Η αδύνατη ειρήνη

Από την πρώτη στιγμή τα στοιχήματα πήραν φωτιά. Πόσο θα κρατούσε αυτή η εκεχειρία; Ένα χρόνο; Ένα μήνα; Μια βδομάδα; Τελικά κράτησε εννέα ημέρες, εάν αρχίσουμε το μέτρημα από την Παρασκευή 10 Οκτωβρίου, οπότε και τέθηκε τυπικά σε ισχύ ή έξι ημέρες, εάν ξεκινήσουμε από την πανηγυρική διαβεβαίωση του προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών, τόσο στο Ισραήλ όσο και στην Αίγυπτο, ότι ο πόλεμος τελείωσε οριστικά και αρχίζει πλέον η ανοικοδόμηση. Είτε
εννέα ημέρες είτε έξι, δεν το λες και μακρύ διάστημα όταν η αμετροέπειά σου σε προτρέπει να εγγυηθείς την… αιωνιότητα.

Σύμφωνα με τους Ισραηλινούς, πρώτη παραβίασε την εκεχειρία η Χαμάς. Ανακοίνωσαν ότι τα δικά τους αεροπορικά χτυπήματα στη νότια Γάζα, που κόστισαν ήδη έντεκα νεκρούς, δεν ήταν παρά η απάντηση σε πυροβολισμούς που δέχτηκαν νωρίτερα Ισραηλινοί στρατιώτες, ενόσω βρίσκονταν εντός της περιοχής που εξακολουθεί –κατά τους όρους της συμφωνίας- να βρίσκεται υπό ισραηλινό έλεγχο. Η Χαμάς με τη σειρά της αρνήθηκε κατηγορηματικά ότι παραβίασε την εκεχειρία… -αλλά, θα μου επιτρέψετε να προσθέσω πικρόχολα, τέτοιες ώρες, τέτοια λόγια: ελάχιστη έως μηδαμινή αξία έχει τι ισχυρίζεται η Χαμάς και τι ισχυρίζεται το Ισραήλ. Ανάλογη ατμόσφαιρα αμοιβαίας κακοπιστίας είναι και η χαρά του προβοκάτορα: σαν να εντοπίζεις κάποιον με σπίρτα μέσα σε μια πυριτιδαποθήκη κι εσύ να φιλονικείς εάν δεν τον έψαξαν από πρόθεση ή από αμέλεια.

Οι πιο σκεπτικιστές ανάμεσα στους πολιτικούς αναλυτές –οι πιο καχύποπτοι, εάν προτιμάτε- θεώρησαν ευθύς εξαρχής ότι το "δώρο" του Τραμπ στον Νετανιάχου (η απελευθέρωση των επιζώντων ομήρων) δεν ήταν η κατάλληλη, ίσως και η μοναδική ευκαιρία για να βουλώσει ο
"Μπίμπι" τα στόματα των σκληροπυρηνικών στην ακροδεξιά του κυβέρνηση και να πετύχει μ’ ένα σμπάρο δύο τρυγόνια (τη νίκη και την ειρήνη), αλλά τουναντίον το ιδανικό πρόσχημα, ώστε χωρίς το "βάρος" πλέον των ομήρων και την κατακραυγή της ισραηλινής κοινής γνώμης, να συνεχίσει τον πόλεμο έως την εκπλήρωση του τελικού του στόχου: τον αφανισμό της Χαμάς, τη μαζική "έξοδο" των Παλαιστινίων από τη Γάζα και, σε δεύτερο χρόνο, την προσάρτηση της Γάζας στο Ισραήλ.

Όλοι οι πόλεμοι –και ιδίως οι μακροχρόνιοι, εκείνοι που κακοφορμίζουν- συνιστούν μια δυσχερέστατη προς επίλυση εξίσωση, αλλά ειδικά η επίλυση της εξίσωσης Χαμάς – Ισραήλ δείχνει πραγματικά απίθανη. Θα πηγαίναμε πολύ πίσω στο χρόνο εάν επιθυμούσαμε να διαπιστώσουμε "ποίος ήρξατο χειρών αδίκων", αλλά ας δεχτούμε ότι η μεγάλη ευκαιρία χάθηκε τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια, όταν οι Παλαιστίνιοι αρνήθηκαν την ταυτόχρονη δημιουργία δύο κρατών: βεβαίως, υπό την οπτική γωνία ενός Παλαιστίνιου εκείνης της εποχής, ήταν σαν κάποιος να εισβάλλει στο σπίτι σου, να σου δηλώνει ότι αυτό το σπίτι είναι τα "πατρογονικά" του "εδάφη" και να σου προτείνει, εάν θέλεις, να κρατήσεις το μισό.

Έκτοτε το Ισραήλ δεν σταμάτησε να πολεμάει για την ύπαρξή του και, διαρκούντων των πολέμων, όχι μονάχα αύξανε το μέγεθός του, αλλά και απέρριπτε επίμονα την αρχική προσφορά του ΟΗΕ περί "δύο κρατών".

Από τη δική της πλευρά, η Χαμάς, επικουρούμενη από μια σειρά φίλιες δυνάμεις, όπως το Ιράν, έθεσε ως τελικό τον πιο μαξιμαλιστικό από τους μαξιμαλιστικούς στόχους: την εξαφάνιση του Ισραήλ από προσώπου γης.

Τηρουμένων των αναλογιών, και με δεδομένη τη θωράκιση του Ισραήλ με την πάροδο των ετών, θα ήταν σαν η Κούβα –λέμε, τώρα- να έθετε ως τελικό στόχο την εξαφάνιση των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής. Ακόμη και ως καλαμπούρι ηχεί κακόγουστο.

Φαίνεται πως και η ίδια η Χαμάς, παρά τους περί αντιθέτου δημόσιους ισχυρισμούς της, είχε πλήρη συνείδηση για το "ανέφικτο" του στόχου της –εξ ου και "έσκαψε" ολόκληρη τη Γάζα με υπόγειες σήραγγες, εφοδιασμένες κατάλληλα για έναν "ανταρτοπόλεμο" που θα διαρκούσε εις το διηνεκές. Η Χαμάς γνώριζε πως, εάν το Ισραήλ ήθελε να καταστρέψει τον "υπόγειο" κόσμο της, θα έπρεπε να κατεδαφίσει πρώτα τον "υπέργειο", καταπλακώνοντας κάτω από τα ερείπιά του δεκάδες χιλιάδες γυναικόπαιδα. Η Χαμάς πίστευε ότι καμία ισραηλινή κυβέρνηση δεν θα άντεχε τη διεθνή κατακραυγή για ένα αναλόγων διαστάσεων έγκλημα –και πράγματι, μέχρι τη σφαγή της 7 ης Οκτωβρίου του 2023, μια μαζική στρατιωτική επιχείρηση μέσα σε μια από τις πιο πυκνοκατοικημένες "αστικές ζώνες" της Μέσης Ανατολής φάνταζε αδιανόητη.

Το ερώτημα που ανακύπτει (και θα απασχολήσει για πολλά χρόνια, είμαι βέβαιος, τους ιστορικούς ερευνητές του μέλλοντος) είναι γιατί έκανε κάτι τόσο αποτρόπαιο η Χαμάς; Γιατί πανηγύριζαν μπροστά στις κάμερες οι ηγέτες της (dead men walking έκτοτε) αντικρίζοντας στους τηλεοπτικούς δέκτες τους "μαχητές" τους να βιάζουν και να δολοφονούν αμέριμνους και φιλειρηνικούς φεστιβαλιστές; Υποτίμησαν τόσο πολύ την οργή των "σιωνιστών" ή ήταν τόσο σίγουροι πως αυτή η σφαγή δεν ήταν παρά το πρελούδιο για την εξαφάνιση του Ισραήλ; Αρνούμαι να δεχτώ ότι ήταν τόσο ηλίθιοι ώστε να ποντάρουν στο δεύτερο.

Όποια και αν είναι η απάντηση, η κατάσταση που τελικά διαμορφώθηκε απέχει από τις επιδιώξεις αμφοτέρων: ούτε η Χαμάς κατάφερε θανάσιμο πλήγμα στο Ισραήλ, ούτε το Ισραήλ κατόρθωσε να εξολοθρεύσει τη Χαμάς, μολονότι ανταπέδωσε ασύμμετρα το πλήγμα της στο πολλαπλάσιο. Μια σειρά από ευρωπαϊκές χώρες –όπως η Αγγλία, η Γαλλία και η Ισπανία- επανέφεραν στο τραπέζι την ιδέα των "δύο κρατών", με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές (ανάμεσά τους και την Ελλάδα) να μην την απορρίπτουν, αλλά να επιφυλάσσονται για πιο εύθετο χρόνο. Ο Νετανιάχου δεν την συζητάει καν προς το παρόν, θεωρώντας την ως ετεροχρονισμένη διεθνή "επιβράβευση" για τη σφαγή της 7 ης Οκτωβρίου, αλλά –δεν μπορεί- και αυτός κατά βάθος έχει συνειδητοποιήσει ότι διαφορετικά, παρά τις φανφάρες του Ντόναλντ Τραμπ, η ειρήνη είναι αδύνατη.

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr