Κορωναϊός: Τι να ξέρουμε - Συμπτώματα και μέτρα προστασίας

Στη νεότερη ενημέρωσή του ο πρύτανης του ΕΣΠΑ Θάνος Δημόπουλος αναφέρει τα στοιχεία για την κλινική εικόνα των ασθενών με κορωνοϊό, η θεραπεία που παρέχεται, αλλά και τα μέτρα προστασίας.

Η ενημέρωση του Πρύτανη του ΕΚΠΑ για τον κορωνοϊό:

Ονοματολογία
Διεθνής Επιτροπή για την Ταξινόμηση των Ιών (ICTV): SARS-CoV-2 (Σοβαρό Οξύ Αναπνευστικό Σύνδρομο από Κορωνοϊό 2)
Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ): Covid-19 (Κορωνοϊός 19)
Ο ΠΟΥ πρωτίστως ενδιαφέρθηκε να δοθεί ένα όνομα που να μην «ενοχοποιεί» την Κίνα και να μην αναφέρεται άμεσα σε γεωγραφικές τοποθεσίες, ομάδες ανθρώπων ή ζώα, ώστε να αποφευχθεί κάθε στιγματισμός.
Ιολογία

Κορωνοϊοί
Eίναι μεγάλοι RNA ιοί και 2 από τους 4 υποτύπους τους προσβάλλουν τον άνθρωπο.
Aλλοι ξενιστές: νυχτερίδες, θηλαστικά πχ καμήλες, μυρμηγκοφάγοι
4 ανθρώπινοι κορωνοϊοί είναι ενδημικοί παγκοσμίως > 10-30% των λοιμώξεων ανώτερου αναπνευστικού ήπιας συμπτωματολογίας (το λεγόμενο κοινό κρυολόγημα)
Επιδημίες

2002 Ιός του σοβαρού οξέος αναπνευστικού συνδρόμου (SARS) - 8.096 λοιμώξεις και 774 θανάτους – πανδημία ανά την υφήλιο
2012 Κορωνοϊός του αναπνευστικού συνδρόμου της Μέσης Ανατολής (MERS) - 2.494 λοιμώξεις και 858 θανάτους – περιορισμένη επέκταση εκτός Μέσης Ανατολής
2019 Covid-19
Διαρκής πρόκληση των αναδυόμενων μολυσματικών ασθενειών και η σημασία της διαρκούς ετοιμότητας.

Κλινική εικόνα
Όλες οι ηλικιακές ομάδες, διάμεση ηλικία 56 έτη, οριακά συχνότερο σε άνδρες
Μεταδοτικότητα ακόμα και από ασυμπτωματικούς φορείς πριν την εκδήλωση συμπτωμάτων και για 7-14 ημέρες
Άτυπη πνευμονία

Πυρετός, Καταβολή, Ξηρός Βήχας, Δύσπνοια
Εργαστηριακά: λεμφοπενία, παράταση χρόνου προθρομβίνης, αυξημένη γαλακτική δεϋδρογενάση
Αξονική τομογραφία θώρακος: αμφοτερόπλευρα διηθήματα, θολερότητα τύπου θαμβής υάλου
Επιπλοκές: Σύνδρομο οξείας αναπνευστικής ανεπάρκειας (ARDS), σηπτική καταπληξία, αρρυθμίες
26% ανάγκη για νοσηλεία σε μονάδα εντατικής θεραπείας (δεδομένα από Wuhan) – μεγαλύτερο κίνδυνο ασθενείς με συμπαραμαρτούντα νοσήματα (καρδιαγγειακά, καρκίνο, ανοσοανεπάρκεια)
Υψηλό ποσοστό ενδονοσοκομειακής μετάδοσης μεταξύ ιατρονοσηλευτικού προσωπικού και νοσηλευόμενων ασθενών έως 30% >> Σημασία της εκπαίδευσης, διαθεσιμότητας προστατευτικών μέτρων και φροντίδας των νοσούντων
Θεραπεία

Υποστηρικτική αγωγή
Ευρέως φάσματος αντι-ιικοί παράγοντες (ρεμδεσιβίρη, λοπιναβίρη/ριτοναβίρη, ιντερφερόνη-β)
Εμβόλιο (πλατφόρμες παρασκευής αντίστοιχων εμβολίων για το SARS-MERS, νεότερες τεχνολογίες βασιζόμενες στο αγγελιαφόρο mRNA)

Πρόληψη
Απλά μέτρα υγιεινής

τακτικό πλύσιμο των χεριών

κάλυψη του στόματος στο βήχα ή το πτέρνισμα
τακτική απολύμανση των χώρων που συναθροίζονται άτομα
εθελοντική απομόνωση ατόμων που έχουν συμπτώματα ιογενούς λοίμωξης

Ελλάδα
Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ) εκδίδει ανά τακτά χρονικά διαστήματα επικαιροποιημένες οδηγίες για τους υγειονομικούς φορείς σχετικά με τη διαχείριση περιστατικού με πιθανή λοίμωξη από το νέο κοροναϊό.
Ύποπτο κρούσμα: ασθενής με οξεία λοίμωξη του αναπνευστικού και ιστορικό ταξιδιού στην Κίνα ή επαφή με ασθενή τις προηγούμενες 14 ημέρες.
Δεν έχει επιβεβαιωθεί κανένα θετικό κρούσμα στη χώρα μας (15Φεβ2020)

Έκτακτο Συμβούλιο Υπουργών Υγείας της Ε.Ε.
Αυξημένη ετοιμότητα για έγκαιρη αναγνώριση και διακοπή της αλυσίδας μετάδοσης
Μηχανισμός αλληλεγγύης και υποστήριξης των χωρών της ΕΕ αλλά και τρίτων χωρών που θα παραστεί ανάγκη
Εισήγηση Ελλάδας > ψηφιακή πλατφόρμα on time (Ποια είναι αυτά τα περιστατικά τα οποία είναι επικίνδυνα, ποια έρχονται, ποια ελέγχονται, ποια είναι θετικά, ποια αρνητικά, ποια η επιδημιολογική αλληλουχία, πώς αντιδρούν στη φαρμακευτική αγωγή, ποια οδηγούνται σε ίαση)

Οργάνωση υγειονομικών δομών
Ταχεία αναγνώριση των κρουσμάτων
Δημιουργία ειδικών χώρων υποδοχής, απομόνωσης και θεραπείας
Μέριμνα για εξυπηρέτηση μεγάλου αριθμού περιστατικών – δημιουργία κέντρων αναφοράς
Ενημέρωση και εκπαίδευση πολιτών ώστε να απευθύνονται στην κατάλληλη δομή ανάλογα με τα συμπτώματά τους με έμφαση στην πρωτοβάθμια φροντίδα και παραπομπή μόνο των επιπλεγμένων περιστατικών στα τριτοβάθμια νοσοκομεία
Διασφάλιση της υγείας του προσωπικού των υγειονομικών δομών
ξεκάθαρο σχέδιο για τα μέσα προστασίας (μάσκες με φίλτρα προστασίας, γάντια, ειδικά γυαλιά ώστε να αποφεύγεται η επαφή με τα βιολογικά υγρά των ασθενών)
επάρκεια και συνεχής ανεφοδιασμό με μέσα προστασίας
εκπαίδευση του προσωπικού για την εφαρμογή και την αφαίρεση των προστατευτικών μέσων

Υποστήριξη τρίτων χωρών – Αφρική
1 νέο κρούσμα στην Αίγυπτο είναι αρκετό για να κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου
Η κοινωνική και οικονομικοπολιτική κατάσταση στις Αφρικανικές χώρες τις καθιστούν ανοχύρωτες απέναντι στη νέα επιδημία (αντίστοιχα με Εbola)
Σε 7 κράτη υπάρχει 1 νοσηλευτής ανά 1000 κατοίκους
50% των κατοίκων της Αφρικής (1.2 δισεκατομμύρια) δεν έχουν πρόσβαση σε βασικά αγαθά

Οικονομική υποστήριξη

ΠΟΥ: 675εκατομμύρια δολάρια για υποστήριξη καθώς και και εξοπλισμό 14 χωρών με διαγνωστικά εργαλεία
Bill & Melinda Gates Foundation: 100 εκατομμύρια δολάρια δωρεά
Ωστόσο, η πραγματική πρόκληση έγκειται στην ανεύρεση σταθερής και όχι εφάπαξ χρηματοδότησης και επενδύσεων ώστε να διασφαλιστεί η εύρυθμη λειτουργία νοσοκομειακών δομών με τα απαραίτητα υλικά, και παροχή σε ηλεκτρικό και πόσιμο νερό

