Καλοκαίρι στην πόλη: Ενα μοντέρνο "update" στην παραδοσιακή αισθητική του Παλαιού Ψυχικού

'Ενα σπίτι του 1930 με κήπο, στο Παλαιό Ψυχικό, ανακαινίστηκε από τους WOA architects με σκοπό να επικαιροποιήσει την παλιά αισθητική των "αστικών" αθηναϊκών προαστείων.

Σε μια εποχή που η αρχιτεκτονική ταυτότητα βρίσκεται υπό συνεχή επαναδιαπραγμάτευση, το έργο των WOA Architects ξεχωρίζει για τη συνέπεια και τον σεβασμό προς την ιστορική κληρονομιά.

Ένα εξαιρετικό παράδειγμα αποτελεί η πρόσφατη αποκατάσταση και επανανοηματοδότηση του Mansion 1930 μιας διατηρητέας προπολεμικής κατοικίας στο Παλαιό Ψυχικό.

Η περιοχή του Παλαιού Ψυχικού υπήρξε ένας από τους πρώτους οργανωμένους προαστιακούς οικισμούς της Αθήνας, σχεδιασμένος σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά πρότυπα των garden cities. Ήσυχη, πράσινη και αστικά ευπρεπισμένη, φιλοξένησε επί δεκαετίες την πολιτική, ιατρική και ακαδημαϊκή ελίτ της χώρας. Με την πάροδο των ετών, οι παλιές οικογένειες υποχώρησαν και νέες, εύπορες, πήραν τη θέση τους. Παρά τις αλλαγές, η περιοχή συνεχίζει να διατηρεί τον χαρακτήρα της "κηπούπολης" – στοιχείο που αναδεικνύεται και στο αρχιτεκτονικό έργο των WOA.

Καλοκαίρι στην πόλη: Ενα μοντέρνο "update" στην παραδοσιακή αισθητική του Παλαιού Ψυχικού

Το συγκεκριμένο σπίτι χτίστηκε τη δεκαετία του 1930 και αντιπροσωπεύει την τυπολογία της αστικής προαστιακής κατοικίας της εποχής, με πέτρινη φέρουσα τοιχοποιία, διώροφη δομή και χωρική ιεραρχία: κοινόχρηστοι χώροι στο ισόγειο και υπνοδωμάτια στον όροφο.

Αντί να υποκύψουν στον εύκολο δρόμο της κατεδάφισης , μια συνήθη πρακτική με αφορμή τις αλλαγές στον οικοδομικό κανονισμό, οι WOA επέλεξαν την οδό της αποκατάστασης και του δημιουργικού επανασχεδιασμού. Αυτή η αρχιτεκτονική συμπεριφορά είναι υποδειγματική, αφού το γκρέμισμα του υφιστάμενου "κέλυφους” είναι μια ευκολία, χωρίς ιστορική συνέχεια όμως.

Η προσέγγιση τους εστιάζει στην εξωτερική διατήρηση και τον ριζικό εσωτερικό μετασχηματισμό. Το περίτεχνο εξωτερικό, με την αυθεντική πέτρα, τη χειροποίητη ξύλινη πόρτα και το μεταλλικό στέγαστρο, διατηρήθηκε με σεβασμό στην ιστορική του ταυτότητα. Αντιθέτως, το εσωτερικό μεταμορφώθηκε σε έναν ρέοντα χώρο open-plan, όπου η παλιά ιεραρχία της αστικής ζωής, οι χώροι του κυρίου, οι χώροι του προσωπικού, η επίσημη σάλα– δίνει τη θέση της σε μια σύγχρονη, ευέλικτη καθημερινότητα.

Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στη σύνδεση με τον περιβάλλοντα χώρο. Η παλιά, άχαρη προσθήκη αντικαταστάθηκε από ένα διάφανο glasshouse, το νέο καθιστικό της οικογένειας, το οποίο πλημμυρίζει το εσωτερικό με φυσικό φως και προσφέρει ανεμπόδιστη θέα στον πίσω κήπο. Η σχεδιαστική γραμμή ενισχύεται από τη φύτευση μεσογειακών ειδών –λεμονιές, κυπαρίσσια, πορτοκαλιές– που ενδυναμώνουν τη σχέση του κτιρίου με το ελληνικό τοπίο.

Ο Άρης Γιαννόπουλος, ιδρυτής των WOA, επισημαίνει πως "η πολυτέλεια σήμερα δεν σχετίζεται με τον εντυπωσιασμό, αλλά με την ποιότητα των υλικών, τον ουσιαστικό σχεδιασμό και την ενσυναίσθηση απέναντι στην καθημερινή ζωή του ανθρώπου".

Έτσι, στο Mansion 1930, η διακριτικότητα και η διαχρονικότητα αποτελούν τους βασικούς άξονες σχεδίασης. Φυσικά υλικά όπως ξύλο και μάρμαρο, τοιχοποιίες με καμπύλες, ουδέτερες αποχρώσεις και ένα φως που ρέει παντού, δημιουργούν ένα σπίτι που υπηρετεί τις αισθήσεις χωρίς να τις καταπιέζει.

Με τη συμβολή της interior designer Λένας Τσοκοπούλου, η νέα αισθητική ενσωματώνει διακριτικές επιρροές από τη Σκανδιναβία και την Ιαπωνία, χωρίς να χάνει την εντοπιότητά της. Το αποτέλεσμα είναι ένα "νέο αρχοντικό" – όχι επιδεικτικό, αλλά βαθιά ανθρώπινο, λειτουργικό και ήσυχα μεγαλοπρεπές.

Το έργο των WOA στο Παλαιό Ψυχικό υπενθυμίζει πως η αρχιτεκτονική μπορεί να είναι πράξη πολιτισμού. Αντί να εξαλείφει το παρελθόν, μπορεί να το μεταμορφώνει , όχι με βία, αλλά με φροντίδα, σεβασμό και δημιουργικότητα.