Follow us

Από τον Καρυωτάκη στον Καρυώτη

"Πώς καταντήσαμε έτσι;" "Ζούγκλα γίναμε!" "Η Ελλάδα σήμερα σκοτώνει τα παιδιά της!"

THETOC TEAM
ΓΡΑΦΕΙ: ΧΡΗΣΤΟς ΧΩΜΕΝΙΔΗς
Χρηστος Χωμενιδης

"Πώς καταντήσαμε έτσι;" "Ζούγκλα γίναμε!" "Η Ελλάδα σήμερα σκοτώνει τα παιδιά της!"

Τέτοια, κι ακόμα πιο σπαραχτικά, ακούγονταν από τηλεοράσεις και ραδιόφωνα, δημοσιεύονταν στο διαδίκτυο, από την ώρα που έγινε γνωστό το έγκλημα στην αποβάθρα του Πειραιά ώσπου να κηδευτεί ο Αντώνης Καρυώτης και να στραφεί το ενδιαφέρον της κοινής γνώμης στις πλημμύρες στον κάμπο.

Θα μου επιτρέψετε να διαφωνήσω κάθετα. Η μοίρα του Αντώνη Καρυώτη στάθηκε απαράλλακτη με την επί αιώνες, επί χιλιετίες μοίρα όσων διέφεραν σωματικά ή διανοητικά. Όταν λέω "διέφεραν", δεν εννοώ απαραίτητα "υπολείπονταν". Το ελάχιστο φάλτσο στην κυρίαρχη ομοιομορφία, ακόμα και αν σήμαινε ταλέντο, χάρισμα, στοχοποιούνταν. Με το δρεπάνι έκοβαν όποιο στάχυ περίσσευε από το δεμάτι. Με τον δηλητηριώδη λόγο, την καζούρα -μετά ξυλοφορτώματος πολύ συχνά-, τον αποκλεισμό, τιμωρούσαν όποιον δεν τους έμοιαζε. Δυσανεκτικοί, αμείλικτοι, δολοφονικοί. Κατά τα άλλα ευσεβείς χριστιανοί, υποδειγματικοί πατριώτες.


Να θυμίσω τον Γιαννούλη Χαλεπά, τον μεγαλύτερο ίσως στον καιρό του γλύπτη στην Ευρώπη (αυτό βεβαίως το συνειδητοποιήσαμε εκ των υστέρων), που η μάνα του τον συνέτριψε ψυχικά, οι συγγενείς του τον έκλεισαν στο τρελοκομείο, οι συγχωριανοί του τον αντιμετώπιζαν σαν σκουπίδι; Τον λαϊκό ζωγράφο Θεόφιλο Χατζημιχαήλ, ο οποίος εικόνισε τον κόσμο πιο πολύχρωμο, πιο παραμυθένιο από όσους έπιασαν ποτέ στην Ελλάδα χρωστήρα; Τα γράφει ο Νίκος Εγγονόπουλος στο αριστουργηματικό του ποίημα, "Η Μπαλάντα της Ψηλής Σκάλας". "Ο Θεόφιλος κάποτες ανέβηκε σε μια ψηλή σκάλα -αυτόπτες μάρτυρες το λεν- ίσως να ζωγραφίσει μιαν επιγραφή, ίσως ακόμα για να συμπληρώσει το πάνω μέρος μιας συνθέσεώς του ηρωικής. Αλητόπαιδες -αλητόπαιδες που με τον καιρό ανδρωθήκαμε και γεράσαν κι επέθαναν ευυπόληπτοι και "φιλήσυχοι αστοί”- αλητόπαιδες για να παίξουν και να γελάσουν ετραβήξανε τη σκάλα την ψηλή. Κι ως γκρεμοτσακιζόντανε έντρομος ο Θεόφιλος από τα ύψη, επρόσμενε ελεεινός σακάτης, θέλεις κι ακόμα λιώμα, στο χώμα να βρεθεί…"

Τον Χαλεπά και τον Θεόφιλο τουλάχιστον τους γνωρίζουμε. Υποκλινόμαστε στα βάσανα τους όσο και στο μεγαλείο τους. Πόσες μυριάδες άλλοι πετιούνταν από τις κοινότητές τους σαν την τρίχα απ’το ζυμάρι, θάβονταν ζωντανοί σε "άσυλα"-μπουντρούμια, ξεχνιούνταν κι από τους εξ αίματος εγγύτερούς τους; "Ντρέπονταν καν να πουν ότι τον είχαν στείλει στη Λέρο…" μού έλεγε ένας φίλος ψυχίατρος. " "Ο θείος μετανάστευσε στην Αυστραλία” ισχυρίζονταν στον περίγυρό τους…" Εάν μια κοπέλα πιανόταν να έχει προγαμιαίες σχέσεις και οι γονείς και τα αδέλφια της δεν κατάφερναν να κουκουλώσουν το "αμάρτημά" της, παντρεύοντάς την άρον-άρον με όποιον λάχαινε, την έδιωχναν από το σπίτι με τις πέτρες. Δεν πάει να κατέληγε στην πόλη πόρνη; Τα νέα δύσκολα θα έφταναν στο χωριό...

Αναψηλαφώντας την υποφωτισμένη κοινωνική μας ιστορία, οι ερευνητές έρχονται αντιμέτωποι με κάθε λογής φρίκη. Το γνωμικό "ο γέρος θα πάει ή από πέσιμο ή από χέσιμο…" ηχεί σαν ένα συμπέρασμα της εμπειρικής ιατρικής, εκπεφρασμένο κάπως σκωπτικά. Θα αποτροπιάζαμε εάν μαθαίναμε ότι στην πάμπτωχη αγροτική Ελλάδα τους ηλικιωμένους, που δεν μπορούσαν πλέον να θρέψουν καν τον εαυτό τους, όχι σπάνια τους γκρέμιζαν ή τους δηλητηρίαζαν. Δεν το πιστεύετε; Διαβάστε όσα γράφει ο Γιάννης Βλαχογιάννης, με αφορμή τη "Φόνισσα" του Παπαδιαμάντη, για το άγος των θηλυκοκτονιών τον 19ο αιώνα στα νησιά. Σκότωναν κοριτσάκια βρέφη και έτσι απαλλάσσονταν από την υποχρέωση να τα προικίσουν. Η γραία Φραγκογιαννού αποτελεί το λογοτεχνικό απείκασμα της ειδεχθούς εκείνης πρακτικής…

Έπρεπε να φτάσουμε στη δεκαετία του 1980, για να φανούν κάποιοι φωτισμένοι επιστήμονες, να αγωνιστούν για την από-ασυλοποίηση, να συγκρουστούν με αραχνιασμένες συνειδήσεις, ώστε να κλείσει τελικά το κολαστήριο της Λέρου. Έπρεπε να εκπεμφθούν από την τηλεόραση και στην πιο απόμακρη γωνιά της ελληνικής υπαίθρου τα σύγχρονα ήθη, ώστε η βαρβαρότητα να απονομιμοποιηθεί.

Για αυτό και είμαι ιδιαίτερα καχύποπτος απέναντι σε όλους εκείνους που νοσταλγούν, που εξιδανικεύουν το παρελθόν. Χάσαμε, λένε, την ιδιοπροσωπία μας. Γλυτώσαμε, απαντώ, από τον χειρότερο μας εαυτό.

Τον Αντώνη Καρυώτη τον έπνιξαν όμως μόλις προχθές. Επιβιώνει προφανώς ο πρωτογονισμός, ελλοχεύει μέσα σε αρκετούς συμπολίτες μας πνεύμα βάναυσο, δολοφονικό και ψάχνει αφορμή για να εκφραστεί. Ο χαμός του, από την άλλη, δεν πέρασε στο ντούκου ούτε στα ψιλά. Χάρη στην τεχνολογία, στις κάμερες, το μαρτύριό του καταγράφηκε και δημοσιοποιήθηκε. Και ο κόσμος αγανάκτησε. Εξεγέρθηκε. Όπως δεν θα το έκανε μια γενιά πριν, όταν πολλοί θα τα έριχναν στην "κακιά την ώρα", στον "συγγνωστό εκνευρισμό του πληρώματος".

Όχι, η κοινωνία μας δεν έχει καταντήσει ζούγκλα. Βελτιώνεται αντιθέτως. Αποκτά καθημερινά κι εντονότερη ενσυναίσθηση, αποδοκιμάζει το κακό, θωρακίζεται απέναντί του. Αντιδρά σπασμωδικά; Αποσπασματικά; Μελοδραματικά; Αντιδρά πάντως.

"Όταν οι άνθρωποι θέλουν να πονείς, μπορούνε με χίλιους τρόπους. Ρίξε το όπλο και σωριάσου πρηνής όταν ακούσεις ανθρώπους…" έγραφε το 1927 ο Κώστας Καρυωτάκης. Έχουμε διανύσει μεγάλο δρόμο από τότε. Κοντεύουμε στο ξέφωτο.

Πηγή: capital

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr

5 άχαστες γευστικές στάσεις στον Πειραιά: Φαγητό, ποτό και εμπειρίες που δεν χάνεις

Ο Πειραιάς δεν μιλάει μόνο ελληνικά, αλλά εντάσσει και άλλες κουζίνες στο γαστρονομικό του χάρτη. Να που θα φάμε και θα πιούμε στην επόμενη έξοδό μας.

15 Σεπ 2025 | 07:55

Βαθιά Αμερική

Μπορεί η βαθιά Αμερική να ορίσει τις τύχες του πλανήτη, κατά τον τρόπο που ένας καρκίνος μέχρι να ξεπεραστεί, αποσυντονίζει, βασανίζει τον άνθρωπο; Όλα δείχνουν πως ναι.

08 Σεπ 2025 | 07:44

Και πάλι όλοι μαζί

Γιατί τα σημερινά ζευγάρια αποφεύγουν -συχνά τρέμουν στο ενδεχόμενο- να γίνουν γονείς; Η προφανής απάντηση αφορά στο κόστος ζωής.

ΞΙΝΟ 01 Σεπ 2025 | 15:04

Ο Χρήστος Χωμενίδης γράφει για τον Αλέξη Τσίπρα και θυμάται τα "χθεσινά γεμιστά" της μαμάς μας

Για το νέο κόμμα Τσίπρα και την επιστροφή του πρώην πρωθυπουργού γράφει στο Capital ο Χρήστος Χωμενίδης

29 Σεπ 2025 | 07:17

Συγχωριανοί του ψεύτη βοσκού

Έτσι ο Διονύσης Σαββόπουλος, αποφαινόμαστε, είναι ο Μπομπ Ντύλαν της Ελλάδας. Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής ο δικός μας Ντε Γκωλ. Κι όποια γυναίκα δολοφονεί τα παιδιά της μια Μήδεια του σήμερα...

22 Σεπ 2025 | 09:56

Ένα φωτεινό πολιτιστικό γεγονός

Και όμως. Με την έξοδο από τα μνημόνια, η εντόπια βιβλιοπαραγωγή επανήλθε σταδιακά στα προ της κρίσης επίπεδα.

15 Σεπ 2025 | 07:55

Βαθιά Αμερική

Μπορεί η βαθιά Αμερική να ορίσει τις τύχες του πλανήτη, κατά τον τρόπο που ένας καρκίνος μέχρι να ξεπεραστεί, αποσυντονίζει, βασανίζει τον άνθρωπο; Όλα δείχνουν πως ναι.

08 Σεπ 2025 | 07:44

Και πάλι όλοι μαζί

Γιατί τα σημερινά ζευγάρια αποφεύγουν -συχνά τρέμουν στο ενδεχόμενο- να γίνουν γονείς; Η προφανής απάντηση αφορά στο κόστος ζωής.

ΧΡΗΣΤΟΣ ΧΩΜΕΝΙΔΗΣ 01 Σεπ 2025 | 07:23

Χειμερία νάρκη ή γεμιστά της επόμενης μέρας;

Οι αρκούδες. Τα ερπετά. Οι νυχτερίδες και οι σκίουροι. Και ορισμένοι Έλληνες πολιτικοί, ιδίως εάν έχουν διατελέσει πρωθυπουργοί.

29 Σεπ 2025 | 07:17

Συγχωριανοί του ψεύτη βοσκού

Έτσι ο Διονύσης Σαββόπουλος, αποφαινόμαστε, είναι ο Μπομπ Ντύλαν της Ελλάδας. Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής ο δικός μας Ντε Γκωλ. Κι όποια γυναίκα δολοφονεί τα παιδιά της μια Μήδεια του σήμερα...

29 Σεπ 2025 | 06:28

Πότε θα πάει ο Μητσοτάκης στον Λευκό Οίκο

Λήξη συναγερμού; Όχι βέβαια. Τώρα θα αρχίσει η "μίρλα" για το γεγονός ότι ο Μητσοτάκης δεν έχει πάρει ακόμα πρόσκληση για τον Λευκό Οίκο, θα αρχίσει η γκρίνια για τα F35 που ο Τραμπ θέλει φαίνεται πάση θυσία να δώσει στον Ερντογάν.

ΓΡΑΦΕΙ Ο Π. ΤΑΤΣΟΠΟΥΛΟΣ 29 Σεπ 2025 | 06:10

Dark Tourism

Δημιουργός και αποκλειστικός διαχειριστής της εν λόγω ιστοσελίδας είναι ένας Γερμανός, ο Peter Hohenhaus, ένας πανεπιστημιακός που, κατά δήλωσή του, εγκατέλειψε νωρίς-νωρίς την ακαδημαϊκή του σταδιοδρομία.

24 Σεπ 2025 | 07:52

Η "κατάληψη" στο μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη

Υποθέτω έχει να κάνει και με την αδυναμία της αντιπολίτευσης να δημιουργήσει ένα αντικυβερνητικό ρεύμα και κίνημα και να δώσει μορφή και περιερχόμενο στον αγώνα τους. Στον αγώνα τους να φύγει επιτέλους ο Μητσοτάκης.

22 Σεπ 2025 | 09:56

Ένα φωτεινό πολιτιστικό γεγονός

Και όμως. Με την έξοδο από τα μνημόνια, η εντόπια βιβλιοπαραγωγή επανήλθε σταδιακά στα προ της κρίσης επίπεδα.

ΠΕΤΡΟΣ ΤΑΤΣΟΠΟΥΛΟΣ 22 Σεπ 2025 | 06:15

Το δράμα του πολυεκατομμυριούχου

Πώς θα ήταν ένας κόσμος δίχως καθόλου ενσυναίσθηση; Σίγουρα θα ήταν ένας κόσμος όπου δεν θα ήθελα να ζήσω ή όπου δεν θα ήθελαν να ζήσουν τα παιδιά μας.

ΜΑΝΟΛΗΣ ΚΑΨΗΣ 20 Σεπ 2025 | 13:26

Ο Ανδρέας Λοβέρδος στο ΚΚΜ

Το ερώτημα παραμένει: Γιατί όλοι φεύγουν από το ΠΑΣΟΚ και δεν έχουμε ούτε έναν να έκανε την αντίστροφη πορεία;

ΜΑΝΟΛΗΣ ΚΑΨΗΣ 17 Σεπ 2025 | 08:03

Πλέον δεν είναι ούτε δημοκράτης ούτε απλά δεξιός

Η αλήθεια είναι ότι τώρα πλέον είναι απλά νεκρός. Ούτε δημοκράτης, ούτε απλά δεξιός. Μακαρίτης.

15 Σεπ 2025 | 07:55

Βαθιά Αμερική

Μπορεί η βαθιά Αμερική να ορίσει τις τύχες του πλανήτη, κατά τον τρόπο που ένας καρκίνος μέχρι να ξεπεραστεί, αποσυντονίζει, βασανίζει τον άνθρωπο; Όλα δείχνουν πως ναι.

ΓΡΑΦΕΙ Ο Π. ΤΑΤΣΟΠΟΥΛΟΣ 15 Σεπ 2025 | 06:15

Η ιδεολογία του δολοφόνου

Είναι οι δολοφόνοι εκ προοιμίου "δεξιοί" ή εκ προοιμίου "αριστεροί", όπως θέλουν να μας πείσουν οι εκ διαμέτρου αντίθετες πολιτικές παρατάξεις;

ΚΑΤΑΜΕΣΤΟ ΤΟ ΚΑΛΛΙΜΑΡΜΑΡΟ 14 Σεπ 2025 | 13:18

"Απόλυτη" και κάτι παραπάνω

Η Άννα Βίσση απέδειξε για ακόμα μια φορά γιατί παραμένει η "Απόλυτη Ελληνίδα Σταρ", ίσως... και κάτι παραπάνω.

13 Σεπ 2025 | 12:37

Η πρώτη δημοσκόπηση

Το πιο χαρακτηριστικό νούμερο από τη δημοσκόπηση, είναι αυτό για την "ικανοποίηση" από τις παροχές που ανακοινώθηκαν στην ΔΕΘ. Οι μισοί από εκείνους που εκτιμούν ότι θα έχουν όφελος από τη μείωση της φορολογίας, δηλώνουν ταυτόχρονα ότι δεν είναι ικανοποιημένοι από τα μέτρα. Γιατί; Γιατί δεν τους αρέσει η κυβέρνηση είναι η απάντηση.

10 Σεπ 2025 | 07:52

Ο πάντα προκλητικός Άδωνις Γεωργιάδης

O Γεωργιάδης ήταν προκλητικός. Προκλητικός που ακύρωσε την επίσκεψή του στο νοσοκομείο της Δράμας, προκλητικός και με τα όσα είπε μετά για τα επεισόδια στην είσοδο του νοσοκομείου πριν από την άφιξή του.

08 Σεπ 2025 | 07:44

Και πάλι όλοι μαζί

Γιατί τα σημερινά ζευγάρια αποφεύγουν -συχνά τρέμουν στο ενδεχόμενο- να γίνουν γονείς; Η προφανής απάντηση αφορά στο κόστος ζωής.

08 Σεπ 2025 | 06:05

Τα λείψανα του Αγίου Λαζάρου

Η βιβλιογραφία γύρω από την εμπορία "ιερών λειψάνων" εμπλουτίστηκε σε σημείο ώστε να αδυνατούμε να την εξαντλήσουμε στο πλαίσιο ενός σύντομου κειμένου.

06 Σεπ 2025 | 09:44

Δημογραφικό: Να ξυπνήσουμε γιατί χανόμαστε (Τάσος Γιαννίτσης)

Διαβάζοντας την εισήγηση για το δημογραφικό πρόβλημα που έκανε ο Τάσος Γιαννίτσης στην επετειακή εκδήλωση για τα 51 χρόνια του ΠΑΣΟΚ (και μπράβο τους για την ιδέα), σε πιάνει η ψυχή σου.

03 Σεπ 2025 | 07:15

Στην Αξιώτισσα στη Νάξο

Όποτε βλέπω σε ταβέρνα ή εστιατόριο, πανό, αφίσες και λοιπά πολιτικά μηνύματα, τα οποία "μοστράρει" ο ιδιοκτήτης πιστεύοντας προφανώς ότι με τον τρόπο αυτό επηρεάζει πεινασμένες συνειδήσεις, απλώς αποχωρώ.

ΧΡΗΣΤΟΣ ΧΩΜΕΝΙΔΗΣ 01 Σεπ 2025 | 07:23

Χειμερία νάρκη ή γεμιστά της επόμενης μέρας;

Οι αρκούδες. Τα ερπετά. Οι νυχτερίδες και οι σκίουροι. Και ορισμένοι Έλληνες πολιτικοί, ιδίως εάν έχουν διατελέσει πρωθυπουργοί.

01 Σεπ 2025 | 07:21

Εκλογολογίες και κομματικοί σχεδιασμοί

Ακόμα και η αναμενόμενη εμφάνιση του Κυριάκου Μητσοτάκη στη ΔΕΘ με τις γνωστές παροχές του Σεπτεμβρίου εντάσσεται πάντως, σύμφωνα με το ρεπορτάζ, σε μια εκλογική στρατηγική.

ΓΡΑΦΕΙ Ο Π. ΤΑΤΣΟΠΟΥΛΟΣ 01 Σεπ 2025 | 06:10

Η Ριβιέρα της Μέσης Ανατολής

Ζούμε σε οργουελικούς καιρούς. Ο Τζορτζ Όργουελ, αυτός ο σκοτεινός προφήτης του εικοστού αιώνα, μπορεί να μην έπεσε σε όλα μέσα (συμπεριλαμβάνονται και ηχηρές αστοχίες στις προβλέψεις του), αλλά σίγουρα πέτυχε διάνα το κυριότερο.