Μέτρα καραντίνας
Πολλές χώρες μεταξύ των οποίων και οι ΗΠΑ έχουν απαγορεύσει την είσοδο στα εδάφη τους κινέζων πολιτών αλλά και ατόμων που έχουν επισκεφθεί την Κίνα τις τελευταίες 14 ημέρες.
Στο παρελθόν τέτοια μέτρα λίγο μόνο βοήθησαν στην καθυστέρηση της επέκτασης μετάδοσης ιογενών λοιμώξεων
Προληπτικός έλεγχος στις πύλες εισόδου ταξιδιωτών κάθε χώρας και η ιχνηλασιμότητα των επαφών που είχε κάθε ασθενής μπορεί να είναι εξίσου αποτελεσματικά.
Ατομικές ελευθερίες (??)
Η επιβολή υποχρεωτικών μέτρων δημόσιας υγείας θα πρέπει να αξιολογείται και να δικαιολογείται βάσει ενός νομικού και δεοντολογικού πλαισίου (Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των ΗΠΑ):

Τα άτομα πρέπει να ενέχουν σημαντικό κίνδυνο εξάπλωσης μιας επικίνδυνης, μολυσματικής νόσου
Οι παρεμβάσεις πρέπει να βελτιώνουν τους κινδύνους
Απαιτούνται τα λιγότερο περιοριστικά μέσα που είναι απαραίτητα για την επίτευξη των στόχων δημόσιας υγείας
Η χρήση του εξαναγκασμού πρέπει να είναι ανάλογη προς τον κίνδυνο
Οι αξιολογήσεις πρέπει να βασίζονται στα καλύτερα διαθέσιμα επιστημονικά στοιχεία.
Σε αναδυόμενες κρίσεις, όταν η επιστήμη είναι αβέβαιη, η υιοθέτηση της "αρχής της προφύλαξης" είναι λογική για τη διασφάλιση της δημόσιας ασφάλειας.

Ωστόσο, οι καταστάσεις έκτακτης ανάγκης για την υγεία δεν δικαιολογούν αδιάκριτα, υπέρμετρα ή υπερβολικά εξαναγκαστικά μέτρα χωρίς τη δέουσα επιστημονική τεκμηρίωση.

Ηλίας Μόσιαλος: Μεγαλύτερος ο πραγματικός αριθμός των κρουσμάτων

«Yπάρχει σημαντική υποεκτίμηση του πραγματικού αριθμού των κρουσμάτων», διαμηνύει ο Ηλίας Μόσιαλος, καθηγητής Οικονομικών Υγείας στο London School of Economics και πρώην υπουργός Επικρατείας, ενώ εξηγεί λεπτομερώς τι συνέβη με τον κορωνοϊό στην Κίνα.

«Δεν χρειάζεται να πανικοβληθούμε, ούτε όμως και να εφησυχάσουμε. Το ελληνικό σύστημα υγείας πρέπει να είναι απόλυτα προετοιμασμένο σε περίπτωση πανδημίας. Θα βγει εμβόλιο που θα λύσει το πρόβλημα; Ναι, αλλά μάλλον όχι τους επομένως κρίσιμους μήνες. Η χρήση όμως συνδυασμού υπαρχόντων αντιικών φαρμάκων ίσως είναι αποτελεσματική. Θα ξέρουμε σε λίγες εβδομάδες» τονίζει, μεταξύ άλλων ο κ. Μόσιαλος.

«Η Κίνα διαθέτει λιγότερο από το 6% του ΑΕΠ της για την υγεία. Ένα μεγάλο όμως ποσοστό δαπανών (περίπου 30%) είναι ιδιωτικές δαπάνες. Υπάρχουν σημαντικές ανισότητες όσον αφορά στην πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας κυρίως στις αγροτικές περιοχές, όπου η παροχή υπηρεσιών είναι υποτυπώδης.», προσθέτει αναλύοντας τον λόγο που ο κορωνοϊός πήρε δραματική διάσταση ως προς την εξάπλωση.

Ολόκληρη η ανάρτηση του κ. Μόσιαλου στο Facebook για τον κορωνοϊό

Τι συνέβη τελικά με τον κορωνοϊό και πόσο πρέπει να ανησυχούμε; Η επιδημία ξεκίνησε στην πόλη Wuhan πρωτεύουσα της επαρχίας Hubei το Δεκέμβριο. Τα πρώτα κρούσματα εντοπίστηκαν από γιατρούς των τοπικών νοσοκομείων που έκαναν και τις σχετικές αναφορές στις τοπικές αρχές. Οι αρχές προσπάθησαν να αποκρύψουν την κατάσταση και στην ουσία προπηλάκισαν και απομόνωσαν τους γιατρούς. Αυτό ήταν κάτι το αναμενόμενο σε μια χώρα με αυταρχικό καθεστώς και με πλήρη έλεγχο της πληροφορίας και των ΜΜΕ. Τα κρούσματα όμως άρχισαν να πολλαπλασιάζονται και αμέσως φάνηκαν οι αδυναμίες του Κινεζικού υγειονομικού συστήματος και η ανεπάρκεια των τοπικών αρχών. Η Κίνα έχει αναπτυχθεί πολύ τεχνολογικά τα τελευταία χρόνια αλλά το σύστημα υγείας χρειάζεται ριζική αναδιοργάνωση και πολύ καλύτερη χρηματοδότηση.

Η Κίνα διαθέτει λιγότερο από το 6% του ΑΕΠ της για την υγεία. Ένα μεγάλο όμως ποσοστό δαπανών (περίπου 30%) είναι ιδιωτικές δαπάνες. Υπάρχουν σημαντικές ανισότητες όσον αφορά στην πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας κυρίως στις αγροτικές περιοχές, όπου η παροχή υπηρεσιών είναι υποτυπώδης. Επίσης ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού οι λεγόμενοι hukou (εσωτερικοί μετανάστες) δεν έχουν σοβαρή ασφαλιστική κάλυψη γιατί τα δικαιώματα κάλυψης παραμένουν στη πόλη από την οποία προέρχονται και δεν μεταφέρονται στις πόλεις που ζουν και εργάζονται. Οι Κινέζοι δεν εμπιστεύονται τα κέντρα πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας και προσφεύγουν μαζικά στα νοσοκομεία δια πάσαν νόσον (τα τελευταία χρόνια τα νοσοκομεία αναλαμβάνουν και τη διοίκηση των κέντρων υγείας σε μια προσπάθεια να αλλάξουν την εντύπωση των Κινέζων όσον αφορά την αποτελεσματικότητα της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας).

Στα νοσοκομεία η αναμονή είναι μεγάλη και πολλές φορές υπερβαίνει τις 5-6 ώρες. Οι Κινέζοι εισήγαγαν ένα σύστημα προτεραιότητας με κουπόνια έτσι ώστε όταν πας στο νοσοκομείο παίρνεις το κουπόνι με τον αριθμό προτεραιότητας και περιμένεις να σε δουν. Δεν υπάρχει σύστημα διαλογής των ασθενών με βάση την κρισιμότητα της κάθε περίπτωσης. Απλά αναμονή. Το Κινεζικό δαιμόνιο, που συναγωνίζεται με το Ελληνικό για την πρωτοκαθεδρία σε παγκόσμιο επίπεδο, ανέδειξε ένα καινούργιο επάγγελμα. Αυτό της διαχείρισης κουπονιών. Έτσι το πρωί οι πρώτοι που πάνε στο νοσοκομείο είναι οι πωλητές κουπονιών. Μαζεύουν δεκάδες κουπόνια και μετά τα πουλάνε (10 ευρώ περίπου το καθένα) στους πιο εύπορους Κινέζους που δεν θέλουν να περιμένουν ώρες για να δούνε γιατρό (που για να τους εξυπηρετήσει περαιτέρω θα πάρει και αυτός το σχετικό φιλοδώρημα).
Οι διοικητές των νοσοκομείων προέρχονται συνήθως από την κομματική νοσοκομειακή επετηρίδα και δεν έχουν εκπαιδευθεί στη διοίκηση μεγάλων και συνθετών οργανισμών (βέβαια και εμείς βάλαμε πρόσφατα ιδιοκτήτη ταβέρνας να διοικήσει μεγάλο πανεπιστημιακό νοσοκομείο στον κάμπο).

Πάρα ταύτα μετά από μερικά χρόνια κάτι μαθαίνουν στου κασίδη το κεφάλι. Όμως ο πραγματικός πρόεδρος/διοικητής του νοσοκομείου είναι πάντα ο πανάσχετος γραμματέας της τοπικής κομματικής οργάνωσης. Στους μεγάλους δημόσιους οργανισμούς (π.χ. νοσοκομεία, πανεπιστήμια) υπάρχουν πάντα δύο διοικητές αλλά ο πραγματικός πανίσχυρος διοικητής είναι ο γραμματέας της οργάνωσης. Δεν υπάρχει επομένως επαρκής διαχειριστική τεχνογνωσία. Παράλληλα το Κινεζικό Κέντρο για τον Έλεγχο των Νοσημάτων στερείται επιχειρησιακής ικανότητας. Παρότι στελεχώνεται από σοβαρούς επιστήμονες η πλειοψηφία τους είναι ερευνητές χωρίς σοβαρές γνώσεις δημόσιας υγείας και ικανότητες αντιμετώπισης επιδημιών.

Στη Wuhan είχαμε επομένως ένα κακό συνδυασμό πολλών παραγόντων. Κακή πολιτική και υγειονομική διαχείρηση, υποχρημοτοδοτούμενο σύστημα υγείας, κακές διοικήσεις νοσοκομείων, ανεπάρκεια του τοπικού παραρτήματος του Κέντρου για τον Έλεγχο των Νοσημάτων. Και επήλθε η καταστροφή. Αυτό που ακολούθησε με συντονισμένες ενέργειες από το Πεκίνο θα μπορούσε να γίνει μόνο στην Κίνα. Μόνο ένα τόσο ισχυρό και αυταρχικό καθεστώς (που η τοπική του εκδοχή δημιούργησε το πρόβλημα) θα μπορούσε να επιβάλλει τους σοβαρούς περιορισμούς στην διακίνηση των κατοίκων αλλά και τους περιορισμούς της οικονομικής και εκπαιδευτικής δραστηριότητας. Η επαρχία Hubei είναι πλέον πλήρως απομονωμένη. Οι μεγάλες πόλεις της Κίνας έχουν χωριστεί σε τομείς και οι κάτοικοι μπορούν να κινούνται μόνο μέσα στα όρια που έχουν ορίσει οι τοπικές αρχές. Η αστυνομία κυριαρχεί παντού. Οι εργαζόμενοι δεν έχουν επιστρέψει ακόμη στις δουλειές τους.

Τα σχολεία και τα πανεπιστήμια είναι κλειστά και δεν πρόκειται να ανοίξουν για μήνες. Οι εργαζόμενοι θα αρχίσουν να επιστρέφουν σταδιακά στις δουλειές τους αλλά μόνο όσοι είναι απολύτως απαραίτητοι. Την κρίση στη Wuhan τη διαχειρίζεται πλέον ο δήμαρχος της Σανγκάης και το επιτελείο του που έχουν αντικαταστήσει τις τοπικές αρχές (για τις οποίες θα υπάρξουν αυστηρές κυρώσεις Κινεζικού τύπου).

Πρέπει να ανησυχούμε; Το τι συμβαίνει στη Wuhan είναι κατά τη γνώμη μου άγνωστο ακόμη και τώρα. Ο ρυθμός αύξησης των κρουσμάτων έχει μειωθεί σημαντικά αλλά το τοπικό σύστημα είναι ανεπαρκέστατο και υπάρχει μάλλον σημαντική υποεκτίμηση του πραγματικού αριθμού των κρουσμάτων. Το υπουργείο υγείας έχει μεταφέρει δεκάδες χιλιάδες υγειονομικούς στη Hubei ενώ όλοι είδαμε την ταχύτατη ανέγερση ‘νοσοκομείων’ εντός ολίγων ημερών. Στην ουσία ήταν μια εντυπωσιακή συναρμολόγηση προκάτ εγκαταστάσεων. Εκτός όμως της Hubei ο αριθμός των κρουσμάτων παραμένει χαμηλός και ο ρυθμός αύξησης τους έχει μειωθεί σημαντικά. Αυτό είναι ενθαρρυντικό αλλά δεν ξέρουμε πως θα εξελιχθεί η κατάσταση όταν οι Κινέζοι αρχίσουν να επιστρέφουν, έστω και σταδιακά, στις δουλειές τους.

Δεν χρειάζεται να πανικοβληθούμε ούτε όμως και να εφησυχάσουμε. Το Ελληνικό σύστημα υγείας πρέπει να είναι απόλυτα προετοιμασμένο σε περίπτωση πανδημίας. Θα βγει εμβόλιο που θα λύσει το πρόβλημα; Ναι, αλλά μάλλον όχι τους επομένως κρίσιμους μήνες. Η χρήση όμως συνδυασμού υπαρχόντων αντιικών φαρμάκων ίσως είναι αποτελεσματική. Θα ξέρουμε σε λίγες εβδομάδες.

Φωτογραφία: Reuters

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr