί από τους οποίους εξακολουθούν να θεωρούν ότι "ο καρκίνος δεν τους αφορά”.

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr