Follow us

Πόση Ευρώπη χρειάζονται οι Ευρωπαίοι;

Η ιδέα της "λιγότερης Ευρώπης" δεν ταιριάζει στα δεδομένα του 21ου αιώνα

THETOC TEAM
ΓΡΑΦΕΙ: THETOC TEAM
Πόση Ευρώπη χρειάζονται οι Ευρωπαίοι;

Στην τελευταία του ομιλία στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το 1995, ο τότε Γάλλος Πρόεδρος Φρανσουά Μιτεράν, του οποίου η καταβεβλημένη υγεία ήταν εμφανής σε όλους, βρήκε τα ακόλουθα ανεξίτηλα λόγια για να χαρακτηρίσει τη μεγάλη μάστιγα της Ευρώπης: "Le nationalisme, c'est la guerre!"

Ο εθνικισμός και ο πόλεμος ήταν οι καθοριστικές εμπειρίες της πολιτικής σταδιοδρομίας του Μιτεράν και ο ίδιος δεν αναφερόταν μόνο στο φοβερό παρελθόν - το πρώτο μισό του εικοστού αιώνα, με τους δύο Παγκόσμιους Πολέμους του, δικτατορίες και το Ολοκαύτωμα. Είδε τον εθνικισμό ως τη μεγαλύτερη μελλοντική απειλή για την ευρωπαϊκή ειρήνη, τη δημοκρατία και την ασφάλεια.

Παρότι ένας εθνικιστικός πόλεμος διέλυε την Γιουγκοσλαβία εκείνη τη χρονική στιγμή, λίγοι από αυτούς που άκουσαν τον Μιτεράν, στο Στρασβούργο, εκείνη την ημέρα θα μπορούσαν να φανταστούν ότι 21 χρόνια αργότερα, ο εθνικισμός θα είχε πανευρωπαϊκή αναβίωση. Όμως εθνικιστές πολιτικοί των οποίων δεδηλωμένος στόχος είναι να καταστρέψουν την ενότητα και ειρηνική ολοκλήρωση της Ευρώπης έχουν πλέον κερδίσει μεγάλες δημοκρατικές εκλογές και δημοψηφίσματα.

Η απόφαση του Ηνωμένου Βασιλείου, τον Ιούνιο, να αποχωρήσει από την Ευρωπαϊκή Ένωση σηματοδότησε μια στιγμιαία κορύφωση της αναζωπύρωσης του εθνικισμού, αλλά το ίδιο φαίνεται να συμβαινει και στην Ουγγαρία, την Πολωνία και τη Γαλλία, όπου η Μαρίν Λεπέν και το ακροδεξιό Εθνικό Μέτωπο της ολοένα και κερδίζουν σε δύναμη στην πορεία προς τις προεδρικές εκλογές του επόμενου έτους. Πώς φτάσαμε ως εδώ, με δεδομένη την από πρώτο χέρι εμπειρία της Ευρώπης από την καταστροφική δύναμη του εθνικισμού στον εικοστό αιώνα, όταν προκάλεσε εκατομμύρια θανάτους και κατέστρεψε ολόκληρη την ήπειρο;

Καταρχάς, η οικονομική κρίση του 2008 και η επακόλουθη παγκόσμια ύφεση ευρέως και δικαιολογημένα θεωρούνται ως μια τεράστια αποτυχία από την πλευρά του “κατεστημένου”. Το συναίσθημα εναντίον των ελίτ συνεχίζει να διαβρώνει την ενδο-ευρωπαϊκή αλληλεγγύη και την αμοιβαία εμπιστοσύνη και η ΕΕ βρίσκεται βυθισμένη σε μια παρατεταμένη περίοδο βραδείας ανάπτυξης και υψηλής ανεργίας.

η οικονομική κρίση του 2008 και η επακόλουθη παγκόσμια ύφεση, ευρέως και δικαιολογημένα, θεωρούνται ως μια τεράστια αποτυχία από την πλευρά του “κατεστημένου”.

Σε όλη τη Δύση, έχει επικρατήσει μια γενική αίσθηση παρακμής, λόγω της μετατόπισης του παγκόσμιου πλούτου και ισχύος προς την Ασία. Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν αποσυρθεί γεωπολιτικά, την ώρα που η Ρωσία έχει αναβιώσει τις φιλοδοξίες της ως μεγάλη δυναμη για να αμφισβητήσει την ηγεμονία της Δύσης και των αξιών της. Σε όλο τον κόσμο, υπάρχει αυξανόμενη δυσαρέσκεια με την παγκοσμιοποίηση, την ψηφιοποίηση, και το ελεύθερο εμπόριο, που συνοδεύεται από μια αργή στροφή προς τον προστατευτισμό. Οι Ευρωπαίοι, ειδικότερα, φαίνεται να έχουν ξεχάσει ότι ο προστατευτισμός και ο εθνικισμός είναι άρρηκτα συνδεδεμένοι - ο ένας δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς τον άλλο.

Τέλος, επικρατεί ένας γενικευμένος φόβος του ξένου, καθώς πολλές χώρες αντιμετωπίζουν ζητήματα που σχετίζονται με τις εισροές αλλοδαπών - είτε πρόκειται για πρόσφυγες είτε για μετανάστες - και εσωτερικές αλλαγές που επέφερε η αυξανόμενη οικονομική και πολιτική χειραφέτηση των γυναικών και των μειονοτήτων. Οι εξελίξεις αυτές, οι οποίες συνέπεσαν με μεγαλύτερης κλίμακας μετασχηματισμούς και ρήξεις στην Ευρώπη, που ξεκίνησαν το 1989, έχουν πυροδοτήσει φόβους που τα κυρίαρχα πολιτικά κόμματα και οι δημοκρατικοί θεσμοί απέτυχαν να αντιμετωπίσουν.

Όπως πάντα, όταν ο φόβος εξαπλώνεται στην Ευρώπη, οι άνθρωποι αναζητούν τη σωτηρία στον εθνικισμό, τον απομονωτισμό, την εθνική ομοιογένεια και νοσταλγούν τις «παλιές καλές μέρες», όταν υποτίθεται ότι όλα ήταν καλά στον κόσμο. Ανεξαρτήτως εάν το αιματηρό, χαοτικό παρελθόν ήταν κάθε άλλο παρά τέλειο. Οι εθνικιστές ηγέτες και οι υποστηρικτές τους σήμερα ζουν σε μια “μετα-εμπειρική" πραγματικότητα, όπου η αλήθεια και η εμπειρία δεν έχουν κανένα αντίκρισμα.

Όλα αυτά αντανακλούν μια βαθιά αλλαγή στο πώς οι Ευρωπαίοι βλέπουν τους εαυτούς τους. Μετά από δύο παγκόσμιους πολέμους και όσο διαρκούσε ο Ψυχρός Πόλεμος, η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση ήταν ξεκάθαρη επιλογή. Αλλά η κοινή αντίληψη ότι η ενότητα φέρνει ειρήνη, ευημερία και δημοκρατία έχει εξασθενίσει στην πάροδο του χρόνου από επίμονες κρίσεις και θα μπορούσε τώρα να χαθεί για πάντα, εκτός κι αν ενισχυθεί από ένα μακρόπνοο μήνυμα.

Είναι παράλογο να πιστεύουμε ότι τα ιστορικά έθνη-κράτη της Ευρώπης αποτελούν απάντηση στις παγκοσμιοποιημένες πολιτικές, οικονομικές και τεχνολογικές πραγματικότητες του εικοστού πρώτου αιώνα.

Είναι παράλογο να πιστεύουμε ότι τα ιστορικά έθνη-κράτη της Ευρώπης αποτελούν απάντηση στις παγκοσμιοποιημένες πολιτικές, οικονομικές και τεχνολογικές πραγματικότητες του εικοστού πρώτου αιώνα. Αν οι Ευρωπαίοι το πιστεύουν αυτό, τότε θα πρέπει να είναι πρόθυμοι να πληρώσουν το τίμημα για λιγότερη ολοκλήρωση, μειώνοντας τις προοπτικές και δημιουργώντας νέες εξαρτήσεις. Οι πιο σημαντικές παγκόσμιες αποφάσεις σε αυτόν τον αιώνα δεν θα παρθούν δημοκρατικά στην Ευρώπη, αλλά μονομερώς στην Κίνα ή αλλού.

Οι γλώσσες και οι κουλτούρες της Ευρώπης έχουν μακρά ιστορία. Αλλά, να μην ξεχνάμε, τα έθνη-κράτη της είναι μια σχετικά πρόσφατη εξέλιξη, ειδικά εκτός της Δυτικής Ευρώπης. Θα ήταν σοβαρό λάθος να πιστεύουμε ότι αντιπροσωπεύουν το «τέλος της ιστορίας» της Ευρώπης. Αντίθετα, αν το μοντέλο έθνος-κράτος επικρατήσει αυτό της ολοκλήρωσης, οι Ευρωπαίοι θα πληρώσουν υψηλό τίμημα σε αυτόν τον αιώνα. Πώς οι ευρωπαϊκές χώρες θα τα πάνε στο μέλλον, είναι ένα ερώτημα που μπορεί να απαντηθεί μόνο συλλογικά, όχι με βάση μεμονωμένα εθνικά συμφέροντα, όπως τον δέκατο ένατο αιώνα.

Επιπλέον, με τη Ρωσία, την Τουρκία, τη Μέση Ανατολή και την Αφρική σε κοντινή απόσταση, η Ευρώπη ζει σε μια δύσκολη και απαιτητική γειτονιά. Δεν απολαμβάνει την αμερικανική πολυτέλεια να έχει την ασφάλεια να διασφαλίζεται από τη γεωγραφία. Αντίθετα, την ασφάλεια και την ευημερία της, πρέπει συνεχώς να τις υπερασπίζεται μέσω της πολιτικής, η οποία είναι κατ 'ανάγκην μια κοινή προσπάθεια.

Το κεντρικό ερώτημα για το μέλλον της Ευρώπης είναι πόση ισχύ χρειάζεται η ΕΕ προκειμένου να διασφαλιστεί η ειρήνη και η ασφάλεια για τους πολίτες της. Κι αυτό, επίσης, μπορεί να αντιμετωπιστεί μόνο συλλογικά. Αυτο που είναι ήδη σαφές είναι ότι οι Ευρωπαίοι θα χρειαστούν όχι μόνο περισσότερη Ευρώπη, αλλά και μια διαφορετική και πιο ισχυρή Ευρώπη.

Ο Γιόσκα Φίσερ είναι Γερμανός πολιτικός των Πρασίνων. Έχει θητεύσει ως υπουργός Εξωτερικών και αντικαγγελάριος στην κυβέρνηση Γκέρχαρντ Σρέντερ (1998 - 2005).

Πηγή: Project Syndicate


Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr

Ένα από τα πιο τίμια σουβλάκια της Αθήνας: Γιατί όλοι τρώνε σε αυτό το μέρος στο Κουκάκι

Ένα κλασικού τύπου, παραδοσιακό σουβλατζίδικο στην οδό Πετμεζά κάνει εσχάτως σουξέ.

Η ΤΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ 18 Σεπ 2025 | 07:32

Βαθιά ανάσα στη ΝΔ για το σχεδόν 30% στις δημοσκοπήσεις - Μητσοτάκης: "Το ΠΑΣΟΚ ο σημαντικότερος αντίπαλος"

Παρά τη δημοσκοπική φθορά φαίνεται ότι μετά τις εξαγγελίες του πρωθυπουργού στη ΔΕΘ, η ΝΔ κρατά τις δυνάμεις της.

ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΕΙ Η ΠΡΟΣΧΩΡΗΣΗ ΛΟΒΕΡΔΟΥ 17 Σεπ 2025 | 07:12

Τα μηνύματα από την προσχώρηση Λοβέρδου στη ΝΔ - "Διεύρυνση με στόχο την αυτοδυναμία"

Κυβερνητικά στελέχη σημειώνουν ότι η διεύρυνση είναι η απάντηση στο ζητούμενο, που δεν είναι άλλο από μία αυτοδύναμη μονοκομματική κυβέρνηση.

ΚΡΙΣΙΜΕΣ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ 08 Σεπ 2025 | 21:25

Η επόμενη μέρα για την Γαλλία στα χέρια του Μακρόν: Παζάρια με τους Σοσιαλιστές ή εκλογές που ζητούν Λεπέν και Αριστερά

Την Τρίτη ο Μπαϊρού θα υποβάλει την παραίτησή του, αφήνοντας τον Μακρόν να αντιμετωπίσει μια δύσκολη εξίσωση, με τις χρηματοπιστωτικές αγορές να σηματοδοτούν ανησυχία για την πολιτική και δημοσιονομική κρίση της Γαλλίας.

ΑΔΙΕΞΟΔΟ 08 Σεπ 2025 | 16:44

Ανάλυση: Ο Μπαϊρού πέφτει, ο Μακρόν ψάχνει για πρωθυπουργό και η οικονομική κρίση για τη Γαλλία έρχεται με φόρα

Η Γαλλία έχει δημόσιο χρέος που ανέρχεται στο 114% του ΑΕΠ, είναι δηλαδή χαμηλότερο μόνο από αυτό της Ελλάδας και της Ιταλίας

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΥΠΟΥ ΔΕΘ 07 Σεπ 2025 | 16:50

Οργή Μητσοτάκη για τα σενάρια διαδοχής του: "Θα αστειεύεστε..." - Εκλογές το 2027 χωρίς αλλαγή του εκλογικού νόμου

Τι είπε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης κατά τη διάρκεια της συνέντευξης Τύπου της 89ης ΔΕΘ για εκλογές, παροχές, εξωτερική πολιτική και σκάνδαλα.

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΝΑΤΑΡΑΧΗ 01 Σεπ 2025 | 22:16

Politico: Η Λεπέν καραδοκεί για να επανέλθει στο προσκήνιο με την πτώση της κυβέρνησης Μπαϊρού

Συγκεκριμένα, η Λεπέν και το κόμμα της, που ηγείται των δημοσκοπήσεων στη Γαλλία, φαίνεται ότι θα παίξουν καθοριστικό ρόλο στην ανατροπή του Μπαϊρού με την ψήφο δυσπιστίας

29 Σεπ 2025 | 07:17

Συγχωριανοί του ψεύτη βοσκού

Έτσι ο Διονύσης Σαββόπουλος, αποφαινόμαστε, είναι ο Μπομπ Ντύλαν της Ελλάδας. Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής ο δικός μας Ντε Γκωλ. Κι όποια γυναίκα δολοφονεί τα παιδιά της μια Μήδεια του σήμερα...

29 Σεπ 2025 | 06:28

Πότε θα πάει ο Μητσοτάκης στον Λευκό Οίκο

Λήξη συναγερμού; Όχι βέβαια. Τώρα θα αρχίσει η "μίρλα" για το γεγονός ότι ο Μητσοτάκης δεν έχει πάρει ακόμα πρόσκληση για τον Λευκό Οίκο, θα αρχίσει η γκρίνια για τα F35 που ο Τραμπ θέλει φαίνεται πάση θυσία να δώσει στον Ερντογάν.

ΓΡΑΦΕΙ Ο Π. ΤΑΤΣΟΠΟΥΛΟΣ 29 Σεπ 2025 | 06:10

Dark Tourism

Δημιουργός και αποκλειστικός διαχειριστής της εν λόγω ιστοσελίδας είναι ένας Γερμανός, ο Peter Hohenhaus, ένας πανεπιστημιακός που, κατά δήλωσή του, εγκατέλειψε νωρίς-νωρίς την ακαδημαϊκή του σταδιοδρομία.

24 Σεπ 2025 | 07:52

Η "κατάληψη" στο μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη

Υποθέτω έχει να κάνει και με την αδυναμία της αντιπολίτευσης να δημιουργήσει ένα αντικυβερνητικό ρεύμα και κίνημα και να δώσει μορφή και περιερχόμενο στον αγώνα τους. Στον αγώνα τους να φύγει επιτέλους ο Μητσοτάκης.

22 Σεπ 2025 | 09:56

Ένα φωτεινό πολιτιστικό γεγονός

Και όμως. Με την έξοδο από τα μνημόνια, η εντόπια βιβλιοπαραγωγή επανήλθε σταδιακά στα προ της κρίσης επίπεδα.

ΠΕΤΡΟΣ ΤΑΤΣΟΠΟΥΛΟΣ 22 Σεπ 2025 | 06:15

Το δράμα του πολυεκατομμυριούχου

Πώς θα ήταν ένας κόσμος δίχως καθόλου ενσυναίσθηση; Σίγουρα θα ήταν ένας κόσμος όπου δεν θα ήθελα να ζήσω ή όπου δεν θα ήθελαν να ζήσουν τα παιδιά μας.

ΜΑΝΟΛΗΣ ΚΑΨΗΣ 20 Σεπ 2025 | 13:26

Ο Ανδρέας Λοβέρδος στο ΚΚΜ

Το ερώτημα παραμένει: Γιατί όλοι φεύγουν από το ΠΑΣΟΚ και δεν έχουμε ούτε έναν να έκανε την αντίστροφη πορεία;

ΜΑΝΟΛΗΣ ΚΑΨΗΣ 17 Σεπ 2025 | 08:03

Πλέον δεν είναι ούτε δημοκράτης ούτε απλά δεξιός

Η αλήθεια είναι ότι τώρα πλέον είναι απλά νεκρός. Ούτε δημοκράτης, ούτε απλά δεξιός. Μακαρίτης.

15 Σεπ 2025 | 07:55

Βαθιά Αμερική

Μπορεί η βαθιά Αμερική να ορίσει τις τύχες του πλανήτη, κατά τον τρόπο που ένας καρκίνος μέχρι να ξεπεραστεί, αποσυντονίζει, βασανίζει τον άνθρωπο; Όλα δείχνουν πως ναι.

ΓΡΑΦΕΙ Ο Π. ΤΑΤΣΟΠΟΥΛΟΣ 15 Σεπ 2025 | 06:15

Η ιδεολογία του δολοφόνου

Είναι οι δολοφόνοι εκ προοιμίου "δεξιοί" ή εκ προοιμίου "αριστεροί", όπως θέλουν να μας πείσουν οι εκ διαμέτρου αντίθετες πολιτικές παρατάξεις;

ΚΑΤΑΜΕΣΤΟ ΤΟ ΚΑΛΛΙΜΑΡΜΑΡΟ 14 Σεπ 2025 | 13:18

"Απόλυτη" και κάτι παραπάνω

Η Άννα Βίσση απέδειξε για ακόμα μια φορά γιατί παραμένει η "Απόλυτη Ελληνίδα Σταρ", ίσως... και κάτι παραπάνω.

13 Σεπ 2025 | 12:37

Η πρώτη δημοσκόπηση

Το πιο χαρακτηριστικό νούμερο από τη δημοσκόπηση, είναι αυτό για την "ικανοποίηση" από τις παροχές που ανακοινώθηκαν στην ΔΕΘ. Οι μισοί από εκείνους που εκτιμούν ότι θα έχουν όφελος από τη μείωση της φορολογίας, δηλώνουν ταυτόχρονα ότι δεν είναι ικανοποιημένοι από τα μέτρα. Γιατί; Γιατί δεν τους αρέσει η κυβέρνηση είναι η απάντηση.

10 Σεπ 2025 | 07:52

Ο πάντα προκλητικός Άδωνις Γεωργιάδης

O Γεωργιάδης ήταν προκλητικός. Προκλητικός που ακύρωσε την επίσκεψή του στο νοσοκομείο της Δράμας, προκλητικός και με τα όσα είπε μετά για τα επεισόδια στην είσοδο του νοσοκομείου πριν από την άφιξή του.

08 Σεπ 2025 | 07:44

Και πάλι όλοι μαζί

Γιατί τα σημερινά ζευγάρια αποφεύγουν -συχνά τρέμουν στο ενδεχόμενο- να γίνουν γονείς; Η προφανής απάντηση αφορά στο κόστος ζωής.

08 Σεπ 2025 | 06:05

Τα λείψανα του Αγίου Λαζάρου

Η βιβλιογραφία γύρω από την εμπορία "ιερών λειψάνων" εμπλουτίστηκε σε σημείο ώστε να αδυνατούμε να την εξαντλήσουμε στο πλαίσιο ενός σύντομου κειμένου.

06 Σεπ 2025 | 09:44

Δημογραφικό: Να ξυπνήσουμε γιατί χανόμαστε (Τάσος Γιαννίτσης)

Διαβάζοντας την εισήγηση για το δημογραφικό πρόβλημα που έκανε ο Τάσος Γιαννίτσης στην επετειακή εκδήλωση για τα 51 χρόνια του ΠΑΣΟΚ (και μπράβο τους για την ιδέα), σε πιάνει η ψυχή σου.

03 Σεπ 2025 | 07:15

Στην Αξιώτισσα στη Νάξο

Όποτε βλέπω σε ταβέρνα ή εστιατόριο, πανό, αφίσες και λοιπά πολιτικά μηνύματα, τα οποία "μοστράρει" ο ιδιοκτήτης πιστεύοντας προφανώς ότι με τον τρόπο αυτό επηρεάζει πεινασμένες συνειδήσεις, απλώς αποχωρώ.

ΧΡΗΣΤΟΣ ΧΩΜΕΝΙΔΗΣ 01 Σεπ 2025 | 07:23

Χειμερία νάρκη ή γεμιστά της επόμενης μέρας;

Οι αρκούδες. Τα ερπετά. Οι νυχτερίδες και οι σκίουροι. Και ορισμένοι Έλληνες πολιτικοί, ιδίως εάν έχουν διατελέσει πρωθυπουργοί.

01 Σεπ 2025 | 07:21

Εκλογολογίες και κομματικοί σχεδιασμοί

Ακόμα και η αναμενόμενη εμφάνιση του Κυριάκου Μητσοτάκη στη ΔΕΘ με τις γνωστές παροχές του Σεπτεμβρίου εντάσσεται πάντως, σύμφωνα με το ρεπορτάζ, σε μια εκλογική στρατηγική.

ΓΡΑΦΕΙ Ο Π. ΤΑΤΣΟΠΟΥΛΟΣ 01 Σεπ 2025 | 06:10

Η Ριβιέρα της Μέσης Ανατολής

Ζούμε σε οργουελικούς καιρούς. Ο Τζορτζ Όργουελ, αυτός ο σκοτεινός προφήτης του εικοστού αιώνα, μπορεί να μην έπεσε σε όλα μέσα (συμπεριλαμβάνονται και ηχηρές αστοχίες στις προβλέψεις του), αλλά σίγουρα πέτυχε διάνα το κυριότερο.