Follow us

Ανδρέας Παπανδρέου: Ο "δικός μας" Ανδρέας

24 χρόνια μετά...

Στέλιος Μπαμιατζής
ΓΡΑΦΕΙ: ΣΤΕΛΙΟς ΜΠΑΜΙΑΤΖΗς
Στέλιος Μπαμιατζής

Σαν σήμερα φεύγει από τη ζωή, πριν 24 χρόνια, ο Ανδρέας Παπανδρέου. Αδιαμφισβήτητα και μακριά απο ωραιοποιήσεις ή δαιμονοποιήσεις αντίστοιχα, μία ξεχωριστή προσωπικότητα που σφράγισε την νεότερη ιστορία του τόπου. Θετικά ή αρνητικά, δεν το κρίνουν οι υπεραπλουστεύσεις και σίγουρα όχι εγώ. Άφησε όμως τη δική του υπογραφή σε αυτό που ονομάζεται "πολιτική πραγματικότητα" της Ελλάδας.

Ας θυμηθούμε μερικά προσωνύμιά του: Ο "ηγέτης". "Ψεύτης". "Σωτήρας". Ο "λαοπλάνος". "Απατεώνας". Και δεκάδες, για να μην πω εκατοντάδες άλλα.

Η σχέση των Ελλήνων με τον Ανδρέα Παπανδρέου είναι ακριβώς όπως παιδιού - γονέα. Όπως γιου - πατέρα. Τον λατρεύουμε, τον έχουμε πρότυπο, θέλουμε να του μοιάσουμε και μετά του φορτώνουμε τα μύρια όσα. Μέχρι να πάρει τη θέση του στην ιστορία, αν δεν την έχει πάρει ήδη.

Όμως, τίποτα μα τίποτα, δεν είναι τυχαίο. Κανένας άλλος πολιτικός δεν αναφέρονταν με το μικρό του όνομα. Σε κανέναν άλλον πολιτικό δεν προτιμούσε ο λαός να τον αποκαλεί με το μικρό του όνομα.

Η εξήγηση σε αυτό είναι πως "ήταν ο δικός τους Αντρέας". Γιατί όμως; Τι θα πει ο "δικός τους Αντρέας";

Ο Α. Παπανδρέου ήταν ο μοναδικός πολιτικός που με τη στάση του, με την προσωπικότητά του, με τον δυναμισμό του, έβγαζε στον κόσμο πως πρώτα ζούσε και μετά πολιτευόταν. Πρώτα ήταν άνθρωπος και μετά πολιτικός. Αυτό το "λαοπλάνος" που λέγεται, εν μέρει σωστά, ήταν ακριβώς αυτό. Περνούσε στη λαϊκή συνείδηση ως ένας "διπλανός μας άνθρωπος, ένας δικός μας".

Ήταν όμως και ο άνθρωπος που έβγαλε από τη φοβία τους πολλούς έλληνες. Δεν ήταν η Δεξιά που ηττήθηκε το 1981. Ήταν ότι επιτέλους μίλησε μία ολόκληρη ηττημένη γενιά. Ακούστηκε η φωνή της.

Μετά τη λήξη του εμφυλίου, τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του '50 υπήρξε εύλογα μεγάλος φόβος για μία ακόμα σύγκρουση. Οπότε και οι εν Ελλάδι κυβερνήσεις ακολούθησαν σκληρή πολιτική έναντι των ηττημένων, αλλά και κατά όσων βάφτιζαν αυτοί ως "αναρχοκομμουνιστές". Η ίδια πολιτική ακολουθήθηκε για δεκαετίες με θλιβερό αποτέλεσμα να εγκαθιδρυθεί στη χώρα ένας φόβος. Μία ανασφάλεια. Και βέβαια ένας βαθύτατος κοινωνικός διχασμός.

Έχω προσωπικό παράδειγμα γι' αυτό. Τις μνήμες της μητέρας μου που θυμάται τον παππού μου να λέει στα παιδιά, "προσοχή μην μάθει κανείς ότι ψηφίζουμε Ένωση Κέντρου". Έχω κι άλλο. Στο ίδιο χωριό, κάπου στην Αιγιάλεια, δεν έδιναν τελάρα στην οικογένεια του παππού μου να βάλει τα προϊόντά της γιατί είχε δώσει λίστα συγκεκριμένος και πολύ γνωστός πολιτικός της κυβερνώσας παράταξης.

Προς τιμήν του πάντως, ο πολιτικός αυτός χρόνια μετά ζήτησε συγγνώμη που αναμίχθηκε τόσο πολύ στην μετεμφυλιακή αναταραχή.

Ο Ανδρέας Παπανδρέου λοιπόν, έσπασε αυτό το απόστημα. Διέρρηξε την κραταιά, διχαστική αντίληψη.

Στις εκλογές του 1985, στην οδό Σόλωνος αστυνομικοί έκαναν το σήμα της νίκης. "Έσπασε η τρομοκρατία" έλεγαν.

Ο Α. Παπανδρέου πήρε από το χέρι τους ηττημένους, τους χαμένους, τους "απέξω" και τους άνοιξε τον δρόμο για να φτάσουν ψηλά. Γι'΄αυτό και προκάλεσε κύμματα απέχθειας στον συντηρητικό αστικό κόσμο.

Ίσως όμως αυτό να ήταν τελικά το μεγάλο του σφάλμα. Ανοίγοντας αυτή την οδό, παράλληλα, πιθανά, να έδωσε βήμα στον λαϊκισμό, σε μία σειρά "αδηφάγων" και "αχόρταγων" ανθρώπων να γίνουν εξουσία και τελικά να πάρουν τη θέση όσων μέμφονταν.

Η ιστορία θα κρίνει στο τέλος, όπως πάντα.

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr

Στα νέα κοσμικά εστιατόρια της πόλης: Πώς, πού και γιατί συχνάζουν πλέον οι Αθηναίοι ώστε "δουν και να τους δουν"

Τι έχει αλλάξει στα νέα κοσμικά εστιατόρια της πόλης; Καταρχάς, όντως, λέγονται ακόμα "κοσμικά";

25 Οκτ 2025 | 08:50

Το μνημείο του άγνωστου ακτιβιστή

Αν υπάρχει μια απορία, είναι ποια ακριβώς ήταν η στόχευση του ΠΑΣΟΚ και γιατί συστρατεύθηκε ξανά, μαζί με τις δυνάμεις του αντισυστημισμού.

22 Οκτ 2025 | 09:30

Η προκλητική δήλωση του προκλητικού Τούρκου ΥΠΕΞ

Οι δηλώσεις ή καλύτερα η συνέντευξη του Χακάν Φιντάν έγινε δεκτή από τα Μέσα ενημέρωσης στην Ελλάδα, όπως συνήθως καταναλώνονται οι δηλώσεις των Τούρκων αξιωματούχων.

20 Οκτ 2025 | 09:47

Το τέλος της εργασίας

Το πρόβλημα πάντως, προϊόντος του 21ο αιώνα, δεν είναι η εντατικοποίηση της εργασίας.

ΠΕΤΡΟΣ ΤΑΤΣΟΠΟΥΛΟΣ 20 Οκτ 2025 | 06:26

Η αδύνατη ειρήνη

Όλοι οι πόλεμοι –και ιδίως οι μακροχρόνιοι, εκείνοι που κακοφορμίζουν- συνιστούν μια δυσχερέστατη προς επίλυση εξίσωση, αλλά ειδικά η επίλυση της εξίσωσης Χαμάς – Ισραήλ δείχνει πραγματικά απίθανη.

18 Οκτ 2025 | 14:13

Η μόνη κρίση που δεν είδε ο Καραμανλής

Η μόνη κρίση που δεν μυρίστηκε ο Κώστας Καραμανλής ήταν η μεγαλύτερη κρίση που βίωσε η Ελλάδα από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και μετά

15 Οκτ 2025 | 09:45

Η κατάληψη του μνημείου του Αγνώστου Στρατιώτη

Ο μόνος που δεν θέλησε να μετάσχει στον αχταρμά των έξαλλων αντιδράσεων ήταν ο Αλέξης Τσίπρας.

13 Οκτ 2025 | 09:31

Γελοίοι

Πώς ορίζω τη γελοιότητα; Ως απώλεια του μέτρου. Των ορίων.

ΠΕΤΡΟΣ ΤΑΤΣΟΠΟΥΛΟΣ 13 Οκτ 2025 | 06:24

Ο χρονοδιακόπτης της αξιοπρέπειας

Το 1999 ο Τσίπρας δεν είχε ακόμη αποφοιτήσει καν από το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, μολονότι είχε ήδη θέσει τα γερά θεμέλια μιας πολιτικής καριέρας, εξαιρετικά ιδιότυπης, από πολλές απόψεις.

11 Οκτ 2025 | 10:23

Ο εκνευρισμός Ανδρουλάκη και η επιστροφή Τσίπρα

Αν το ΠΑΣΟΚ δεν καταφέρει να κουνήσει τη βελόνα και το υποψήφιο κόμμα Τσίπρα αποκτήσει υπόσταση, πώς θα απαντήσει ο Νίκος Ανδρουλάκης στο ενδεχόμενο της συνεργασίας τους;

08 Οκτ 2025 | 08:51

Θέλει να αφουγκραστεί την κοινωνία;

Παρά τις ήττες και τα χρόνια στην αντιπολίτευση, παρά το rebranding που υποτίθεται του σχεδίασε η εταιρεία δημοσίων σχέσεων που προσέλαβε, ο κ. Τσίπρας εμφανίζεται στο κοινό του ίδιος και απαράλλαχτος.

06 Οκτ 2025 | 07:06

Ο Βασιλιάς είναι γυμνός και κουρασμένος

Μεγαλώνοντας, οι γωνίες σου αμβλύνονται. Όλο και σπανιότερα αναφωνείς ότι ο βασιλιάς είναι -σου φαίνεται έστω- γυμνός. Όχι απαραίτητα επειδή κοιτάς τη δουλειά ή το συμφέρον σου.

ΓΡΑΦΕΙ Ο Π. ΤΑΤΣΟΠΟΥΛΟΣ 06 Οκτ 2025 | 06:05

Η δεκαετία που κουβαλάς

Καθένας από εμάς, ανάλογα με την ηλικία του, κουβαλάει στην καμπούρα του και άλλη δεκαετία. Για την ακρίβεια, κουβαλάμε στην καμπούρα μας όλες τις δεκαετίες που μας διαμόρφωσαν από τη γέννησή μας μέχρι σήμερα.

04 Οκτ 2025 | 09:16

Τι πήρε ακριβώς ο Ερντογάν;

Δεν έχω το ρεπορτάζ του Τούρκου συναδέλφου και δεν μπορώ να πάρω θέση, ούτως ή άλλως δεν έχει και πολύ μεγάλη σημασία για την αντιπολίτευση στην Αθήνα, ο δικός μας δυσκολεύεται ακόμα και να βγάλει φωτογραφία δίπλα-δίπλα με τον πλανητάρχη, σιγά μην τον δεχτεί στον Λευκό Οίκο ο Τραμπ.

ΜΑΝΟΛΗΣ ΚΑΨΗΣ 01 Οκτ 2025 | 06:49

Τα ήρεμα νερά και τα "νεύρα" Σαμαρά

Η Ελλάδα δεν υπέγραψε φιλία με την Τουρκία, αυτό φαίνεται άλλωστε επί του πεδίου, αλλά αποδέχθηκε όντως ένα μορατόριουμ στην αντιπαράθεση.