Follow us

Η μεγάλη οθόνη και τα χειροποίητα κοστούμια

Την πρώτη γερή κατραπακιά οι αίθουσες την έφαγαν στις αρχές των ‘70ς με την επέλαση της τηλοψίας. Οδήγησε την ντόπια παραγωγή, το εμπορικό σινεμά, σε παρακμή.

THETOC TEAM
ΓΡΑΦΕΙ: ΧΡΗΣΤΟς ΧΩΜΕΝΙΔΗς
Χρηστος Χωμενιδης

Όταν ήμουν παιδί, τη δεκαετία του 1970, στο κέντρο της Αθήνας υπήρχαν εκατοντάδες κινηματογράφοι. Δυο σελίδες κάλυπτε ο αλφαβητικός κατάλογός τους στις εφημερίδες -εφημερίδες μεγάλου σχήματος τότε- από το "Ααβόρα" στη Νεάπολη Εξαρχείων μέχρι το "Φιλίπ" στην Κυψέλη. Να μη μιλήσουμε για τους συνοικιακούς. Τα Σαββατοκύριακα οι ουρές για τα εισιτήρια συχνά κύκλωναν το τετράγωνο. Μα και τις καθημερινές, οι προβολές ξεκινούσαν στις τρεις το μεσημέρι και διαρκούσαν έως μετά τα μεσάνυχτα. Επρόκειτο για την αυτονόητη διασκέδαση που απευθυνόταν σε όλα τα γούστα. Το πλατύ κοινό συνέρεε σε κωμωδίες, γκανγκστερικά και μελοδράματα. Οι πιο μυημένοι έβλεπαν ταινίες τέχνης. Βάιντα, Ταρκόφσκι, Φελίνι, Αντονιόνι, μέχρι και οι κινηματογραφικοί πειραματισμοί του Άντι Γουόρχολ είχαν προβληθεί στο θρυλικό "Στούντιο", κάτω από την πλατεία Αμερικής. Τις βάσεις ωστόσο της κινηματογραφικής μας παιδείας τις αποκτήσαμε στα θερινά, τα οποία λειτουργούσαν στα μισά σχεδόν άχτιστα οικόπεδα της πόλης, με ένα κάποτε τεντωμένο καραβόπανο ως αυτοσχέδια οθόνη. Εκεί παίζονταν αριστουργήματα παρελθουσών δεκαετιών. Η "Καζαμπλάνκα", η "Τζίλντα", ο "Ρόκκο και τα Αδέλφια του" και τα αξεπέραστα κατά τη γνώμη μου θρίλερ του Χίτσκοκ. Οι κόπιες ίσως να ήταν φθαρμένες, ο ήχος μετριότατης ποιότητας, όταν έβλεπες όμως τον Άντονι Πέρκινς στο "Ψυχώ", στη σκηνή του ντουζ, σε έπιανε σύγκρυο κι ας είχε στην Αθήνα καύσωνα.

Την πρώτη γερή κατραπακιά οι αίθουσες την έφαγαν στις αρχές των ‘70ς με την επέλαση της τηλοψίας που οδήγησε την ντόπια παραγωγή, το εμπορικό σινεμά, σε παρακμή. Πέθανε ο Φιλοποίμην Φίνος, ρήμαξαν τα στούντιο της "Φίνος Φιλμ". Η "Αλίκη στο Ναυτικό", η "Δεσποινίς Διεθυντής" έκαναν δεύτερη λαμπρή καριέρα στα κρατικά τότε κανάλια. Σημάδεψαν τα κυριακάτικα απογεύματά μας. Τα Σάββατα το βράδυ, όταν οι γονείς μας έβγαιναν, εμείς απολαμβάναμε στην ΥΕΝΕΔ τα κοσμοπολίτικα ερωτικο-αστυνομικά του Κλέαρχου Κονιτσιώτη – στο "Αγκίστρι" δεν είναι το πλάνο που η πρωταγωνίστρια βγαίνει τόπλες από τη θάλασσα; - το πρώτο μάλλον (ημί)γυμνο που προβλήθηκε στην ελληνική τηλεόραση.

Στα ‘80ς και στα ‘90ς οι κινηματογράφοι έκλειναν αθρόα. Μετατρέπονταν σε σούπερ-μάρκετ, ακόμα και σε μπόουλινγκ όπως το θρυλικό "Ρόξυ" της Πλατείας Κυψέλης.

Το θλιβερό ρεύμα ανακόπηκε όταν φτιάχτηκαν τα συμπλέγματα αιθουσών. Το ρεπερτόριό τους μπορεί να μην ήταν σινεφίλ, τραβούσαν εντούτοις τον κόσμο με τα υπερσύγχρονα ηχητικά συστήματα, την 3d εικόνα και τους κουβάδες με το ποπ κόρν. Η τηλεόραση εξάλλου δεν μπορούσε να τα ανταγωνιστεί - οι οσκαρικές ταινίες θα κατέληγαν στη μικρή οθόνη σε δύο χρόνια το νωρίτερο μετά την πρώτη προβολή τους. Ούτε βεβαίως τα βίντεο-κλαμπ κι εκεί θα έπρεπε να περιμένεις μήνες για να βρεις τον "Τιτανικό", το πιο πρόσφατο έστω του Γούντι Άλλεν.

Σήμερα η κατάσταση έχει εντελώς αντιστραφεί. Ο "Ιρλανδός" του Μάρτιν Σκορτσέζε βγήκε στις αίθουσες στις ΗΠΑ τον Σεπτέμβριο του 2019 και τον Νοέμβριο είχε κιόλας ανέβει στο Netflix. Στην περίπτωση του "Ρόμα" που κέρδισε όσκαρ σκηνοθεσίας, η απόσταση μεταξύ αίθουσας-πλατφόρμας ήταν μία μόλις ημέρα. Η φετινή θριαμβεύτρια των βραβείων, "Τα Πάντα Όλα", παιζόταν δυό χιλιόμετρα μακριά από το σπίτι μου. Και δυο μέτρα από τον καναπέ μου σε συνδρομητικό κανάλι. Προτίμησα να την παρακολουθήσω κάτω από το πάπλωμα. Ορθά έπραξα καθώς τη βρήκα άθλια – δεν την άντεξα ούτε μέχρι τη μέση...

Ούτως εχόντων των πραγμάτων, το γεγονός ότι δύο ιστορικοί κινηματογράφοι της ελληνικής πρωτεύουσας κινδύνεψαν να κατεβάσουν ρολά δεν θα έπρεπε να εκπλήσσει κανέναν. Σε τι να ωφελήσουν οι διαμαρτυρίες, οι νοσταλγικές (συχνά γλυκερές) δημοσιεύσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης όταν δεν κόβονται πλέον εισιτήρια; Θα έπρεπε άραγε η πολιτεία να προστατεύσει, επιδοτώντας τες, αίθουσες που -τις καθημερινές τουλάχιστον- μένουν μισοάδειες; Να τις υποβιβάσει πρακτικά σε ασύχναστα μουσεία;

Μιλάω ως κάποιος που από τα δέκα του μέχρι τα πενηνταέξι του σπανίως άφησε να περάσει μια εβδομάδα δίχως να πάει στον κινηματογράφο. Που όταν -τον Φεβρουάριο του 2012- ο "Απόλλων" και το "Αττικόν" πυρπολήθηκαν από κουκουλοφόρους, συμμετείχε μαζί με λιγοστούς συμπολίτες του σε εκδήλωση διαμαρτυρίας. Για να ακούσουμε από τους αντιμνημονιακούς επαναστάτες της φακής ότι ενώ ο κόσμος πεινάει, εμάς μας ενδιαφέρουν τα ντουβάρια! Τότε ήταν η εποχή της "καλής βίας". Σήμερα είναι της ανέξοδης επιδεικτικής ευαισθησίας.

"Η ζωή αλλάζει δίχως να κοιτάζει τη δική μας μελαγχολία..." τραγουδάει ο Διονύσης Σαββόπουλος. Προσωπικά αρνούμαι να γραπωθώ συναισθηματικά και να πενθήσω τα κίτρινα περίπτερα που εξαφανίζονται ή τα υποκαταστήματα των τραπεζών στις γειτονιές που ολοένα αραιώνουν προς μεγάλη δυσαρέσκεια των συνταξιούχων – εκεί γαρ συναντιούνταν για να ανταλλάξουν νέα και κουτσομπολιά. Ούτε καν τις πολυαγαπημένες μου κινηματογραφικές αίθουσες.

Θα συχνάζω στα σινεμά ώσπου να εκλείψουν. Ή ώσπου να εκλείψω εγώ. Συμφιλιωμένος με την προσωρινότητα τους, πόσω δε μάλλον με τη δική μου. Όπως θα επιμένω να ράβω κοστούμια, πιο φινετσάτα, πιο ανθεκτικά, πιο οικονομικά εν τέλει από κάθε ετοιματζίδικο ρούχο.

Τι σχέση έχουν τα κοστούμια με τον κινηματογράφο; Μου το αποκάλυψε πρόσφατα ο αγαπημένος μου φίλος Βασίλης. "Πόσο άψογα ραμμένος ήταν ο Ζαν Γκαμπέν!" τού είπα – είχα δει το προηγούμενο βράδυ, σε πλατφόρμα, μια ταινία με τον κορυφαίο ίσως Γάλλο ηθοποιό του 20ου αιώνα. "Ας έκανε κι αλλιώς!" χαμογέλασε ο Βασίλης. "Όταν προβάλλεσαι στη μεγάλη οθόνη, όταν η εικόνα σου αποκτά υπερφυσικές διαστάσεις, κάθε ατέλεια βγάζει μάτι! Πρέπει το ύφασμα να στρώνει άψογα στο σώμα σου. Να αναδεικνύεται και να σε αναδεικνύει".

Να αναδεικνύεται και σε σε αναδεικνύει… Ό,τι ακριβώς κάνει το σινεμά, η τέχνη γενικά, με τη ζωή.

Πηγή: Capital.gr

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr

Στα νέα κοσμικά εστιατόρια της πόλης: Πώς, πού και γιατί συχνάζουν πλέον οι Αθηναίοι ώστε "δουν και να τους δουν"

Τι έχει αλλάξει στα νέα κοσμικά εστιατόρια της πόλης; Καταρχάς, όντως, λέγονται ακόμα "κοσμικά";

27 Οκτ 2025 | 09:18

Δεν υπάρχει άλλος τρόπος να ζεις

Όποτε πιάνω ένα βιβλίο πρωτοεμφανιζόμενου ποιητή ή συγγραφέα, προσδοκώ να διαβάσω αριστουργηματικές σελίδες. Με την ίδια λαχτάρα πάω στο θέατρο, στο σινεμά, σε εκθέσεις.

20 Οκτ 2025 | 09:47

Το τέλος της εργασίας

Το πρόβλημα πάντως, προϊόντος του 21ο αιώνα, δεν είναι η εντατικοποίηση της εργασίας.

13 Οκτ 2025 | 09:31

Γελοίοι

Πώς ορίζω τη γελοιότητα; Ως απώλεια του μέτρου. Των ορίων.

13 Οκτ 2025 | 09:00

Τι βλέπουμε στις αίθουσες την Πέμπτη 16 Οκτωβρίου: Κιάνου Ριβς και Ίθαν Χοκ στα προσεχώς

Χρυσός Φοίνικας, Λούκα Γκουαντανίνο, Κιάνου Ριβς και Ίθαν Χοκ προσεχώς στις μαρκίζες των κινηματογράφων.

09 Οκτ 2025 | 09:00

30 Οκτωβρίου μην κανονίσετε - έχει Γιορτή του Σινεμά με είσοδο 2€

Για μία μέρα και μόνο οι κινηματογράφοι έχουν κοινό ελάχιστο εισιτήριο στο πλαίσιο της εξαιρετικά επιτυχημένης δράσης που επιστρέφει.

ΣΠΕΥΣΑΤΕ! 09 Οκτ 2025 | 08:33

Επιστρέφει η Γιορτή του Σινεμά: Για μία μέρα σε όλες τις αίθουσες, όλες οι ταινίες με εισιτήριο 2 ευρώ

Η Γιορτή του Σινεμά, μία ιδέα που έγινε θεσμός, έρχεται για 4η συνεχόμενη χρονιά, δίνοντας την ευκαιρία να απολαύσουμε τη μαγεία της μεγάλης οθόνης με μειωμένη τιμή.

ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΤΑΙΝΙΑ 07 Οκτ 2025 | 11:49

Ξύλο μέσα σε σινεμά στου Ρέντη - Τους έκαναν παρατήρηση για φασαρία και μετά τους πλάκωσαν στο ξύλο [βίντεο]

Σύμφωνα με μαρτυρίες, οι νεαροί φέρεται να έκαναν φασαρία κατά τη διάρκεια της ταινίας με αποτέλεσμα κάποιοι από τους θεατές να τους κάνουν παρατηρήσεις.

06 Οκτ 2025 | 07:06

Ο Βασιλιάς είναι γυμνός και κουρασμένος

Μεγαλώνοντας, οι γωνίες σου αμβλύνονται. Όλο και σπανιότερα αναφωνείς ότι ο βασιλιάς είναι -σου φαίνεται έστω- γυμνός. Όχι απαραίτητα επειδή κοιτάς τη δουλειά ή το συμφέρον σου.

27 Οκτ 2025 | 09:18

Δεν υπάρχει άλλος τρόπος να ζεις

Όποτε πιάνω ένα βιβλίο πρωτοεμφανιζόμενου ποιητή ή συγγραφέα, προσδοκώ να διαβάσω αριστουργηματικές σελίδες. Με την ίδια λαχτάρα πάω στο θέατρο, στο σινεμά, σε εκθέσεις.

20 Οκτ 2025 | 09:47

Το τέλος της εργασίας

Το πρόβλημα πάντως, προϊόντος του 21ο αιώνα, δεν είναι η εντατικοποίηση της εργασίας.

13 Οκτ 2025 | 09:31

Γελοίοι

Πώς ορίζω τη γελοιότητα; Ως απώλεια του μέτρου. Των ορίων.

06 Οκτ 2025 | 07:06

Ο Βασιλιάς είναι γυμνός και κουρασμένος

Μεγαλώνοντας, οι γωνίες σου αμβλύνονται. Όλο και σπανιότερα αναφωνείς ότι ο βασιλιάς είναι -σου φαίνεται έστω- γυμνός. Όχι απαραίτητα επειδή κοιτάς τη δουλειά ή το συμφέρον σου.

27 Οκτ 2025 | 09:18

Δεν υπάρχει άλλος τρόπος να ζεις

Όποτε πιάνω ένα βιβλίο πρωτοεμφανιζόμενου ποιητή ή συγγραφέα, προσδοκώ να διαβάσω αριστουργηματικές σελίδες. Με την ίδια λαχτάρα πάω στο θέατρο, στο σινεμά, σε εκθέσεις.

ΠΕΤΡΟΣ ΤΑΤΣΟΠΟΥΛΟΣ 27 Οκτ 2025 | 06:13

Πόσο διεφθαρμένος αισθάνεσαι;

Εφόσον δυσκολευόμαστε να καταλήξουμε μεταξύ μας ποιος συμπολίτης μας είναι περισσότερο διεφθαρμένος από τον άλλον, ας στραφούμε προς τη ξένη διαιτησία

25 Οκτ 2025 | 08:50

Το μνημείο του άγνωστου ακτιβιστή

Αν υπάρχει μια απορία, είναι ποια ακριβώς ήταν η στόχευση του ΠΑΣΟΚ και γιατί συστρατεύθηκε ξανά, μαζί με τις δυνάμεις του αντισυστημισμού.

22 Οκτ 2025 | 09:30

Η προκλητική δήλωση του προκλητικού Τούρκου ΥΠΕΞ

Οι δηλώσεις ή καλύτερα η συνέντευξη του Χακάν Φιντάν έγινε δεκτή από τα Μέσα ενημέρωσης στην Ελλάδα, όπως συνήθως καταναλώνονται οι δηλώσεις των Τούρκων αξιωματούχων.

20 Οκτ 2025 | 09:47

Το τέλος της εργασίας

Το πρόβλημα πάντως, προϊόντος του 21ο αιώνα, δεν είναι η εντατικοποίηση της εργασίας.

ΠΕΤΡΟΣ ΤΑΤΣΟΠΟΥΛΟΣ 20 Οκτ 2025 | 06:26

Η αδύνατη ειρήνη

Όλοι οι πόλεμοι –και ιδίως οι μακροχρόνιοι, εκείνοι που κακοφορμίζουν- συνιστούν μια δυσχερέστατη προς επίλυση εξίσωση, αλλά ειδικά η επίλυση της εξίσωσης Χαμάς – Ισραήλ δείχνει πραγματικά απίθανη.

18 Οκτ 2025 | 14:13

Η μόνη κρίση που δεν είδε ο Καραμανλής

Η μόνη κρίση που δεν μυρίστηκε ο Κώστας Καραμανλής ήταν η μεγαλύτερη κρίση που βίωσε η Ελλάδα από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και μετά

15 Οκτ 2025 | 09:45

Η κατάληψη του μνημείου του Αγνώστου Στρατιώτη

Ο μόνος που δεν θέλησε να μετάσχει στον αχταρμά των έξαλλων αντιδράσεων ήταν ο Αλέξης Τσίπρας.

13 Οκτ 2025 | 09:31

Γελοίοι

Πώς ορίζω τη γελοιότητα; Ως απώλεια του μέτρου. Των ορίων.

ΠΕΤΡΟΣ ΤΑΤΣΟΠΟΥΛΟΣ 13 Οκτ 2025 | 06:24

Ο χρονοδιακόπτης της αξιοπρέπειας

Το 1999 ο Τσίπρας δεν είχε ακόμη αποφοιτήσει καν από το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, μολονότι είχε ήδη θέσει τα γερά θεμέλια μιας πολιτικής καριέρας, εξαιρετικά ιδιότυπης, από πολλές απόψεις.

11 Οκτ 2025 | 10:23

Ο εκνευρισμός Ανδρουλάκη και η επιστροφή Τσίπρα

Αν το ΠΑΣΟΚ δεν καταφέρει να κουνήσει τη βελόνα και το υποψήφιο κόμμα Τσίπρα αποκτήσει υπόσταση, πώς θα απαντήσει ο Νίκος Ανδρουλάκης στο ενδεχόμενο της συνεργασίας τους;

08 Οκτ 2025 | 08:51

Θέλει να αφουγκραστεί την κοινωνία;

Παρά τις ήττες και τα χρόνια στην αντιπολίτευση, παρά το rebranding που υποτίθεται του σχεδίασε η εταιρεία δημοσίων σχέσεων που προσέλαβε, ο κ. Τσίπρας εμφανίζεται στο κοινό του ίδιος και απαράλλαχτος.

06 Οκτ 2025 | 07:06

Ο Βασιλιάς είναι γυμνός και κουρασμένος

Μεγαλώνοντας, οι γωνίες σου αμβλύνονται. Όλο και σπανιότερα αναφωνείς ότι ο βασιλιάς είναι -σου φαίνεται έστω- γυμνός. Όχι απαραίτητα επειδή κοιτάς τη δουλειά ή το συμφέρον σου.

ΓΡΑΦΕΙ Ο Π. ΤΑΤΣΟΠΟΥΛΟΣ 06 Οκτ 2025 | 06:05

Η δεκαετία που κουβαλάς

Καθένας από εμάς, ανάλογα με την ηλικία του, κουβαλάει στην καμπούρα του και άλλη δεκαετία. Για την ακρίβεια, κουβαλάμε στην καμπούρα μας όλες τις δεκαετίες που μας διαμόρφωσαν από τη γέννησή μας μέχρι σήμερα.

04 Οκτ 2025 | 09:16

Τι πήρε ακριβώς ο Ερντογάν;

Δεν έχω το ρεπορτάζ του Τούρκου συναδέλφου και δεν μπορώ να πάρω θέση, ούτως ή άλλως δεν έχει και πολύ μεγάλη σημασία για την αντιπολίτευση στην Αθήνα, ο δικός μας δυσκολεύεται ακόμα και να βγάλει φωτογραφία δίπλα-δίπλα με τον πλανητάρχη, σιγά μην τον δεχτεί στον Λευκό Οίκο ο Τραμπ.

ΜΑΝΟΛΗΣ ΚΑΨΗΣ 01 Οκτ 2025 | 06:49

Τα ήρεμα νερά και τα "νεύρα" Σαμαρά

Η Ελλάδα δεν υπέγραψε φιλία με την Τουρκία, αυτό φαίνεται άλλωστε επί του πεδίου, αλλά αποδέχθηκε όντως ένα μορατόριουμ στην αντιπαράθεση.