Με ποιο ΠΑΣΟΚ;

Γράφει η Δρ. Μαριζέτα Αντωνοπούλου*

Το ΠΑΣΟΚ είναι ένα πολύ ιδιόμορφο κόμμα ως προς την ανάκληση της ιστορικής μνήμης. Η σταθερά του, είναι η ημερομηνία ίδρυσής του και η φωτογραφία του ιδρυτή του με το ζιβάγκο να κρατά την διακήρυξή της 3ης του Σεπτέμβρη στο χέρι. Η δεύτερη και πιο σημαντική ανάκληση του θυμικού είναι το γεγονός ότι η πρώτη μακρά διακυβέρνησή του, έδωσε αυτοπεποίθηση στους εργαζόμενους και στις φτωχές λαϊκές τάξεις, μισθούς, δημόσια και δωρεάν αγαθά, εκδημοκράτισε το κράτος, έδωσε δύναμη και ελευθερία στις γυναίκες και επέτρεψε στο παιδί του φτωχού αγρότη να κατακτήσει τις πιο υψηλές κοινωνικά και οικονομικά θέσεις στην Ακαδημία, στην Ιατρική, στην Νομική, στις Επιχειρήσεις. Ενώ η δεύτερη ταυτίστηκε με μεγάλες μεταρρυθμιστικές τομές από την είσοδο στην ΟΝΕ, μέχρι τα έργα μακράς πνοής, τον ΑΣΕΠ, τον κοινωνικό διάλογο και την δημιουργία ενός σύγχρονου θεσμικού πλαισίου στην οικονομία, το κράτος, την δικαιοσύνη, που συνοδεύτηκε από πολύπλευρη εξωτερική πολιτική, που επέτρεψε στην χώρα να αναβαθμίσει την γεωπολιτική και στρατηγική της θέση.

Και αν η 3η του Σεπτέμβρη, οι δημοκρατικές τομές και η κοινωνική κινητικότητα αποτελούν τις κοινές συνδηλώσεις όλων των μελών και φίλων, οι ταυτίσεις αρχίζουν να παίρνουν διαφορετική πορεία ανάλογα τον συνομιλητή, ανάλογα τον τρόπο αντίληψης της πολιτικής, την ταξική ανάλυση και αντανακλαστικά καθώς και τον ρόλο που προσδοκά για το Κίνημα μελλοντικά. Κανείς θα περίμενε ότι το ΠΑΣΟΚ για μεγάλο τμήμα των μελών και φίλων του, είναι ο ιδρυτής του, αυτή άλλωστε είναι μια από τις κύριες κατηγορίες που του προσάπτουν, ότι υπήρξε κατά βάση "προσωποκεντρικό" κόμμα είτε στο πρόσωπο του Ανδρέα είτε του Σημίτη. Ωστόσο, δεν είναι αυτή η βιωμένη πραγματικότητα, η ανάκληση των ταυτίσεων είναι πολλαπλή γιατί η παράταξη ταύτιστηκε με το σύνολο σχεδόν των προοδευτικών μεταρρυθμίσεων αλλά και με το σύνολο των μεγάλων στιγμών ανάτασης του λαού μας.

Το ΠΑΣΟΚ όσο καιρό ήταν στην εξουσία αλλά και όχι μόνο τότε, κατάφερνε να ενσωματώσει εντός του διαφορετικούς δρόμους και ιδεολογικές αφετηρίες, η Αριστερή Πρωτοβουλία του Παναγιωτακόπουλου και του Καρρά, η "ορθόδοξη" οπτική του δημοκρατικού σοσιαλισμού του Ανδρέα του ’80, ο πιο εθνικός και λιγότερο αποκεντρωτικός Αρσένης, ο λαϊκισμός του Άκη, η κυβερνώσα Αριστερά του Σκανδαλίδη, η ιδεολογική αφετηρία της κοινωνικής συναίνεσης για την αειφόρο ανάπτυξη μέσω εκσυγχρονιστικών μεταρρυθμίσεων επί Σημίτη είναι μόνο ένα μέρος από το μωσαϊκό, που το Κίνημα κατάφερε να συγκροτήσει. Το ΠΑΣΟΚ υπήρξε και υπάρχει ως το μεγάλο χωνευτήρι ιδεολογικών ρευμάτων. Πριν εφεύρουμε φαραωνικά σχέδια, ας επιχειρήσουμε να ανοίξουμε ξανά την παράταξη που έχει αποδείξει ότι μπορεί να φέρει εις πέρας εντός της, τις μεγάλες ενοποιητικές τομές.

Οι τομές αυτές, ωστόσο, προϋποθέτουν να μπει το ΠΑΣΟΚ και πάλι σε τροχεία κυβερνητισμού. Κάθε άλλη οπτική φαντάζει παραπάνω από δυσοίωνη για την ίδια την ύπαρξή του, ειδικά μετά από τυχόν νίκη του Μητσοτάκη για τρίτη φορά. Αρκεί, όμως αυτή η παραδοχή; Οι διαδοχικές εκλογικές αναμετρήσεις του 2023-2024 απέδειξαν πως όχι. Ίσως γιατί δεν έχουμε τολμήσει να απαντήσουμε, σε μια ερώτηση που διαρκώς είτε αποσιωπούμε είτε κρύβουμε κάτω από το χαλί και αυτή διαρκώς φουσκώνει αντί να γίνεται ένα με την μαρμαρόσκονη. Η κυβέρνηση του Γιώργου Α. Παπανδρέου που αναγκάστηκε εντός της πιο ανάδελφης Ευρώπης να επωμιστεί το τεράστιο βάρος της μη χρεοκοπίας της χώρας, έκανε σωστά ή όχι; Και αν το ΠΑΣΟΚ έπραξε με βάση τα συμφέροντα της μεγάλης κοινωνικής πλειοψηφίας και της χώρας, γιατί φτάσαμε στον επώδυνο συμβιβασμό της κυβέρνησης Σαμαρά/Βενιζέλου, και για πόσο θα αφήνουμε την ανοιχτή αυτή πληγή στα θεμέλια των αξιών μας να κακοφορμίσει; Την περίοδο των μνημονίων πήγαμε κόντρα στο αξιακό μας πλαίσιο για να βγούμε από την οικονομική ασφυξία και ο σκοτεινός καιρός της διάρρηξης του κοινωνικού δεσμού, εμπότισε και την παράταξή μας, οδηγώντας μας σε λάθη. Ήρθε η ώρα να παραδεχτούμε πια ότι το 2012-2015 συνιστά ένα τραύμα για εμάς, για την μεγάλη δημοκρατική παράταξη και πλέον έφτασε η ώρα να το υπερβούμε. Να πιάσουμε την ιστορία από το μεγάλο στα οράματα και την ψυχική ανάταση 2009 και με την ιστορική γνώση, να κάνουμε το αναγκαίο άλμα προς τα εμπρός.

Χρειαζόμαστε ένα ρηξικέλευθο πρόγραμμα, μια τομή στον τρόπο διαχείρισης της εξουσίας και στις λειτουργίες της καθημερινής ζωής της μεγάλης κοινωνικής πλειοψηφίας. Ένα πρόγραμμα που να θέτει στο επίκεντρο την βάση της κοινωνίας, την οικονομία και μια ξεκάθαρη πρόταση που θα συναρμόζει την ανάπτυξη, την κοινωνική κινητικότητα, τις δημοκρατικές δομές και την λαϊκή συμμετοχή. Μόνο η υπέρβαση της ΤΙΝΑ, θα καταφέρει τελικά να ενεργοποιήσει τα αντανακλαστικά της παράταξης αλλά κυρίως της μεγάλης κοινωνικής πλειοψηφίας. Αν η δεκαετία του 2010 ήταν η κατίσχυση του "εγώ", ο τρόπος για να βγούμε στο ξέφωτο είναι η πλέον ισχυρή αναγέννηση του κοινωνικού "εμείς". Η παράταξη να γίνει και πάλι το παλίμψηστο των προοδευτικών ιδεών, με στρατηγικές αιχμές, με πράξεις καινοτόμες στους θεσμούς και στις σύγχρονες προκλήσεις. Εάν το 2009, μας ένωσε το σύνθημα για τους "αντιεξουσιαστές στην εξουσία", τώρα πρέπει να ενωθούμε κάτω από την πράξη της "αλλαγής εποχής σε οικονομία και κοινωνία".

* Διδάσκουσα Οικονομικής και Κοινωνικής Πολιτικής, ΕΚΠΑ

Αν. Γραμματέας Εργασίας, ΠΑΣΟΚ ΚΙΝΑΛ

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr