Αν αθροίσει κανείς το δημοσιονομικό κόστος των σεναρίων που έχουν ακουστεί ως υποψήφια μέτρα για να εξαγγελθούν στη ΔΕΘ, θα καταλήξει σε ένα δυσθεώρητο ποσό πολλών δισεκατομμυρίων ευρώ, το οποίο αν υλοποιούνταν θα εκτόξευε το πρωτογενές έλλειμμα και θα απομάκρυνε τον βασικό εθνικό στόχο της ανάκτησης της επενδυτικής βαθμίδας.
Επειδή αυτό δεν είναι στις προθέσεις της κυβέρνησης, το μόνο δεδομένο από τώρα είναι ότι τα μέτρα που τελικώς θα ανακοινωθούν θα είναι μετρημένα, κοστολογημένα και στοχευμένα με τέτοιο τρόπο, ώστε να αντιμετωπιστούν κατά το δυνατόν οι βασικές ανάγκες -ακρίβεια στα τρόφιμα, στη θέρμανση και στον ηλεκτρισμό- χωρίς να τεθεί υπό αμφισβήτηση ο βασικός στόχος: συγκράτηση του πρωτογενούς ελλείμματος στο 2% φέτος και επιστροφή στα πλεονάσματα από το επόμενο έτος.
Το εντυπωσιακό νούμερο της υπέρβασης που ανακοινώθηκε χθες (αύξηση 5,2 δις. ευρώ στα φορολογικά έσοδα έναντι των στόχων) δεν σημαίνει ότι θα δοθούν και 5,2 δις. ευρώ μέσα στο τρέχον έτος. Οι υπολογισμοί του οικονομικού επιτελείου δείχνουν ότι ο πρόσθετος δημοσιονομικός χώρος που θα διατεθεί για φέτος (και θα πρέπει να εξαντληθεί μέχρι το τέλος του 2023) θα κινηθεί στην περιοχή των 1,5-2 δις. ευρώ.
Από αυτά όμως τα χρήματα, θα πρέπει να χρηματοδοτηθεί και η επιδότηση του ηλεκτρικού ρεύματος που αυτή τη στιγμή είναι ο νούμερο ένα πονοκέφαλος και ο νούμερο ένα δημοσιονομικός κίνδυνος. Από την επόμενη κιόλας εβδομάδα θα φανεί ότι για να συγκρατείται η τιμή λιανικής του ρεύματος στα 15-17 λεπτά η κιλοβατώρα, το κράτος θα πρέπει να δαπανά πάνω από 1,3 δις. ευρώ τον μήνα, εκ των οποίων τα 300 εκατ. ευρώ τουλάχιστον από τον κρατικό προϋπολογισμό. Όταν είχαν προϋπολογιστεί περί τα 800 εκατ. ευρώ για να βγάλουμε το 2022 και τώρα ο λογαριασμός μπορεί να φτάσει στα 1,8 δις. ευρώ (ή πολύ υψηλότερα αν επιβεβαιωθούν οι απειλές Gazprom για νέες ανατιμήσεις 60% από τα ήδη εξωφρενικά σημερινά επίπεδα), είναι αντιληπτό ότι το ρεύμα θα απορροφήσει μεγάλο μέρος από τον φετινό δημοσιονομικό χώρο.
Μεγάλος πονοκέφαλος για τα νοικοκυριά θα είναι φέτος η θέρμανση. Όσο και αν προσβλέπουμε στις ήπιες καιρικές συνθήκες, με την τιμή του φυσικού αερίου στα 230 ευρώ ανά μεγαβατώρα, ο κίνδυνος εκτροχιασμού των οικογενειακών προϋπολογισμών εκατοντάδων χιλιάδων νοικοκυριών είναι πολύ μεγάλος. Όταν το ρεύμα θα πωλείται τελική τιμή προς 15-17 λεπτά η κιλοβατώρα παρά τις επιδοτήσεις, όταν το φυσικό αέριο μπορεί να έχει διπλάσια τιμή σε σχέση με πέρυσι και το πετρέλαιο θέρμανσης να πωλείται προς 1,5 ευρώ- (ευτυχώς υποχώρησε η τιμή του πετρελαίου καθώς το θέρμανσης είχε φτάσει στα 1,9 ευρώ)- είναι προφανές ότι το καλάθι της ΔΕΘ πρέπει να περιλαμβάνει ένα αυξημένο επίδομα θέρμανσης και μια επιδότηση ειδικά σχεδιασμένη για το φυσικό αέριο.
Πονοκέφαλος και τα τρόφιμα. Και αυτός αντιμετωπίζεται μόνο με άμεσες εισοδηματικές ενισχύσεις, καθώς οι μειώσεις ΦΠΑ έχουν αποκλειστεί ως δαπανηρό και αμφιβόλου αποτελεσματικότητας μέτρο καθώς ουδείς εγγυάται ότι τα χρήματα δεν θα χαθούν στην διαδρομή μέχρι το ράφι. Η επιταγή ακρίβειας είναι και πάλι στην πρώτη γραμμή ως μέτρο άμεσης απόδοσης. Τουλάχιστον για να βγει η δύσκολη περίοδος μέχρι το τέλος του χρόνου. Όσον αφορά στο fuel pass 3 δεν είναι δεδομένο ότι θα προχωρήσει. Αν η τιμή του πετρελαίου παραμένει στα σημερινά επίπεδα, δεν θα αποτελέσει προτεραιότητα η επιδότηση της αμόλυβδης, όταν κοστίζει κάτω από 2 ευρώ.
Το 2023 είναι ένα άλλο κεφάλαιο. Ο πρωθυπουργός θα επιμείνει στην ανάγκη επιστροφής στα πρωτογενή πλεονάσματα για να επιτευχθεί και ο τελευταίος εθνικός στόχος που μας χωρίζει από την επιστροφή στην κανονικότητα: η ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας για τα ομόλογα. Δεν "πουλάει" ως στόχος στα νοικοκυριά ειδικά εν μέσω ακρίβειας, ωστόσο η ζημιά που μπορεί να γίνει στην οικονομία από την μη επίτευξη του στόχου είναι πολύ μεγάλη, ειδικά σε συνθήκες πληθωριστικής θύελλας και αύξησης των επιτοκίων.
Ο όποιος διαθέσιμος δημοσιονομικός χώρος του 2022 είναι δεδομένο ότι θα χρηματοδοτήσει την παράταση της επιδότησης του ρεύματος οπότε και πάλι τα δημοσιονομικά περιθώρια στενεύουν. Ήδη έχει "κλειδώσει" η κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης για όλους (θα ωφεληθούν συνταξιούχοι και δημόσιοι υπάλληλοι) αλλά και η αύξηση των συντάξεων κατά 6% τουλάχιστον. Δημοσιονομικός χώρος για επιπλέον μέτρα όπως είναι η κατάργηση των τεκμηρίων, οι μειώσεις των συντελεστών των επιχειρήσεων κλπ, δύσκολα θα περισσέψει και πολύ δύσκολα θα εξαγγελθεί κάτι τέτοιο από τώρα καθώς ουδείς γνωρίζει από τον Σεπτέμβριο με ποιες συνθήκες θα κυλήσει ο χειμώνας.
Αυξήσεις στον κατώτατο μισθό θα έχουμε καθώς αυτό δεν προκαλεί άμεσο δημοσιονομικό κόστος. Και μέτρα για την κάλυψη των στεγαστικών αναγκών των νέων θα έχουμε αφού το δημοσιονομικό κόστος είναι περιορισμένο και η χρηματοδότηση εξασφαλισμένη. Το ερώτημα που μένει να απαντηθεί είναι αν ο πρωθυπουργός θα ενσωματώσει το στοιχείο της "έκπληξης" στην ομιλία του. Οι συνθήκες μεγάλης αβεβαιότητας που επικρατούν πάντως, δεν προσφέρονται.
Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις
Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr