Μπορούν τα αντικαρκινικά φάρμακα να αποτελέσουν τη μελλοντική θεραπεία για το Αλτσχάιμερ;

Σε μια νέα μελέτη, δύο αντικαρκινικά φάρμακα έδειξαν ότι μπορούν να επιβραδύνουν ή ακόμη και να αντιστρέψουν τα συμπτώματα της νόσου Αλτσχάιμερ.

Δεδομένου του περιορισμένου αριθμού διαθέσιμων θεραπειών για τη νόσο, οι επιστήμονες στρέφονται πλέον σε φάρμακα κατά του καρκίνου ως πιθανή λύση για την αντιμετώπιση της γνωστικής εξασθένησης.

Τα περιστατικά Αλτσχάιμερ αυξάνονται παγκοσμίως, λόγω της γήρανσης του πληθυσμού.

Ωστόσο, προς το παρόν δεν υπάρχει θεραπεία. Οι προσπάθειες για ανάπτυξη νέων φαρμάκων που να επιβραδύνουν την εξέλιξη της νόσου, και όχι απλώς να ανακουφίζουν τα συμπτώματα, τις περισσότερες φορές αποτυγχάνουν. Φαρμακευτικές εταιρείες έχουν διακόψει τα ερευνητικά τους προγράμματα για το Αλτσχάιμερ λόγω αποτυχημένων δοκιμών, ενώ άλλες προσπαθούν να επαναχρησιμοποιήσουν ήδη υπάρχοντα φάρμακα, ακόμα και σκευάσματα απώλειας βάρους, για να αντιμετωπίσουν τη νόσο.

Μόνο δύο φάρμακα έχουν εγκριθεί από τον Αμερικανικό Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) για την επιβράδυνση της εξέλιξης του πρώιμου Αλτσχάιμερ: οι θεραπείες με αντισώματα Leqembi και Kisunla. Ωστόσο, οι επιστήμονες θεωρούν ότι τα οφέλη τους είναι περιορισμένα, όπως μεταδίδει το NBC News.

Διαβάστε Επίσης

Τι είναι καλό να τρώμε μετά τα 40 για να μην ξεχνάμε αργότερα

Στο πλαίσιο αυτό, ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Σαν Φρανσίσκο (UCSF) εξέτασαν μια βάση δεδομένων με πάνω από 1.300 φάρμακα διαφόρων κατηγοριών, όπως αντιψυχωσικά, αντιβιοτικά, αντιμυκητιασικά και χημειοθεραπευτικά, εστιάζοντας στον τρόπο που επηρεάζουν την έκφραση των γονιδίων.

Η νέα τους μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Cell, αναγνώρισε δύο αντικαρκινικά φάρμακα ως τα πλέον υποσχόμενα για τη μείωση του κινδύνου Αλτσχάιμερ. Όταν χρησιμοποιήθηκαν σε συνδυασμό, τα φάρμακα φαίνεται να επιβράδυναν ή να ανέστρεψαν τα συμπτώματα της νόσου σε ποντίκια. Το ένα από αυτά χρησιμοποιείται για τον καρκίνο του μαστού, ενώ το άλλο είναι αποτελεσματικό έναντι του καρκίνου του παχέος εντέρου και των πνευμόνων.

Η νόσος Αλτσχάιμερ συνδέεται με σημαντικές αλλαγές στην έκφραση των γονιδίων στον εγκέφαλο, οδηγώντας σε αυξημένη παραγωγή ορισμένων πρωτεϊνών και μείωση άλλων, προκαλώντας μια ανισορροπία που διαταράσσει τη λειτουργία του εγκεφάλου και επιδεινώνει την απώλεια μνήμης.

Λιγότερα από 90 φάρμακα στη βάση δεδομένων των ερευνητών ανέστρεψαν την έκφραση βασικών γονιδίων σχετιζόμενων με το Αλτσχάιμερ σε ανθρώπινα εγκεφαλικά κύτταρα.

Πέντε από αυτά φάνηκε να μειώνουν τον κίνδυνο εμφάνισης της νόσου σε ασθενείς, σύμφωνα με δεδομένα ιατρικών φακέλων. Τελικά, οι ερευνητές επέλεξαν δύο εγκεκριμένα από τον FDA αντικαρκινικά φάρμακα για πειράματα σε ποντίκια.

"Δεν περιμέναμε να είναι τα αντικαρκινικά φάρμακα αυτά που θα ξεχώριζαν", δήλωσε η Marina Sirota, συν-συγγραφέας της μελέτης και προσωρινή διευθύντρια του UCSF Bakar Computational Health Sciences Institute.

Το φάρμακο για τον καρκίνο του μαστού, λετροζόλη, φάνηκε να αλλάζει την έκφραση των γονιδίων στα νευρικά κύτταρα. Το φάρμακο ιρινοτεκάνη, που χρησιμοποιείται για καρκίνους του παχέος εντέρου και των πνευμόνων, επηρέασε γονίδια στα γλοιακά κύτταρα, τα οποία υποστηρίζουν το νευρικό σύστημα. Η νόσος Αλτσχάιμερ καταστρέφει νευρικά κύτταρα και προκαλεί υπερπολλαπλασιασμό των γλοιακών κυττάρων, οδηγώντας σε φλεγμονή στον εγκέφαλο.

Διαβάστε Επίσης

Ακόμη και μικρές ποσότητες επεξεργασμένου κρέατος αυξάνουν τον κίνδυνο καρκίνου του παχέος εντέρου

Μια μελέτη του 2020 έδειξε ότι ασθενείς με καρκίνο του μαστού που έλαβαν λετροζόλη είχαν μικρότερη πιθανότητα να εμφανίσουν Αλτσχάιμερ. Αντίστοιχα, μελέτη του 2021 έδειξε μειωμένο κίνδυνο σε επιζώντες καρκίνου του παχέος εντέρου που έλαβαν ιρινοτεκάνη.

Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι ο συνδυασμός των δύο φαρμάκων αντιστρέφει τον εκφυλισμό του εγκεφάλου και βελτιώνει τη μνήμη σε ηλικιωμένα ποντίκια με χαρακτηριστικά Αλτσχάιμερ. Δεδομένου όμως ότι τα αποτελέσματα σε ποντίκια δεν μεταφράζονται πάντα σε ανθρώπους, οι επιστήμονες στοχεύουν σε μελλοντική κλινική δοκιμή.

"Η ανάπτυξη ενός νέου φαρμάκου μπορεί να κοστίσει εκατοντάδες εκατομμύρια ή και δισεκατομμύρια δολάρια και να διαρκέσει πάνω από 10 χρόνια. Αντίθετα, ένα επαναχρησιμοποιούμενο φάρμακο μπορεί να φτάσει σε κλινική δοκιμή μέσα σε δύο ή τρία χρόνια, με πολύ χαμηλότερο κόστος", εξηγεί ο Dr. Yadong Huang, συν-συγγραφέας της μελέτης και καθηγητής νευρολογίας στο UCSF. "Δεν έχουμε ακόμα αναπτύξει αποτελεσματικά φάρμακα που να επιβραδύνουν σημαντικά τη γνωστική εξασθένηση", προσθέτει.

Η δυσκολία ανάπτυξης φαρμάκων οφείλεται εν μέρει στην πολυπλοκότητα της νόσου, της οποίας τα ακριβή αίτια παραμένουν άγνωστα. Προς το παρόν, δεν είναι ξεκάθαρο γιατί τα συγκεκριμένα φάρμακα φαίνεται να έχουν θετική επίδραση. Μια θεωρία υποστηρίζει ότι η λετροζόλη μπλοκάρει την παραγωγή οιστρογόνων- ορμόνης που ρυθμίζει την έκφραση πολλών γονιδίων. Η ιρινοτεκάνη ενδεχομένως περιορίζει τη φλεγμονή στον εγκέφαλο εμποδίζοντας την υπερανάπτυξη των γλοιακών κυττάρων, αν και υπάρχουν και άλλες πιθανές εξηγήσεις.

Η Dr. Melanie McReynolds, επίκουρη καθηγήτρια βιοχημείας στο Penn State, που δεν συμμετείχε στη μελέτη, προτείνει μια άλλη θεωρία. Η δική της έρευνα δείχνει ότι ένας διαφορετικός τύπος αντικαρκινικού φαρμάκου θα μπορούσε να βοηθήσει στη θεραπεία του Αλτσχάιμερ ρυθμίζοντας τον μεταβολισμό της γλυκόζης, μια διαδικασία απαραίτητη για την επικοινωνία των εγκεφαλικών κυττάρων. "Με την ηλικία, το στρες και τις ασθένειες, αυτή η επικοινωνία διαταράσσεται", σημειώνει.

Ωστόσο, η αξιολόγηση της ανεκτικότητας των ασθενών του Αλτσχάιμερ στα συγκεκριμένα φάρμακα είναι καθοριστική. Η λετροζόλη μπορεί να προκαλέσει εξάψεις, ενώ η ιρινοτεκάνη σοβαρή διάρροια. Και τα δύο μπορεί να οδηγήσουν σε ναυτία και εμετούς.

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr