Η επίδραση των γεωπολιτικών εξελίξεων

ΑΠΟ ΤOΝ ΓΙΩΡΓΟ Σ. ΣΚΟΡΔΙΛΗ

Ο διάδροµος της Ερυθράς Θάλασσας, τα στενά του Ορµούζ και η Θάλασσα της Νότιας Κίνας είναι κρίσιµα σηµεία που υπόκεινται σε διαταραχές από συγκρούσεις, πειρατεία και τακτικές γκρίζας ζώνης. Τα ελληνικά δεξαµενόπλοια που µεταφέρουν ενεργειακά φορτία µέσω αυτών των ζωνών αντιµετωπίζουν κλιµακούµενα ασφάλιστρα, έκθεση σε υβριδικό πόλεµο και ανάγκη για κρυπτογραφηµένα συστήµατα επικοινωνίας. Η Διεθνής Ένωση Νηογνωµόνων (IACS) έχει συστήσει ενισχυµένα δορυφορικά συστήµατα και πλεονάζουσες οδούς πλοήγησης. Οι θαλάσσιες απειλές στον κυβερνοχώρο επιδεινώνουν το πρόβληµα.

Η επίθεση NotPetya στη Maersk το 2017 κατέδειξε την ευθραυστότητα της θαλάσσιας εφοδιαστικής αλυσίδας, όταν αυτή δέχεται κυβερνοεπίθεση. Το ψήφισµα MSC.428(98) του ΙΜΟ επιβάλλει τη διαχείριση κινδύνων στον κυβερνοχώρο βάσει του κώδικα ISM. Παρ’ όλα αυτά, οι πλοιοκτήτες και διαχειριστές πρέπει να προχωρήσουν πέρα από τη βασική συµµόρφωση και να εφαρµόσουν πιο ολοκληρωµένα πρότυπα κυβερνοασφάλειας, όπως το NIST ή το ISO/IEC 27001. Αυτό σηµαίνει να ενισχύσουν την προστασία τόσο των τεχνολογικών συστηµάτων των πλοίων (OT) όσο και των πληροφοριακών συστηµάτων (IT), καθώς και να εγκαταστήσουν µηχανισµούς ανίχνευσης επιθέσεων (IDS) τόσο στα κεντρικά γραφεία όσο και πάνω στα πλοία, για να εντοπίζουν και να αντιµετωπίζουν απειλές σε πραγµατικό χρόνο. Εν τω µεταξύ, ο λιµενικός τοµέας πρέπει να υποστεί σύγχρονο µετασχηµατισµό.

Ελληνικά λιµάνια όπως ο Πειραιάς και η Θεσσαλονίκη αποτελούν κρίσιµους κόµβους µεταφόρτωσης στην πρωτοβουλία Belt and Road (BRI) και στο κεντρικό δίκτυο ΤΕΝ-Τ της Ε.Ε. Για να παραµείνει η Ελλάδα ανταγωνιστική έναντι των λιµανιών του Ρότερνταµ, της Βαλένθια και της Χάιφα, πρέπει να επενδύσει σε έξυπνες λιµενικές υποδοµές, όπως είναι η συνδεσιµότητα 5G, οι αυτοµατοποιηµένοι γερανοί, η παρακολούθηση φορτίου που βασίζεται στην τεχνολογία blockchain και η δυνατότητα παροχής ηλεκτρικής ενέργειας από τη στεριά (Onshore Power Supply).

Η περιβαλλοντική διάσταση δεν µπορεί να παραβλεφθεί. Η δέσµη νοµοθετικών µέτρων "Fit for 55" της E.E. απαιτεί την ενσωµάτωση των ανανεώσιµων πηγών ενέργειας (π.χ. ηλιακά και αιολικά µικροδίκτυα) στις λιµενικές δραστηριότητες για την επίτευξη των στόχων εκποµπών. Η ηλεκτροδότηση των λιµένων, η ηλεκτροδότηση από την ξηρά και οι καθαροί κόµβοι ανεφοδιασµού πρέπει να έχουν προτεραιότητα σύµφωνα µε τον κανονισµό για τις υποδοµές εναλλακτικών καυσίµων (AFIR).

Ταυτόχρονα, η παγκόσµια αλυσίδα εφοδιασµού υφίσταται σηµαντική αναδιάρθρωση. Η πανδηµία COVID-19 και ο αποκλεισµός της διώρυγας του Σουέζ ανέδειξαν συστηµικές ευπάθειες στην παγκόσµια εφοδιαστική αλυσίδα. Οι ελληνικές ναυτιλιακές εταιρείες πρέπει τώρα να υιοθετήσουν ανθεκτικές αρχιτεκτονικές logistics – ενσωµατώνοντας πρόβλεψη ζήτησης βασισµένη σε AI, παρακολούθηση εµπορευµατοκιβωτίων µε δυνατότητα IoT και συστήµατα προληπτικής συντήρησης. Επιπλέον, η στροφή της Ευρωπαϊκής Ένωσης προς την παραγωγή πιο κοντά στα σύνορά της (nearshoring) και η προσπάθεια απεξάρτησης από την κινεζική βιοµηχανία µεταβάλλουν τις παραδοσιακές εµπορικές διαδροµές Ανατολής-Δύσης. Οι µεγάλες τακτικές γραµµές χάνουν µέρος της σηµασίας τους, καθώς αυξάνεται η σηµασία µικρότερων, περιφερειακών και πιο ευέλικτων αλυσίδων εφοδιασµού. Οι ελληνικοί φορείς εκµετάλλευσης πρέπει να επαναξιολογήσουν τις στρατηγικές ανάπτυξης του στόλου για να ευθυγραµµιστούν µε τους αναδυόµενους διαδρόµους Βορρά-Νότου και τις ενδοµεσογειακές εµπορικές ροές.

Συνολικά βέβαια, λόγω όλων των παραπάνω, οι πιέσεις κόστους εντείνονται. Η επιδεινούµενη επίδραση της αστάθειας των καυσίµων, των εισφορών άνθρακα και του κόστους συµµόρφωσης απειλεί τη βιωσιµότητα των οριακών διαδροµών και των παλαιότερων πλοίων. Χρηµατοδοτικά µέσα όπως οι Αρχές Ποσειδών και ο Χάρτης Θαλάσσιων Φορτίων συνδέουν όλο και περισσότερο τις επιδόσεις ESG µε την πρόσβαση σε κεφάλαια. Οι ελληνικές ναυτιλιακές τράπεζες και οι εκµισθωτές πρέπει να ευθυγραµµιστούν µε αυτά τα πλαίσια για να µειώσουν τον κίνδυνο των χαρτοφυλακίων δανεισµού. Ταυτόχρονα, οι πλοιοκτήτες πρέπει να διερευνήσουν µηχανισµούς συνεργατικής χρηµατοδότησης –πράσινα οµόλογα, επιχορηγήσεις από το Ταµείο Καινοτοµίας της Ε.Ε. και µοντέλα µικτής χρηµατοδότησης– ειδικά για προγράµµατα βαθιάς µετασκευής και ανανέωσης στόλου.

Η δοµή της αγοράς µετατοπίζεται επίσης. Η ενοποίηση µέσω συγχωνεύσεων και κάθετης ολοκλήρωσης δηµιουργεί µεγάλους ναυτιλιακούς και εφοδιαστικούς οµίλους, µε τη δυνατότητα να προσφέρουν ολοκληρωµένες υπηρεσίες από την παραγωγή έως την τελική παράδοση. Αυτό αυξάνει τον ανταγωνισµό για τις µικρότερες ανεξάρτητες εταιρείες, περιορίζει την πρόσβαση στις αγορές και εντείνει την ανάγκη για ψηφιακό µετασχηµατισµό, στρατηγικές συµµαχίες και εξειδίκευση σε επιλεγµένες αγορές ή υπηρεσίες υψηλής προστιθέµενης αξίας. Οι µικρότερες εταιρείες βρίσκονται σε ένα στρατηγικό σταυροδρόµι, όπου πρέπει να επιλέξουν την εδραίωση, την εξειδίκευση ή την καινοτοµία. Εξειδικευµένες υπηρεσίες, όπως ο ανεφοδιασµός µε LNG, τα υπεράκτια σκάφη υποστήριξης αιολικής ενέργειας (OWSV) και η τεχνική διαχείριση πλοίων, προσφέρουν δυνητικούς φορείς ανάπτυξης. Οι ψηφιακές αγορές και οι δυναµικές πλατφόρµες ναύλωσης αναδιαµορφώνουν επίσης τις εµπορευµατικές προµήθειες, επιτρέποντας στους ευέλικτους φορείς εκµετάλλευσης να έχουν πρόσβαση σε νέες κατηγορίες πελατών.

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr