Οι ανταποκριτές μας στη Μόσχα

Υποθέτω ότι έτσι μαθαίνουμε με ακρίβεια, το πώς βλέπει η Ρωσία τον βάρβαρο πόλεμο που ξεκίνησε στην Ουκρανία. Είναι μια "ειδική στρατιωτική επιχείρηση”, μας ενημερώνουν (συνήθως με ελαφρά βλοσυρό ύφος) οι ανταποκριτές των ελληνικών καναλιών στη Μόσχα- παλιές καραβάνες του επαγγέλματος, με χρόνια προϋπηρεσία- και οι Ρώσοι δεν χτυπούν αμάχους, δεν βομβαρδίζουν κατοικημένες περιοχές.

Αφήνουν ερωτήματα αν οι επιθέσεις με τις ρουκέτες είναι προβοκάτσιες των Ουκρανών, μήπως τους χτύπησαν αυτοί οι νεοναζί του τάγματος Αζόφ; Πολλά τα ερωτήματα, που δυσκολεύονται να απαντήσουν και οι συνάδελφοί τους στο στούντιο στην Αθήνα, όσο και αν νιώθουν άβολα και αμήχανα με τις αυστηρές ανταποκρίσεις. Γιατί οι πρόσφυγες δεν δέχθηκαν τους ανθρωπιστικούς διαδρόμους... που οδηγούσαν στη Ρωσία; Ξέρουμε εμείς στη Δύση τι συνέβαινε στο Ντονμπάς τα τελευταία χρόνια; Πόσοι είναι οι νεκροί όλα αυτά τα χρόνια, στις ρωσόφωνες περιοχές; 13.000 άμαχοι δεν βρήκαν τον θάνατο στις αυτόνομες περιοχές από το 2014, από τους βομβαρδισμούς των Ουκρανών; Πού ήταν τότε η Δύση;

Ετσι κι αλλιώς πάντως, περισσότερα μαθαίνουμε από όσα μαθαίνουν οι Ρώσοι, για τον πόλεμο που ξεκίνησε ο Πούτιν στην Ουκρανία. Το καθεστώς έχει επιβάλει αυστηρή λογοκρισία. Ούτε για νεκρούς στρατιώτες και αξιωματικούς ξέρουν οι Ρώσοι πολίτες, ούτε για νεκρούς Ουκρανούς αμάχους ξέρουν, ούτε για το σφυροκόπημα που έχει ισοπεδώσει τη Μαριούπολη, ούτε για τις ρουκέτες στις πολυκατοικίες στο Κίεβο, ούτε φυσικά για τα τανκς του Πούτιν που έχουν κολλήσει στη λάσπη. Πόσο μάλλον για τα γιοτ των ολιγαρχών που κατάσχονται... Τον τραγικό πατέρα που αναγνώρισε τη γυναίκα του και τα παιδιά του νεκρούς, σε φωτογραφίες που κυκλοφόρησαν στα social media από τους βομβαρδισμούς στο Κίεβο, δεν θα τον δουν ποτέ στη Ρωσία. Δεν θα τον ακούσουν ποτέ.

Οι ανταποκρίσεις από τη Μόσχα έχουν το κύρος της επίσημης ενημέρωσης. Αυτά λέει η Μόσχα. Τελεία. Αλλά ανταποκρίνονται στην απαίτηση για κανονική πληροφόρηση; Εχουν καμία σχέση οι διαρροές και οι επίσημες ανακοινώσεις του Κρεμλίνου με την αλήθεια; Πώς μεταφέρονται ή πώς πρέπει να μεταφέρονται στο τηλεοπτικό κοινό, οι προπαγανδιστικές ανακοινώσεις του Κρεμλίνου από τους ανταποκριτές μας στη Μόσχα; Είναι οι δημοσιογράφοι απλοί διακομιστές των δυο παράλληλων αφηγήσεων, για τα όσα τραγικά συμβαίνουν στην Ουκρανία; Από τη μία τι λένε οι Ουκρανοί και από την άλλη τι λένε οι Ρώσοι; Είναι το ίδιο, η αφήγηση των Ουκρανών στα καταφύγια, με τις δηλώσεις της Ζαχάροβα, για το πώς διεξάγεται η επιχείρηση στην Ουκρανία;

Δεν νομίζω. Η απλή καταγραφή των όσων αναφέρει η κάθε πηγή, δεν είναι άλλωστε δημοσιογραφία. Είναι δουλειά δακτυλογράφου. Αυτά λέει ο ένας, αυτά λέει ο άλλος και ας βγάλει ο αναγνώστης ή ο τηλεθεατής, το δικό του συμπέρασμα. Οι δημοσιογράφοι- και οι Ελληνες ανταποκριτές στη Μόσχα- δεν είναι τροχονόμοι, που απλά φροντίζουν στην απρόσκοπτη ροή των κάθε είδους πληροφοριών. Κρίνουν, διευκρινίζουν και σχολιάζουν. "Μεταφράζουν” για το κοινό τους, τις ανακοινώσεις της κάθε πηγής.

Ετσι η "ειδική στρατιωτική επιχείρηση" που λένε οι Ρώσοι, δεν είναι φυσικά τίποτα άλλο από μια ψεύτικη διατύπωση, ένα προπαγανδιστικό κόλπο, για να κρύψουν από την κοινή γνώμη την αλήθεια για τη βάρβαρη επίθεση. Τα ερωτήματα για το ποιος κρύβεται πίσω από τις επιθέσεις με ρουκέτες στις πόλεις του Κιέβου, δεν είναι απλά ερωτήματα, είναι fake ερωτήματα, για να κρύψει η Μόσχα την αλήθεια για την ισοπέδωση των ουκρανικών πόλεων. Οι αιτιάσεις της Μόσχας για τη δήθεν γενοκτονία που προετοίμαζαν οι Ουκρανοί στις ρωσόφωνες περιοχές, είναι τα συνηθισμένα κόλπα των αυταρχικών καθεστώτων, για να δικαιολογήσουν την εισβολή σε άλλη χώρα.

Τα ίδια έλεγαν οι ναζί, για τους Σουδήτες Γερμανούς στην Τσεχοσλοβακία. Τα ίδια επικαλέστηκε ο Πούτιν, για να εισβάλει στην Κριμαία. Το διεθνές δικαστήριο για τα Εγκλήματα Πολέμου απέρριψε τις σχετικές αιτιάσεις της Ρωσίας. Οι δήθεν 13.000 άμαχοι νεκροί στο Ντονμπάς -από την αρχή της κρίσης το 2014 στις ημιαυτόνομες περιοχές- ερευνήθηκαν από το AFP και το πρακτορείο κατέδειξε ότι είναι fake news. Είναι συνολικά οι νεκροί στις περιοχές αυτές, συμπεριλαμβάνονται δηλαδή και οι διάφοροι παραστρατιωτικοί, Ουκρανοί, Ρώσοι και ρωσόφωνοι, που πολεμούν εδώ και χρόνια στο Ντονμπάς (βλ. ellinika hoaxes).

Προφανώς η αλήθεια σε έναν πόλεμο είναι το πρώτο θύμα, είναι πλέον μια κοινοτοπία. Και προφανώς είναι πολλές φορές δύσκολο να εντοπίσεις την αλήθεια. Τελευταίο παράδειγμα, οι νεκροί Ουκρανοί στρατιώτες στο νησί στη θάλασσα της Κριμαίας, που δεν εκτελέστηκαν όπως υποστήριζε το βίντεο που κυκλοφόρησαν οι Ουκρανοί, αλλά παραδόθηκαν και συνελήφθησαν. Αλλά να εντοπίσεις το ψέμα στην "ειδική στρατιωτική επιχείρηση", που είναι στην πραγματικότητα μια βάρβαρη εισβολή, δεν είναι δύσκολο.

Όταν ανακυκλώνεις τα fake news του Κρεμλίνου για τις βόμβες που ρίχνουν οι ίδιοι οι Ουκρανοί εναντίον των αμάχων, γιατί οι Ρώσοι ως γνωστόν δεν βομβαρδίζουν αμάχους -όπως μας ενημέρωσε από τηλεοράσεως και κάποιος Ελληνας αξιωματικός εν αποστρατεία, επικαλούμενος μάλιστα και πληροφορίες από το πεδίο, που πολύ άρεσε στην πρεσβεία της Μόσχας στην Αθήνα- δεν σέβεσαι τις πηγές σου. Ανακυκλώνεις fake news.

Υποθέτω ότι είναι δύσκολο να είσαι δημοσιογράφος στη Μόσχα. Αν στην Αθήνα η ρώσικη πρεσβεία θεώρησε αποδεκτό διπλωματικά, να μας ενημερώσει ποιες εκπομπές πρέπει να βλέπουμε και ποια ρεπορτάζ, φαντάζομαι τι είδους πιέσεις ασκεί το ρώσικο υπουργείο πληροφόρησης, στους ξένους δημοσιογράφους που εργάζονται στη Μόσχα. Αλλά έχω την υποψία ότι δεν είναι μόνο το ασφυκτικό περιβάλλον του αυταρχικού καθεστώτος, που εξηγεί "το χρώμα” των ανταποκρίσεων από τη Μόσχα.

Οποια και αν είναι η ερμηνεία, δεν δικαιολογεί την ανακύκλωση των fake news. Ούτε αρκεί η εύλογη αντίδραση των συναδέλφων τους στο στούντιο στην Αθήνα, για να διορθώσει τις εντυπώσεις.

Υ.Γ.: Οι ανταποκρίσεις μας από το εξωτερικό έχουν και ένα θλιβερό παρελθόν. Οι Ελληνες δημοσιογράφοι είμαστε φαντάζομαι οι μοναδικοί στην Ευρώπη, που εξήγησαν ότι η έξοδος των Αλβανών από το Κόσσοβο, οφείλεται στους βομβαρδισμούς του ΝΑΤΟ στη Σερβία, εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά. Σήμερα όλοι ξέρουμε την αλήθεια. Αλλά ήταν σαφές και τότε, ποιος και πώς οδηγούσε τους Κοσοβάρους (πρόσκαιρα ευτυχώς), στην έξοδο από την πατρίδα τους. Και δεν ήταν το ΝΑΤΟ και οι βομβαρδισμοί στη Σερβία.

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr