Να’ τανε το ’21

Κάποιοι το λένε φωναχτά. Ακόμα περισσότεροι το σκέφτονται. "Ουδέν κακόν αμιγές καλού. Μάς γλύτωσε τουλάχιστον η πανδημία από τους πανηγυρισμούς για τα διακόσια χρόνια από το 1821... Θα μπουχτίζαμε στο κιτς!"

Δεν έχουν εντελώς άδικο. Οι Έλληνες ρέπουν εντονότατα προς το μελοδραματικό και το πομπώδες. Ριγούν με τα ηρωικά και πένθιμα άσματα, ενθουσιάζονται με τα ταρατατζούμ, παλινδρομεί η ψυχή τους ανάμεσα στην άφατη θλίψη και στην ξέφρενη χαρά. Ταυτίζονται επίσης με τους προπάτορές τους. Διαθέτει κάποιος μια μακρινή καταγωγή από το Μεσολόγγι; Σού μιλάει για την πολιορκία σαν να ήταν παρών! Ο Πάνος Καμμένος ως υπουργός Άμυνας να πετάει δάφνινο στεφάνι στα νερά της Σαλαμίνας και να τελεί χριστιανικό μνημόσυνο για τους ναυμάχους του 480 π.Χ. Να απονέμει στην Μπουμπουλίνα τον βαθμό της υποναυάρχου - ανάγκη που τον είχε. Για γέλια. Γκροτέσκες εκδοχές μιάς κυρίαρχης ωστόσο τάσης. Ας μην ξεχνάμε πόσο μερακλώνουμε (όχι εμείς – κάτι γείτονες) με το τραγούδι "Να’τανε το ‘21". Με τί γνήσιο καμάρι ισχυριζόμαστε πως το σπαθί μας θα’πιανε τις μέρες φωτιά ενώ τις νύχτες θα κοιμόμασταν αγκαλιά με μια Τουρκοπούλα...

Ας μην αυτομαστιγωνόμαστε. Η εξιδανίκευση του παρελθόντος και η εμμονή σε αυτό συναντάται παντού. Το κλέος των ένδοξων προγόνων εργαλειοποιείται με κάθε ευκαιρία. Και σε κάθε ανάγκη. Το 1989, στο Παρίσι, η επέτειος της εορτάστηκε εκθαμβωτικά. Ο πρόεδρος Μιττεράν, ανταγωνιζόμενος τον Ντε Γκωλ, θέλησε να ενσαρκώσει ο ίδιος το μεγαλείο της Γαλλίας. Μερικά χρόνια αργότερα, το "Εθνικό Μέτωπο" τής οικογένειας Λεπέν βρήκε σημείο αναφοράς την Ζαν Ντ’ Αρκ, αναγόρευσε την "Παρθένο της Ορλεάνης" σε ηγερία της γαλλικής ακροδεξίας.

Μερικές δεκαετίες νωρίτερα, όταν οι Γερμανοί ζύγωναν απειλητικά τη Μόσχα, ο Στάλιν εξεφώνησε έναν μνημειώδη λόγο όπου –υπερβαίνοντας τον επαναστατικό, εικονοκλαστικό του εαυτό- επανήλθε στον ρώσικο μεγαλοϊδεατισμό. Υποκλίθηκε στις ιερές σκιές των τσαρικών αρχιστρατήγων Σουβόροβ και Κουτούζοβ. Ονόμασε τον πόλεμο εναντίον των Ναζί "Μεγάλο Πατριωτικό", συνδέοντας τον άρρητα μα σαφώς με την απόκρουση τού Ναπολέοντα το 1812. Και έστειλε τους στρατιώτες του, εμψυχωμένους, από την παρέλαση κατευθείαν στο μέτωπο.

Η ιστορικά ακριβής αφήγηση λειτουργεί σαν κορσές για την εθνική μυθολογία. Εάν δεν είχε ενσκύψει ο κορονοϊός και τιμούσαμε από άκρου σε άκρον της Ελλάδας το 1821 όπως το είχαν προγραμματίσει, κάποιοι επιστήμονες θα επεσήμαιναν σε περιορισμένο ακροατήριο πως το "Κρυφό Σχολειό" δεν υπήρξε ποτέ. Ότι η 25η Μαρτίου επελέγη ως ημερομηνία αυθαίρετα, για να ταυτιστεί η εθνική παλιγγενεσία με τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου - πως είναι αμφίβολο εάν ο Παλαιών Πατρών Γερμανός ευλόγησε ποτέ τα όπλα των ξεσηκωμένων. Και ότι ο Γρηγόριος ο Ε’ -πριν απαγχονιστεί στην πύλη του Πατριαρχείου- είχε αφορίσει δυό φορές την Επανάσταση, για να προστατεύσει τους Ρωμιούς της Κωνσταντινούπολης και της Μικράς Ασίας...

Όσοι διαθέτουν δημόσιο λόγο θα προσπαθούσαν να φέρουν το 1821 στα ιδεολογικά τους μέτρα.

Η Αριστερά (το έχει ήδη κάνει και ο Γιάνης Κορδάτος και ο σπουδαίος συγγραφέας Γιάννης Σκαρίμπας) θα την παρουσίαζε σαν καθαρά κοινωνική εξέγερση. Εφόσον δε τους Τούρκους διαδέχθηκε το "ντόπιο κατεστημένο που προωθούσε τα συμφέροντα των ξένων", η Επανάσταση απέτυχε ή τουλάχιστον δεν ολοκληρώθηκε...

Η Δεξιά θα υπερτόνιζε το "για του Χριστού την πίστη την Αγία, για της Πατρίδος την Ελευθερία". Θα στρογγύλευε τις φυσιογνωμίες των Ηρώων, θα τις στερούσε από οτιδήποτε το βλάσφημο, το αντιφατικό, το αριστοφανικό. Θα αποσιωπούσε ότι ο Οδυσσέας Ανδρούτσος είχε προσχωρήσει στους Μπεκτασήδες Μουσουλμάνους, πως πολλοί από τους επιφανέστερους του Αγώνα είχαν ανατραφεί και εκπαιδευτεί στην Αυλή του Αλή Πασά. Για την ελευθεριότητα τού Παπαφλέσσα; - ούτε λόγος. Πόσω μάλλον για τον παρακοιμώμενο τού Καραϊσκάκη Ζαφείρη, που ήταν γυναίκα! Να μη μιλήσουμε για τον λόρδο Βύρωνα, ο οποίος είχε στις αποσκευές του τρανή στολή, ελπίζοντας ότι οι Έλληνες θα τον έστεφαν βασιλιά τους ενώ οι περισσότεροι από όσους συνάντησε εδώ ορέγονταν τις χρυσές λίρες που είχε φέρει. (Διαβάστε το συναρπαστικό αφήγημα του Ρόντρικ Μπίτον "Ο Πόλεμος του Μπάιρον".)

Οι πιο νουνεχείς θα αναθεμάτιζαν την προαιώνια πληγή της διχόνοιας. Θα υπενθύμιζαν πικρά τούς εμφυλίους που ξέσπασαν από το δεύτερο έτος της Επανάστασης, τη δολοφονία του Καποδίστρια, την πυρπόληση -λίγο πριν- τής φρεγάτας "Ελλάς" από τον Ανδρέα Μιαούλη.

Όσοι ηδονίζονται να απομυθοποιούν, θα τόνιζαν ότι η Επανάσταση κατεπνίγη στρατιωτικά από τον Ιμπραήμ. Πως αν δεν συνέβαινε η ναυμαχία του Ναυαρίνου, η Ελλάδα δεν θα απελευθερωνόταν τότε. Θα λησμονούσαν βέβαια να αναφέρουν πως οι προστάτιδες δυνάμεις έστειλαν τους στόλους τους επηρεασμένες και από το φιλελληνικό κίνημα που είχε φουντώσει διεθνώς χάρη στους θριάμβους και τις πανωλεθρίες των επαναστατών.

Όπως όλα τα μείζονα, τα οριακά γεγονότα, έτσι και το 1821 κάθε εποχή το οικειοποιείται. Το τιμά με τη δική της αισθητική, υπηρετώντας τις δικές της προτεραιότητες. Μού φαίνεται μίζερο να ενοχλούμαστε είτε με τον μπολιγουντιανό "Παπαφλέσσα" τού Τζέιμς Πάρις είτε με τον αιρετικό "Μπάιρον" τού Νίκου Κούνδουρου.

Απολαμβάνω τις κουβέντες μεταξύ τυριού και αχλαδιού για την Επανάσταση. Τις θεωρώ ωραία λαϊκά μνημόσυνα. Καθένας έχει τις προτιμήσεις, τούς εφέστιους θεούς του. Προσωπικά αγαπάω τον Κολοκοτρώνη, βρίσκω στη δύναμη και στις αδυναμίες του μεγεθυμένα όλα τα εθνικά μας χαρακτηριστικά, τον νοιώθω παππούλη μας. Ενώ δεν χωνεύω τον Μακρυγιάννη, με τον διδακτισμό και την ψευτοσεμνότητά του, τον λογίζω ως ιδρυτή του καθ’ημάς λαϊκισμού, εκπλήσσομαι που ο Σεφέρης και ο Θεοτοκάς τον είχαν τόσο ψηλά… Τι σημασία έχει; Περνώντας από την αλέα των Ηρώων στο Πεδίο του Άρεως, σκέφτομαι πάντα ότι εάν ξεμαρμάρωναν τα αγάλματα, θα πλακώνονταν στο ξύλο μεταξύ τους.

Ένα, πιστεύω, πρέπει να μάς μένει. Πως μία γενιά Ελλήνων, εκεί, στις αρχές του 19ου αιώνα, γεννήθηκαν ραγιάδες και πέθαναν πολίτες ελεύθερης χώρας. Που την ίδρυσαν, έβαλαν τα θεμέλια της, με το αίμα τους. Δεν είδαν το θαύμα να συμβαίνει. Το πραγματοποίησαν. Αυτή είναι η αιώνια παρακαταθήκη τους.

Ζήτω το 1821!

Πηγή: Capital

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr