Ποιο κόμμα θα θέλατε να κερδίσει…

1) Ποιο κόμμα θα θέλατε να κερδίσει...

Οι πολιτικές εξελίξεις στην Ιταλία αναμένεται να προκαλέσουν κραδασμούς στην Ευρώπη καθώς η Ένωση δεν αντέχει μετά το Brexit και μια προβληματική σχέση με μια χώρα του μεγέθους της γείτονος...

Οι εξελίξεις αυτές δεν πρόκειται να αφήσουν ανεπηρέαστο και το κλίμα στην Ελλάδα το οποίο ήδη έχει τεθεί σε προεκλογική τροχιά.

Στην καθ΄ημας Ανατολή λοιπόν, οι δημοσκοπήσεις της τελευταίας εβδομάδας που μπορεί να θεωρηθούν και περισσότερο αντιπροσωπευτικές, καθώς απομακρύνεται το κλίμα της θερινής χαλαρότητας, εμφανίζουν τάσεις επανασυσπείρωσης των δυνάμεων των δυο μεγάλων κομμάτων, κάτι που μοιάζει και αναμενόμενο...

Κοινός παρονομαστής και των τριών δημοσκοπήσεων που είδαν το φως την περασμένη εβδομάδα είναι η διατήρηση της διαφοράς μεταξύ Ν.Δ. και ΣΥΡΙΖΑ, οι μηδαμινές πιθανότητες να προκύψει κυβέρνηση από τις πρώτες εκλογές με απλή αναλογική και η δυσκολία να προκύψει και από τις δεύτερες...

Υπάρχει όμως ένα στοιχείο στην έρευνα της MRB που μοιάζει "καρμπόν" με εκείνο της αντίστοιχης δημοσκόπησης του Ιουνίου του 2019 λίγες μέρες πριν τις εκλογές και γι’ αυτό έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον.

Στην ερώτηση ποιο κόμμα θα θέλατε να κερδίσει έστω και με μια ψήφο διαφορά, την περασμένη εβδομάδα το 35,2% απάντησε η Νέα Δημοκρατία, το 28,2% ο ΣΥΡΙΖΑ και το 11% το ΚΙΝΑΛ-ΠΑΣΟΚ.

πιν

Σε έρευνα της ίδιας εταιρείας στην αντίστοιχη ερώτηση τον Ιούνιο του 2019, το 36,2% είχε απαντήσει η Νέα Δημοκρατία, το 29,3% ο ΣΥΡΙΖΑ και 11,3% το ΚΙΝΑΛ.

Αμφότερα, τα δύο μεγάλα κόμματα παρουσιάζουν μια υποχώρηση κατά μια μονάδα κάτι που στην περίπτωση της Νέας Δημοκρατίας μπορεί να αποδοθεί στην κυβερνητική φθορά και του ΣΥΡΙΖΑ στην αδυναμία να αποβάλει τη φθορά της προηγούμενης διακυβέρνησης αφού στην κορυφή τα πρόσωπα δεν έχουν αλλάξει...

Η ουσία του ερωτήματος "ποιο κόμμα θα θέλατε να κερδίσει με διαφορά έστω και μια ψήφο", έγκειται στο ότι αποσκοπεί να ανιχνεύσει τις βαθύτερες πεποιθήσεις του εκλογικού σώματος στην περίπτωση που εκ των περιστάσεων τεθεί το ερώτημα Ν.Δ. ή ΣΥΡΙΖΑ, αφού οι πιθανότητες να κερδίσει κάποιο απ’ τα υπόλοιπα κόμματα είναι απίθανες.

Στην τελευταία δημοσκόπηση του Ιουνίου του 2019 η MRB έδινε στη Νέα Δημοκρατία ποσοστά από 35,5% μέχρι 40,4% και στον ΣΥΡΙΖΑ από 26,5% μέχρι 31,5%. Στην πρόθεση ψήφου τα ποσοστά ήταν 32,3% και 24,7%.

Στις εκλογές του Ιουλίου του 2019 η Νέα Δημοκρατία είχε λάβει 39,85% και ο ΣΥΡΙΖΑ 31,53%.

Στη δημοσκόπηση της τελευταίας εβδομάδας η πρόθεση ψήφου ήταν 31,3% και 23,8% για τον ΣΥΡΙΖΑ.

Η εικόνα που διαμορφώνεται στα τέλη του Σεπτέμβρη λοιπόν μοιάζει αρκετά με εκείνη του Ιουνίου του 2019 και τούτο ίσως περισσότερο χάρη στην αδυναμία της αντιπολίτευσης τόσο να εντείνει τα σημεία φθοράς της κυβέρνησης όσο και να κεφαλαιοποιήσει τις όποιες απώλειες.

Η ανάδειξη των υποκλοπών σε κυρίαρχο θέμα αντιπαράθεσης σε μια περίοδο ενεργειακής κρίσης με τις ένοπλες δυνάμεις να βρίσκονται σε θέση επαγρύπνησης έναντι της Τουρκίας δεν μοιάζει αποδοτική στρατηγική...

Πόσο μάλλον με τα φιλικά νεύματα στο εγχώριο "φιλορώσικο" κοινό με την αντιπολίτευση στη στρατιωτική βοήθεια στην Ουκρανία...

Ο κόσμος ανησυχεί και το δείχνει...

2) Περί πληθωρισμού...
Ορμώμενος από σχετικά σας άρθρα οικονομικού περιεχομένου, παίρνω την ευκαιρία να γράψω δύο λόγια περί πληθωρισμού που είναι το πιο επίκαιρο βάσει δημοσκοπήσεων παγκόσμιο οικονομικό φαινόμενο και ανησυχία για τους πολίτες. Με τον κίνδυνο που ενέχει κάθε απλοποίηση νομίζω ότι η μεγάλη εικόνα είναι η παρακάτω.

Ο πληθωρισμός από καταβολής κόσμου αποτελούσε και αποτελεί ένα από τα πιο καταστροφικά οικονομικά φαινόμενα στην παγκόσμια ιστορία. Σε συνδυασμό δε με μία μικρή οικονομική ανάπτυξη οι αρνητικές του συνέπειες στην παγκόσμια οικονομία είναι πάντα δυστυχώς καταλυτικές. Η άνοδος του ναζισμού ήταν ο υψηλός γερμανικός πληθωρισμός της δεκαετίας του 1930.

Για αυτόν κυρίως το λόγο τα κράτη θέσπισαν το θεσμό των κεντρικών τραπεζών που βασικός ρόλος του είναι η συγκράτηση του σε επίπεδα τέτοια που τα οφέλη του να υπερβαίνουν τις αρνητικές του συνέπειες. Μάλιστα είναι τόσο σημαντικός ο ρόλος τους που τα προηγμένα κυρίως κράτη έκαναν το θεσμό αυτό ανεξάρτητο (ελέγχεται αυτό βέβαια, βλέπε προσπάθεια Τράμπ και άλλων) από την πολιτική που σημαίνει ότι μία κεντρική τράπεζα δεν πρέπει με κανένα τρόπο να επηρεάζεται από τη βούληση των εκάστοτε κυβερνήσεων που πάντα έχουν πιο διευρυμένη και συχνά αντικρουόμενη ατζέντα.

Η άποψη μου ταυτίζεται με αυτή των μονεταριστών του Milton Friedman και είναι απλή. Εάν το χρήμα που κυκλοφορεί στην αγορά είναι ένα ευρώ και η οικονομία παράγει ένα μήλο, τότε η τιμή του μήλου θα είναι ένα ευρώ. Εάν η κεντρική τράπεζα τυπώσει ακόμα ένα ευρώ αλλά η παραγωγή παραμείνει στο ένα μήλο, με όλους τους άλλους παράγοντες σταθερούς το μήλο θα κοστίζει δύο ευρώ (πληθωρισμός 100%). Ο πληθωρισμός είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με την προσφορά χρήματος που ελέγχει η κεντρική τράπεζα και με την ανάπτυξη του ΑΕΠ. Βασική προϋπόθεση είναι το τυπωμένο χρήμα να κυκλοφορήσει μέσω του χρηματοπιστωτικού συστήματος και απαραίτητα να "γυρίσει" με την κατάλληλη κυκλοφοριακή ταχύτητα μεταξύ των συμμετεχόντων στην οικονομία.

Εάν οι τράπεζες το κυκλοφορήσουν μερικώς μέσω δειλής πιστωτικής ανάπτυξης με παροχή δανείων, τότε η επίδραση του νέου χρήματος στον πληθωρισμό θα είναι αναλογικά πιο περιορισμένη. Το τελευταίο συνέβη την περίοδο από το 2010 και μετά που οι κεντρικές τράπεζες δάνεισαν το τραπεζικό σύστημα κυρίως για να το ισχυροποιήσουν και όχι να κυκλοφορήσουν το φρέσκο χρήμα ευρέως στην οικονομία, δίνοντας σε αυτές κατάλληλο ισχυρό κίνητρο να το πράξουν. Οι τράπεζες σε μεγάλο βαθμό το κατέθεταν πίσω στην κεντρική τράπεζα με τέτοιο ελκυστικό επιτόκιο που δεν είχαν κίνητρο να το δανείσουν στην οικονομία το οποίο πάντα ενέχει πιστωτικό κίνδυνο. Μία κεντρική τράπεζα πάντα πληρώνει τις υποχρεώσεις της γιατί στη χειρότερη περίπτωση απλά τυπώνει νέο χρήμα. Για το λόγο αυτό, παρά ότι από το 2010 οι κεντρικές τράπεζες τύπωσαν ασύστολα δεν είδαμε σημαντικό πληθωρισμό, το αντίθετο συνέβη λόγω χαμηλής οικονομικής ανάπτυξης (κυρίως στην Ευρώπη).

Τι συμβαίνει σήμερα; Λόγω πανδημίας οι κεντρικές τράπεζες πανικοβλήθηκαν (όπως και οι κυβερνήσεις) και τύπωσαν ασύστολα νέο χρήμα σαν να μην υπήρχε αύριο. Είπαν ότι δεν θα κάνουμε το λάθος του 1929, μάθαμε από αυτό. Οι κυβερνήσεις δε έστελναν επιταγές στους πολίτες οι οποίοι φυλακισμένοι στα σπίτια τους και με μειωμένη προσφορά λόγω των κλειστών ρολών της οικονομίας, τα κατέθεταν πίσω στις τράπεζες (βλέπε αύξηση καταθέσεων). Έτσι το νέο χρήμα δεν κυκλοφόρησε και ο πληθωρισμός ήταν σχεδόν μηδενικός στην αρχική φάση της πανδημίας. Όταν όμως άνοιξε το "σύστημα" οι πολίτες διψασμένοι και με δωρεάν χρήμα στο λογαριασμό τους έτρεξαν να καταναλώσουν. Αλλά η παραγωγή ήταν ακόμα μειωμένη (σχετικά λίγα μήλα) ιδίως από την Κίνα λόγω συνεχιζόμενων lockdowns.

Το μείγμα δυστυχώς έγινε εκρηκτικό για τον πληθωρισμό με αυξημένη ποσότητα χρήματος στους δρόμους αλλά με αναλογικά μειωμένη προσφορά. Για το λόγο αυτό είδαμε πληθωρισμό προ της εισβολής στην Ουκρανία. Οι κεντρικές τράπεζες, αφελώς κατά τη γνώμη μου θεώρησαν ότι ο πληθωρισμός θα ήταν προσωρινός και δεν πήραν έγκαιρα μέτρα με κατάλληλα σταδιακή αλλά μη καθυστερημένη μείωση της ποσότητας χρήματος. Ήρθε ο πόλεμος που μείωσε και άλλο την ήδη μειωμένη προσφορά/ παραγωγή αγαθών και ο πληθωρισμός πήγε αναπόφευκτα στα ύψη δυστυχώς. Και σήμερα πάλι πανικός στις κεντρικές τράπεζες και γρήγορη αύξηση επιτοκίων, γιατί τα τελευταία χρόνια αυτό πιστεύουν ότι είναι το εργαλείο ελέγχου του πληθωρισμού.

Ο γράφων ξανά διαφωνεί. Ο άμεσος έλεγχος χρήματος είναι ο σκοπός και όχι μόνο μέσω των επιτοκίων, υπάρχουν πιο αποτελεσματικά εργαλεία όπως η ποσοτική σύσφιξη με απευθείας παρέμβαση στις αγορές χρήματος και επακόλουθη συρρίκνωση ισολογισμών των κεντρικών τραπεζών, δηλαδή η μείωση προσφοράς χρήματος για να ισορροπηθεί με την εκάστοτε προσφορά (βλέπε ΑΕΠ). Η Fed το ξεκίνησε έστω και δειλά, η ECB το ίδιο αλλά σε μικρότερο βαθμό δυστυχώς. Η τελευταία διστάζει γιατί η Ευρώπη έχει δομικό πρόβλημα οικονομικής ανάπτυξης για διάφορους λόγους, μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα δηλαδή.

Οι δε κυβερνήσεις, στον πανικό τους να προστατεύσουν την αγοραστική δύναμη των πολίτων, ασκούν σήμερα αντίθετη δημοσιονομική πολιτική με τις κεντρικές τους τράπεζες! Ο γράφων δε θυμάται παρόμοια κατάσταση τα τελευταία τουλάχιστον 50 χρόνια.

Εκτός βέβαια και αν οι αποφασίζοντες επέλεξαν τον υψηλό πληθωρισμό σαν τον τρόπο μείωσης του ιστορικά υψηλού δανεισμού κρατών και ιδιωτών μέσω του πληθωρισμού αφού η οικονομική ανάπτυξη δεν αρκεί. Υπάρχουν τουλάχιστον και τα πλεονεκτήματα του πληθωρισμού αλλά αυτό δεν είναι υγιές, αρκεί βέβαια να μην εγκυμονούν πιο σοβαροί και μη οικονομικής φύσης κίνδυνοι. Εύχομαι να μην ήμαστε εκεί σήμερα.

Ο γράφων παρακολουθεί την πορεία της προσφοράς χρήματος με κύριο μέγεθος το M2 (money supply) ξεχωριστά για κάθε νόμισμα που οι κεντρικές τράπεζες δημοσιεύουν. Ο καθένας μας μέσω πηγών από ιντερνέτ μπορεί να το παρακολουθεί για να αντιληφθεί που πηγαίνει η κατάσταση στο μέλλον. Το Fed πιστεύω ότι αργά ή γρήγορα θα κάνει τη δουλειά, για την ECB δεν θα έβαζα στοίχημα για διάφορους λόγους. Όσο πιο αργά γίνει αυτό, τόσο ο πόνος θα είναι μεγαλύτερος αλλά βέβαια μάλλον για τους επόμενους που θα κληθούν να πάρουν τις πιο επίπονες αποφάσεις. Κλώτσησε το κονσερβοκούτι ειδικά όταν είναι βαρύ.

Εάν κάποιος δει τα τελευταία χρόνια το μέγεθος της αύξησης των ισολογισμών των κεντρικών τραπεζών σε σχέση με την αύξηση του ΑΕΠ απλά θα τρομάξει ...Αυτό πρέπει επιτέλους να τελειώσει για να επέλθει ισορροπία που είναι το ζητούμενο. Whatever it takes όπως είπε, σε άλλη περίσταση βέβαια το 2012 ο M. Draghi. Η γρήγορη προσγείωση πιστεύω είναι ο πρωταρχικός στόχος. Εάν αυτή είναι και μαλακή ακόμα καλύτερα αλλά αυτό δεν πρέπει να μεταβάλλει τις προτεραιότητες.

Το σίγουρο είναι ότι η εποχή είναι εξαιρετικά δύσκολη για τους κεντρικούς τραπεζίτες αλλά και για τους πολιτικούς που στις δημοκρατίες πάντα καλούνται να συναντήσουν σύντομα την πελατεία τους, τους ψηφοφόρους. Αλλά κυρίως για τους τελευταίους. Στο τέλος όμως της ημέρας δυστυχώς ισχύουν το "no pain, no gain" και το "μη δωρεάν γεύμα" για όλους μας. Η οικονομική ιστορία το επιβεβαιώνει αυτό. Αυτό που ανεξαίρετα απαιτείται είναι η πραγματική ηγεσία των λίγων σε αριθμό που λαμβάνουν τις κρίσιμες αποφάσεις.

Με εκτίμηση,

Ένας αναγνώστης σας.

Πηγη: capital

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr