Πολίτες

Εάν πριν από είκοσι χρόνια μάς έλεγαν ότι στο ξόδι μιάς τραβεστί -έτσι τις αποκαλούσαν συλλήβδην τότε- θα υποκλίνονταν ένας υφυπουργός, ένας σύμβουλος του πρωθυπουργού και η αξιωματική αντιπολίτευση, θα το θεωρούσαμε σκηνή από ταινία φαντασίας. Αυτό ακριβώς συνέβη προχθές με τη Μαρίνα Γαλανού. Η Μαρίνα Γαλανού υπήρξε εκδότρια, κυρίως όμως αγωνίστρια. Μαχόταν για τα δικαιώματα των ερωτικά και φυλετικά διαφορετικών κατά έναν τρόπο συντεταγμένο, ψύχραιμο και αποτελεσματικό. Τα αποφασιστικά βήματα προς την απελευθέρωσή τους, τα νομοθετήματα που επιτέλους σπάνε τη συνωμοσία της σιωπής φέρουν και τη δική της πινελιά. Τιμή αξίζει στη Μαρίνα Γαλανού όχι μονάχα από την κοινωνική ομάδα από εκπροσωπούσε. Από όλους μας. Γιατί; Διότι ενσάρκωνε και προοιωνιζόταν έναν άλλου τύπου πολίτη.

Τι σήμαινε "πολίτης" στην Ελλάδα μέχρι πρόσφατα;

Κάποιον που ενδιαφέρεται χαλαρά για τα κοινά, διαβάζει-ακούει τις ειδήσεις, συμπαθεί μια πολιτική παράταξη, απεχθάνεται έναν -και περισσότερους- αρχηγούς των αντιπάλων, στις προεκλογικές περιόδους η θερμοκρασία του ανεβαίνει, φανατίζεται και τσακώνεται στα καφενεία, το βράδυ μετά τις κάλπες άλλοτε πανηγυρίζει κι άλλοτε γαμωσταυρίζει...

Ή κάποιον ο οποίος έχει συνάψει στενότερες σχέσεις με το κόμμα "του". Άμα τοποθετείται στον λεγόμενο "αστικό χώρο", συνδέεται συνήθως και με κάποιον βουλευτή, μακάρι και υπουργό. Τον εκθειάζει όπου σταθεί και όπου βρεθεί, φέρνει κόσμο στις συνεστιάσεις του, τού μαζεύει σταυρούς. Ανταμείβεται με μικρές -ίσως και μεγαλύτερες- εξυπηρετήσεις. Ρουσφέτια. Εάν ανήκει στην Αριστερά, νοιώθει προστατευμένος από μια ευρεία οικογένεια συντρόφων. Από μία κόκκινη ομπρέλα που μπορεί να μην έχει προνομιακή σχέση με τον κρατικό μηχανισμό, συνιστά όμως δίκτυο αλληλοϋποστήριξης. Κανένας σύντροφος δεν εγκαταλείπεται στη μοίρα του, στις δύσκολες ιδίως στιγμές.

Ως κατ’εξοχήν ενεργός πολίτης περνιόταν ο συνδικαλιστής. Εκείνος που οργάνωνε τους συναδέλφους του πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια. Που πρωτοστατούσε σε απεργίες και συλλαλητήρια ("μετά θα πάμε για ουζάκια!"). Που κρατούσε νεότερος τα πανώ και έπειτα προβιβαζόταν στην ντουντούκα, να μην ξελαρυγγιάζεται κραυγάζοντας τα συνθήματα που είχε σημειωμένα σε ένα χαρτάκι.

Πριν από το 1974, ο συνδικαλιστής έφερε ηρωικό φωτοστέφανο. Και δικαίως. Έβαζε το κεφάλι του στον ντορβά, ρίσκαρε τη δουλειά του, την ελευθερία του... Με τη Μεταπολίτευση ο συνδικαλισμός εξαλλάχθηκε σε ιερή αγελάδα, σε ανέγγιχτο φετίχ του συστήματος. Τα στελέχη του κατήντησαν καρεκλοκένταυροι, απαλλάχθηκαν κι από την υποχρέωση ακόμα να δουλεύουν μαζί με εκείνους που εκπροσωπούσαν. Τα σωματεία λειτουργούσαν σαν παραρτήματα των κομμάτων. Η γραμμή κατέβαινε από τα κεντρικά -τη Ρηγίλλης, τη Χαριλάου Τρικούπη ή τον Περισσό- και απλώς εκλαϊκευόταν από τους εργατοπατέρες. Ο τυπικός συνδικαλιστής κατήντησε ένας τύπος "όλο πιτυρίδα, μούσι και τσαντάκι", όπως εύστοχα τον σκιαγραφεί ο Διονύσης Σαββόπουλος.

Σε τι διέφερε η Μαρίνα Γαλανού; Πρώτον, άσχετα από τις όποιες προσωπικές της απόψεις, δεν είχε ούτε ανεχόταν κομματικές εξαρτήσεις. Ο δημόσιος λόγος της, δεύτερον, κάθε άλλο παρά συνιστούσε ένα άθροισμα τσιτάτων, ένα ξύλινο πληκτικό ιδίωμα. Η στόχευσή της, τρίτον και κυριότερον, ήταν πολύ ευρύτερη από την ικανοποίηση ορισμένων "κλαδικών" αιτημάτων. Έχοντας βιώσει την περιθωριοποίηση, ήξερε καλά πως η απελευθέρωση είτε θα αφορά το σύνολο τής κοινωνίας είτε θα μένει ρήμα κενό.

Δεν χρειάζεται να διαθέτει κανείς την ιδιαιτερότητα -ούτε καν τη μαχητικότητα- της Μαρίνας Γαλανού για να λειτουργήσει σαν πολίτης μιάς καινούργιας εποχής. Αρκεί να αντιμετωπίζει τα προβλήματα και τις προκλήσεις κατάματα, όπως παρουσιάζονται εμπρός του, ελεύθερος από δογματισμούς, παρωπίδες. Να παρεμβαίνει με συγκεκριμένες ιδέες και απτές δράσεις στον χώρο καταρχήν της ζωής και της δουλειάς του κι έπειτα να λαμβάνει -με επιφύλαξη- θέση για ευρύτερα ζητήματα. (Ένα από τα πλέον φαιδρά γνωρίσματα του μεταπολιτευτικού συνδικαλισμού ήταν ότι το σωματείο εμποροϋπαλλήλων Κιλκίς, λόγου χάριν, εξέδιδε πύρινα ψηφίσματα για το Αφγανιστάν…) Να αντιλαμβάνεται, πάνω από όλα, πως στη δημοκρατία οι πολιτικοί ελέγχονται και εξαρτώνται από τους πολίτες. Και όχι αντίστροφα.

Το γεγονός πως στην Ελλάδα εδώ και ενάμισυ σχεδόν χρόνο η αντιπολίτευση, μείζων και έλασσων, βρίσκεται σε αφασική κατάσταση -με κάποια, συντομότατα, φωτεινά διαλείμματα- φαντάζει λυπηρό. Πιθανόν όμως να μην είναι και τόσο. Η φύση δεν παραδέχεται κενά. Εφόσον λοιπόν οι εκλεγμένοι εκπρόσωποι αριστερότερα του κεντρώου χώρου αποδεικνύονται ανίκανοι να αρθρώσουν πειστικό λόγο, εφόσον χάνονται γιατί ρεμβάζουν, ίσως η κοινωνική βάση, οι νέου τύπου πολίτες να αναδυθούν κομματικά ανένταχτοι και να αρθρώσουν εναλλακτικές προτάσεις στην όποια κυβερνητική πολιτική. Διότι χωρίς αντίλογο και διάλογο, η δημοκρατία μοιραία μαραζώνει...

Πηγή: capital

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr