Του Κωνσταντίνου Κανελλόπουλου*
Όταν ο Ζακ Ντελόρ οραματιζόταν το 1985 την "εξάλειψη όλων των εσωτερικών συνόρων", δεν σχεδίαζε απλώς μια αγορά. Σχεδίαζε έναν μηχανισμό ειρήνης. Η Ενιαία Αγορά δεν υπήρξε μόνο οικονομικό εγχείρημα. Υπήρξε το πιο επιτυχημένο εργαλείο θεσμικής σταθερότητας και ειρηνικής συνύπαρξης στην ευρωπαϊκή ιστορία. Τέσσερις δεκαετίες αργότερα, όμως, ασφυκτιά — όχι από εξωτερικές πιέσεις, αλλά από το βάρος της ίδιας της γραφειοκρατίας της. Το μεγαλύτερο επίτευγμα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης έχει μετατραπεί σε ένα σύστημα 27 μικρών κανονιστικών κόσμων που μοιάζουν περισσότερο με φέουδα παρά με κοινή οικονομική περιοχή.
Το κόστος του κατακερματισμού: Η πραγματικότητα είναι αμείλικτη. Η ΕΚΤ εκτιμά ότι τα εσωτερικά εμπόδια ισοδυναμούν με δασμούς 100% στις υπηρεσίες και 65% στα αγαθά. Το ΔΝΤ υπολογίζει το "αόρατο” κόστος στο 44% για τα αγαθά και στο 110% για τις υπηρεσίες. Με απλά λόγια, την ώρα που ο κόσμος εισέρχεται σε μια νέα φάση γεωοικονομικής σύγκρουσης και εμπορικής αναδίπλωσης, η Ευρώπη αυτο-επιβαρύνεται εκ των έσω.
Η αργή πρόοδος: Ντράγκι και Λέττα Ο Μάριο Ντράγκι και ο Ενρίκο Λέττα το έχουν καταστήσει σαφές: η Ευρώπη βρίσκεται σε μια κρίσιμη καμπή. Από τις 383 προτάσεις Ντράγκι, μόλις το 11% έχει εφαρμοστεί Όχι λόγω έλλειψης λύσεων, αλλά επειδή τις μπλοκάρουν πολιτικές τριβές, θεσμική ακινησία και ο φόβος της σύγκρουσης. Η αδράνεια έχει μετατραπεί στον πιο ύπουλο στρατηγικό αντίπαλο της Ευρώπης.
Η νέα κρίση ανταγωνιστικότητας που κάνουμε πως δεν βλέπουμε. Κι όμως, η δημόσια συζήτηση παραμένει νωθρή. Μιλάμε για "εναρμόνιση" (harmonization) και "επικουρικότητα" (subsidiarity), σαν να κάνουμε σεμινάριο συνταγματικής θεωρίας, εξελίσσεται μπροστά μας μια νέα κρίση ανταγωνιστικότητας. Η Ευρώπη δεν χάνει έδαφος επειδή οι ΗΠΑ και η Κίνα είναι απλώς πιο επιθετικές ή πιο καινοτόμες. Χάνει επειδή εμείς είμαστε πιο αργοί, πιο διστακτικοί και θεσμικά κατακερματισμένοι.
Ο ελέφαντας των IKEA και ο Γάλλος Μeister
Το πρόσφατο παράδειγμα των Financial Times με την ετικέτα των 20 εκατοστών στο λούτρινο ελεφαντάκι των IKEA δεν είναι γραφικό επεισόδιο. Είναι σύμπτωμα. Το ίδιο ισχύει για τρόφιμα, βαφές, χημικά, συσκευασίες, τεχνολογία και υπηρεσίες. Χαρακτηριστικό: μόνο ένας Γάλλος αρτοποιός κατάφερε να αναγνωρίσει επιτυχώς τα επαγγελματικά του προσόντα ως Μeister στη Γερμανία. Αυτή δεν είναι ελευθερία εγκατάστασης — είναι θεσμική εξάντληση.
Η Αναγκαιότητα για Νέες Μεταρρυθμίσεις
Η Ελλάδα, ως οικονομία που υπέστη τη μεγαλύτερη συρρίκνωση στην Ευρώπη και επιχειρεί να οικοδομήσει νέους παραγωγικούς πυλώνες, δεν μπορεί να λειτουργεί σε μια "ενιαία" αγορά που στην πράξη απαιτεί 27 διαφορετικές διαδικασίες συμμόρφωσης. Για τις ελληνικές ΜμΕ, η γραφειοκρατία δεν είναι απλώς κόστος — είναι φρένο εξωστρέφειας.
Τεχνητή Νοημοσύνη (ΤΝ) με χειρόφρενο
Η Ευρώπη χάνει έδαφος και στην ΤΝ όχι από έλλειψη ταλέντου, αλλά από ρυθμιστικό κατακερματισμό και βραδύτητα. Ενώ ΗΠΑ και Κίνα επενδύουν επιθετικά, εμείς απαντάμε με πολυπλοκότητα. Κάθε καθυστέρηση στην ενοποίηση της αγοράς μεταφράζεται σε απώλεια γεωοικονομικής ισχύος.
Το "28ο καθεστώς" — και γιατί είναι game changer
Η Κριστίν Λαγκάρντ πρότεινε κάτι ριζοσπαστικά λογικό: ένα "28ο καθεστώς" – ένα προαιρετικό ενιαίο ευρωπαϊκό ρυθμιστικό πλαίσιο, υπεράνω των εθνικών κανόνων. Αν τα κράτη-μέλη μείωναν τα εμπόδιά τους στα επίπεδα της Ολλανδίας, τα εσωτερικά εμπόδια θα μειωνόταν έως 9 ποσοστιαίες μονάδες — αρκετές για να αντισταθμίσουν ακόμη και τις αμερικανικές εμπορικές επιβαρύνσεις.
Την ίδια στιγμή, περίπου €6,5 τρισ. ευρωπαϊκών επενδύσεων – ή 10% – κατευθύνονται στις ΗΠΑ, λόγω έλλειψης πανευρωπαϊκών εργαλείων κλίμακας. Η ευρωπαϊκή ευημερία εξαρτάται όλο και περισσότερο από την αμερικανική οικονομία.
Το 28ο καθεστώς μπορεί να:
μειώσει δραστικά το κόστος συμμόρφωσης
επιτρέψει ταχεία κλιμάκωση
ανοίξει τον δρόμο για πραγματική ευρωπαϊκή κεφαλαιαγορά
μετατρέψει τις αποταμιεύσεις σε επενδύσεις.
Τι Σημαίνει Αυτό Πρακτικά;
Καμία διαφοροποίηση σε ετικέτες, συσκευασίες, πρότυπα ποιότητας (quality standards) ή πιστοποιήσεις
Νέα κατηγορίας "Ευρωπαϊκής έγκρισης" που ισχύει αυτόματα σε όλα τα κράτη- μέλη
Μείωση κόστους συμμόρφωσης έως και 30% για τις ΜμΕ
Επιτάχυνση επενδύσεων σε πράσινες τεχνολογίες και TN
Ανάδειξη της Ελλάδας σε κόμβο logistics, ενέργειας και R&D
Η Ελλάδα μπορεί (επιτέλους) να ηγηθεί
Η Ελλάδα έχει βιώσει στο έπακρον τι σημαίνει θεσμική πολυπλοκότητα και εξαναγκασμένη προσαρμογή. Αυτό ακριβώς της δίνει σήμερα θεσμική αξιοπιστία να μιλήσει για απλούστευση, κλίμακα και ταχύτητα. Μπορεί να προτείνει μια Ευρωπαϊκή Αγορά Επιλογής — ένα προαιρετικό ενιαίο κανονιστικό πλαίσιο χωρίς εθνικές αποκλίσεις.
Αυτό θα ήταν — επιτέλους — μια ελληνική πρόταση για την Ευρώπη που δεν είναι αμυντική, αλλά δημιουργική.
*Ο Κωνσταντίνος Α. Κανελλόπουλος, είναι διδάκτωρ Διδάκτωρ Οικονομολόγος-Πολιτικός Επιστήμων, απόφοιτος του Πανεπιστημίου του Manchester (Ph.D. in Political Economy). Είναι συγγραφέας του βιβλίου "ΠΑΘΟΓΕΝΕΙΕΣ ΧΩΡΙΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑ: Από Μεγάλη Ύφεση του
Μεσοπολέμου στο Τρίτο Μνημόνιο, εκδόσεις Παπαζήση
Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις
Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr
