Ο Θωμάς Μοσχόπουλος στο TheTOC

Πόσο γνωρίζουμε τον εαυτό μας, και πόσο εύθραυστες αποδεικνύονται οι βεβαιότητες μας σε έναν κόσμο που νομίζουμε ότι μπορούμε να ελέγξουμε;

To 1996, o Αυστραλός συγγραφέας Άντριου Μπόβελ γράφει το έργο «Speaking in Tongues», σε ελληνική μετάφραση «Σκοτεινές Γλώσσες». Ο Μπόβελ έχει δηλώσει σε συνέντευξή του ότι η έμπνευση για τις «Σκοτεινές Γλώσσες» ήταν τα μαθήματα salsa που έκανε με τη γυναίκα του όταν εκείνη απείλησε ότι αν δεν της κάνει τη χάρη να κάνουν μαζί αυτά τα μαθήματα χορού, θα ζητήσει διαζύγιο!

Το 2001 ο ίδιος ο συγγραφέας έκανε τη μεταφορά του έργου στον κινηματογράφο με τον τίτλο «LANTANA» και πρωταγωνιστές τον Geoffrey Rush, τη Barbara Hershey και τον Anyhony Lapaglia.

Στο έργο, μια γυναίκα εξαφανίζεται σε μια ερημική τοποθεσία κοντά σ’ έναν αυτοκινητόδρομο. Ύποπτος για τον πιθανό φόνο της, ένας άνεργος πατέρας που αρνείται επίμονα την ενοχή του. Σιγά σιγά, καθώς το νήμα ξετυλίγεται μέσα από την αριστοτεχνική αφηγηματική δομή του σπουδαίου Αυστραλού συγγραφέα, μπλέκονται αρκετά ακόμη πρόσωπα γύρω από το συμβάν, όπως ο αστυνομικός που διερευνά την υπόθεση, η γειτόνισσα που κατέδωσε τον ύποπτο, οι σύζυγοι όλων αλλά και οι εραστές τους. Ένα ψυχολογικό θρίλερ με πολλές ανατροπές, πρωτότυπη θεατρική φόρμα, ποιητική ατμόσφαιρα κι ενδιαφέρουσες δεύτερες αναγνώσεις που έρχεται από τους μακρινούς Αντίποδες.

Για τις «Σκοτεινές Γλώσσες» συναντήσαμε τον σκηνοθέτη της παράστασης Θωμά Μοσχόπουλο.

Γιατί δώσατε στα ελληνικά αυτό τον τίτλο;

Γιατί ο πρωτότυπος τίτλος, το Speaking in Tongues, σημαίνει γλωσσολαλία. Το να μιλάς ακατάληπτα. Είναι αυτό που έπαθαν οι Απόστολοι όταν άρχισαν να μιλούν σε γλώσσες που δεν καταλάβαιναν ούτε οι ίδιοι. Οι ήρωες εδώ έχουν τη δική τους αλήθεια, λένε κάτι που νομίζουν ότι καταλαβαίνουν.

Έχει σχέση με την αυστραλιανή καταγωγή του συγγραφέα αυτό;

Για μένα υπάρχει αυτό το κλειδί στην ιστορία. Στην κουλτούρα των Αβορίτζιανς για να μεταφέρει κάποιος ένα βίωμά του το κάνει παραμύθι, το χορεύει, το ζωγραφίζει το μαγειρεύει, το επαναδημιουργεί για να συνδεθεί με τον παράλληλο κόσμο. Υπάρχει ένας διαισθητικός κόσμος και ένας λογικός. Σε αυτό το έργο μονίμως συγκρούεται η αίσθηση του «ξέρω και ελέγχω» με το «υπάρχει κάτι άλλο ρευστό και τρέχει πίσω από εμάς». Επικοινωνούν μεταξύ τους μέσω ενός ονείρου, ενός τρίτου. Όπως οι γονείς για παράδειγμα ενώνονται μέσω ενός τρίτου που είναι το παιδί.

Πρόκειται για την αδυναμία να επικοινωνήσουμε απευθείας;

Καταγράφει την αδυναμία των ανθρώπων να ορισθούν μέσα από την προσκόλληση στον δυτικό ορθολογισμό. Δηλαδή όλοι νομίζουμε ότι είμαστε μοναδικοί. Λέμε κάτι κοινότοπο αλλά το θεωρούμε εξαιρετικό. Λέμε σ αγαπώ και άλλο εννοεί ο ένας, άλλο ο άλλος. Η γλώσσα ενώ έχει αναχθεί σε ένα εργαλείο πολιτισμού έχει αφαιρέσει τα στοιχείου του Άλλου, της ποιητικής γλώσσας, της αίσθησης του υπαινιγμού. Μπορεί να έχεις ένα πολύ εκφραστικό στόμα και το σώμα σου να είναι ακυρωμένο. Ακόμα και στην υποκριτική το βλέπεις αυτό.

Μου λέτε ότι να μιλάς την αλήθεια είναι ψευδαίσθηση;

Ψευδαίσθηση είναι να είσαι βέβαιος ότι θα οδηγηθείς σε μια αλήθεια με λογικές αναγωγές. Το ίδιο πράγμα μπορεί να σημαίνει τέσσερα διαφορετικά.

Πόσους ήρωες συναντάμε στο έργο;

Είναι εννέα οι ήρωες, τέσσερις οι αφηγητές. Ο συγγραφέας καταγράφει τέσσερις βασικές δυναμικές. Επιθετικούς, παθητικοεπιθετικούς, φαινομενικά θύματα. Βασικές συμπεριφορολογικές τάσεις. Ενώ αυτοί οι άνθρωποι φαίνονται διαφορετικοί, είναι στην ουσία ίδιοι.

Ποιά είναι η κοινή τους συμπεριφορά;

Η υπεραξία που έχει αποκτήσει το εγώ απέναντι στο εμείς. Μπορεί να έχουμε τετρακόσια κοινά και ένα διαφορετικό. Εμείς, στο διαφορετικό θα κολλήσουμε. Μας ενώνει μόνο το κοινό ασυνείδητο. Αν ερχόταν ένας εξωγήινος, η πιθανή έννοια ενός κοινού εχθρού θα μας ένωνε. Χρειάζεται ένας άλλος να μας ορίσει. Και στον ερωτισμό πρέπει να υπάρχει η έννοια του τριγώνου. Να υπάρχει ο ανταγωνιστής. Οι ήρωες δημιουργούν στις συναντήσεις των ζευγαριών έναν τρίτο που τους ορίζει. Αλλιώς διαλύθηκε το τρίγωνο και η σχέση.

Και πώς λύνουν τα ζητήματά τους;

Όσο περισσότερο, κοινωνικά, είναι εμπλεγμένοι οι άνθρωποι στην καθημερινότητα, τόσο πιο εύκολα λύνουν τα πράγματα. Όσο τοποθετούνται σε φιλοσοφικό επίπεδο απομακρύνονται. Είναι ένα φιλοσοφικό σχόλιο του έργου.

Ποιό είναι το σημαντικό στοιχείο της παράστασης;

Υπάρχει μια βασική ιστορία την οποία μπορείς να παρακολουθήσεις και μετά, όποιος μπορεί, όποιος αντέχει πάει πιο μέσα. Παρακολουθείς ένα ερωτικό θρίλερ και τα ερωτηματικά του.

Αυτοί οι ήρωες τι σχέση έχουν με την προδοσία;

Υπάρχει ένα σημείο στο έργο που λέει: την προδίδω ή απλά επιβεβαιώνω τις προσδοκίες της να προδοθεί; Μου θυμίζει την ψυχολογική προσέγγιση που μπορεί να έχει το αρχαίο δράμα. Τα πράγματα ανοίγονται μπροστά σου και εσύ σαν θεατής πρέπει να βάλεις, να τοποθετήσεις τον εαυτό σου. Όσο σύνθετη ή απλή είναι η στάση τους.

Με την συγχώρεση;

Η συγχώρεση είναι η κατάλληλη λέξη για τους ήρωες. Συγ-χωρώ, αφήνω χώρο στον άλλο. Συγχωρούμε πρώτα τον εαυτό μας, γινόμαστε πιο ρευστοί και επιβιώνουμε. Είμαι το νερό και μπαίνω στο ποτήρι. Δεν χάνω την υπόστασή μου, δε γίνομαι ποτήρι. Θα γίνω το νερό μέσα στο ποτήρι.

Τι φοβόμαστε περισσότερο στη ζωή, όπως τα ζευγάρια της ιστορίας;

Φοβόμαστε την ρευστότητα, ενώ στην ουσία είναι το πιο κοντινό πράγμα σε αυτό που λέγεται ευδαιμονία. Την αίσθηση ροής, ότι τα πράγματα είναι σε ένα μόνιμο ρου. Μόνο αυτό. Η ζωή είναι αλλαγή, αλλά οι άνθρωποι φοβούνται την αλλαγή. Την έχουμε συνδυάσει μέσα από το ενοχικό μας μόνο για το κακό.

Θα μου πείτε μια αγαπημένη σας φράση για τη ζωή;

«Η ζωή καμιά φορά δεν είναι για να την καταλάβουμε, είναι να τη ζήσουμε» έλεγε ο πατέρας μου. Οι άνθρωποι φοβούνται να ζήσουν και αναλύουν, εξηγούν. Κυρίως τους φόβους τους. Δεν απλώνουν το χέρι, δεν τολμούν να κολυμπήσουν. Είμαστε ένας πολιτισμός του δεν. Η ζωή είναι ένα κοινό όνειρο, αλλά εμείς νομίζουμε ότι είναι μοναδικό.

Γιατί δημιουργείται στον άνθρωπο η τρομερή ανάγκη της διαφοροποίησής του από τον άλλο;

Νομίζω επειδή έχουμε απομακρυνθεί από την κοινότητα. Η κοινότητα όσο καταπιεστική και αν είναι, σε νοιάζεται. Σε έναν ισοπεδωμένο κόσμο, στην παγκοσμιοποίηση, έχεις την ανάγκη να δηλώσεις την παρουσία σου, την ύπαρξή σου στα σόσιαλ μίντια για παράδειγμα. Για να μη νιώθεις χαμένος. Και αυτό ταυτίζεται με την έλλειψη αγάπης. Φοβάσαι ότι αν πέσεις δε θα σε σηκώσει κανείς.

Πληροφορίες:

Οι «Σκοτεινές Γλώσσες» του Αυστραλού Άντριου Μπόβελ είναι η πρώτη νέα παραγωγή του ΠΟΡΤΑ για φέτος, σε σκηνοθεσία Θωμά Μοσχόπουλου με τους Άννα Καλαϊτζίδου, Χρήστο Λούλη, Άννα Μάσχα και Γιώργο Χρυσοστόμου.

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr