Καλά σχεδιασμένα Αθηναϊκά κτίρια γραφείων

Τρία Ελληνικά αρχιτεκτονικά γραφεία μας μιλάνε για την καινούργια αρχιτεκτονική στα Αθηναϊκά κτίρια γραφείων.

Στη σημερινή εποχή, ο σχεδιασμός γραφειακών κτιρίων στην Αθήνα έχει υπαχθεί σε πολλαπλές πιέσεις: της τεχνολογικής εξέλιξης, των νέων τρόπων εργασίας (υβριδικό μοντέλο, τηλεργασία), του αυξημένου ενδιαφέροντος για την ευεξία των χρηστών, αλλά και της ανάγκης για περιβαλλοντική βιωσιμότητα και προστασία. Η μετάβαση από αυστηρά τυποποιημένες γραφειακές διατάξεις προς πιο ευέλικτους, ημι-δημόσιους και συνεργατικούς χώρους, σε συνδυασμό με μεγαλύτερη διαφάνεια, φυσικό φως, ποιοτικό εσωτερικό περιβάλλον και αισθητική ταυτότητα, είναι πλέον ένα κοινό υπόβαθρο σε πολλούς σύγχρονους σχεδιασμούς.

Στην Αθήνα, οι περιορισμοί της πυκνοκατοικημένης πόλης, οδηγούν σε έργα ανακαίνισης ή προσθήκης, όπου η πρόκληση είναι να "εξαγάγεις" σύγχρονη λειτουργικότητα μέσα σε παλιές δομές. Ο στόχος είναι να διαμορφωθεί ένας χώρος όπου η εργασία δεν "στριμώχνεται” σε γραμμές γραφείων αλλά ρέει μέσω του άξονα κινήσεων, όπου εσωτερικό και εξωτερικό συνδιαλέγονται και όπου η αρχιτεκτονική υπηρετεί τόσο την παραγωγικότητα όσο και την ευημερία.

Καλά σχεδιασμένα Αθηναϊκά κτίρια γραφείων — Ο χώρος υποδοχής της Prodea, από τους Urban Soul Project. Credits: Yiorgis Yerolympos, Kimberley Powell.

Potiropoulos+Partners

-Πώς φτιάχνουμε σήμερα τα κτίρια γραφείων: "Καταρχήν προτάσσεται το ζήτημα της αειφορίας, τόσο σε σχέση με την ενεργειακή τους συμπεριφορά, όσο και ως προς τις συνθήκες άνεσης, υγιεινής και ασφάλειας. Ενδεικτικά αναφέρω τις προδιαγραφές κατά LEED, WELL, BREEAM. Παράλληλα, ακόμη και πολύ πριν την πανδημία, καταγράφεται ένα ισχυρό trend που αφορά στους ευέλικτους γραφειακούς χώρους -μάλιστα τα τελευταία χρόνια οι μεγάλες εταιρείες υλοποιούν προγράμματα ανάπτυξης ακόμη και δικτύων ευέλικτων χώρων μέσω franchise. Να προσθέσω -πέρα από την φιλοσοφία της απόλυτης χωρικής ευελιξίας- την επαφή με το φυσικό περιβάλλον, την χρησιμοποίηση καινοτόμων συνθετικών υλικών, αλλά και φυσικών και οικολογικών, την ποικιλότητα υλικών και χρωμάτων, που αναθεωρούν συνολικά την τυπική, εργασιακή εμπειρία”.

Tableau Blanc, Λεωφόρος Συγγρού — Reception KPMG, Urban Soul Project. Credit: Mariana Bisti

-"Ο σύγχρονος τρόπος ζωής δίνει την ευκαιρία να εξεταστούν σχέσεις που εισάγονται στον σχεδιασμό από πιο ελαστικές και ταυτόχρονα πολυπαραμετρικές δομές οργάνωσης. Στο ίδιο πλαίσιο προστίθενται στην συγκεκριμένη τυπολογία κτιρίων "νέες" λειτουργίες, πιο εναλλακτικές σε σχέση με όσα γνωρίζαμε, οι οποίες εισάγουν μια διαφορετική αντίληψη ως προς την προγραμματική ποικιλία. Το θέμα του βιώσιμου σχεδιασμού το αντιλαμβανόμαστε κυρίως μέσω του βαθμού ευεξίας που το κτίριο προσφέρει στους χρήστες, λαμβάνοντας παράλληλα υπόψη τις επιθυμητές συνθήκες αποφόρτισης, αλλά και ευκαιριών για ανάπτυξη του λεγόμενου team spirit. Η συνολική χωρική εμπειρία βιώνεται μέσα από την διαδραστική σχέση που αναπτύσσουν οι χρήστες με τις διαφορετικές τυπολογίες χώρων, αλλά και μεταξύ τους -που εξασφαλίζει η ελευθερία κινήσεων- τόσο κατά την εργασία, ή πίνοντας στο διάλειμμα απλά ένα φλιτζάνι καφέ”.

Δημήτρης Ποτηρόπουλος, Chairman & Founding Partner of the architectural practice Potiropoulos+Partners

Urban Soul Project και η θεώρηση ευημερίας στον χώρο εργασίας

Το γραφείο Urban Soul Project εκφράζει με σαφή τρόπο μια φιλοσοφία σχεδιασμού που ενσωματώνει τις σύγχρονες ανάγκες αλλά και μια πιο ανθρωποκεντρική προσέγγιση. Σύμφωνα με τον Τάσο Γεωργαντζή, co-founder της Urban Soul Project:

"Σε μια εποχή που οι ραγδαίες τεχνολογικές εξελίξεις και οι αλλαγές στο εργασιακό περιβάλλον διαμορφώνουν νέες ανάγκες για τους εργασιακούς χώρους, ο σχεδιασμός κτιρίων γραφείων καθορίζεται από την ανάγκη για ευελιξία, προσαρμοστικότητα και την ενίσχυση της ευημερίας των εργαζομένων. … Μια ακόμη σημαντική τάση και θεμελιώδης αρχή για εμάς στην Urban Soul Project είναι η αειφορία … οι αρχιτεκτονικές μελέτες είναι σημαντικό να πληρούν τα περιβαλλοντικά κριτήρια για την απόσπαση των διεθνών πιστοποιήσεων LEED και WELL. …"

Η προσέγγιση αυτή τονίζει ότι ο χώρος εργασίας δεν είναι απλώς εργαλείο παραγωγής, αλλά και περιβάλλον ζωής και υγείας. Η προσαρμοστικότητα (η δυνατότητα οργάνωσης του χώρου με τρόπο που εξελίσσεται), η ενσωμάτωση αρχών ευημερίας (lighting, ακουστική άνεση, ποιότητα αέρα) και η δομή χώρων που επιτρέπουν εναλλαγές μεταξύ συνεργασίας και απομόνωσης αποτελούν τις βασικές κατευθύνσεις. Είναι σημαντικό ότι το γραφείο αναγνωρίζει πως η περιβαλλοντική υπευθυνότητα και η άνεση των ανθρώπων πρέπει να συμπορεύονται – όχι ως κόστος αλλά ως θεμέλιος σχεδιαστικός άξονας.

Αυτή η θεώρηση ανταποκρίνεται πλήρως στην τάση που βλέπουμε διεθνώς, όπου οι εταιρείες επενδύουν στη βελτίωση του χώρου εργασίας (workplace experience) προκειμένου να προσελκύσουν και να διατηρήσουν ταλέντα. Η προσέγγιση των Urban Soul Project είναι εναρμονισμένη με αυτό το νέο μοντέλο: ένας ευέλικτος οργανισμός χώρου, με έμφαση στην αρχιτεκτονική βιωσιμότητα και στην υγεία των χρηστών.

Το έργο των γραφείων Allianz υπό R.C.Tech: η εφαρμογή στη μελέτη

Το έργο έχει υλοποιηθεί από το αρχιτεκτονικό γραφείο R.C.Tech και αφορά ένα επίπεδο 1.200 τ.μ. γραφείων που σχεδιάστηκε με σύγχρονη αρχιτεκτονική προσέγγιση. Στην παρουσίαση του έργου Allianz, οι αρχιτέκτονες αναφέρουν, ότι η υπάρχουσα κατακερματισμένη κάτοψη της εταιρείας μετασχηματίζεται μέσω της τοποθέτησης ενός κύριου άξονα κίνησης μήκους 70 μέτρων, ο οποίος αποκρυσταλλώνει τη διάρθρωση των λειτουργιών και αναδεικνύει τον γραμμικό χαρακτήρα του χώρου. Η χειρονομία αυτή – η δημιουργία ενός άξονα που αναπτύσσεται ως "ραχοκοκαλιά" του χώρου – αποτελεί μια κεντρική αρχιτεκτονική στρατηγική: όλες οι υπομονάδες τοποθετούνται εκατέρωθεν και γύρω από αυτόν τον άξονα, με εμφανή στοιχεία διάταξης μέσα από διαπερατά επίπεδα, ενώ χαμηλά ξύλινα έπιπλα λειτουργούν σαν "αγκαλιές” που οριοθετούν τα τμήματα. Τα διευθυντικά γραφεία τοποθετούνται με διαφάνεια ανάμεσα στα τμήματα, ενώ οι βοηθητικές λειτουργίες "κρύβονται" στο πίσω μέρος του ορόφου, πίσω από έναν διαχωριστικό τοίχο επενδεδυμένο με ξύλινα ηχοαπορροφητικά πάνελ. Η είσοδος του ορόφου σχεδιάστηκε ώστε να είναι ευρύχωρη και λειτουργική· γύρω της τοποθετούνται οι αίθουσες συναντήσεων με γυάλινα διαχωριστικά. Η οροφή φέρει φωτιζόμενη ελαστική μεμβράνη που δημιουργεί συνθήκες φωτισμού ημέρας καθ’ όλη τη διάρκεια της λειτουργίας των γραφείων. Στο ανατολικό άκρο του άξονα κινήσεων, προβλέπονται σημεία εκτόνωσης — μεγάλες χρωματιστές κερκίδες για πιο φιλική συνεργασία, μια κοινόχρηστη τραπεζαρία σε μονοχρωμία και μια δενδροστοιχία προσβάσιμη βεράντα. Η χρωματική παλέτα είναι ζεστή, δημιουργώντας αίσθηση οικειότητας· σε αντίθεση, στα στοιχεία του κεντρικού διαδρόμου διατηρούνται πιο "βιομηχανικά" στοιχεία, όπως η ψευδοροφή με γραμμικά προφίλ αλουμινίου και τα ανεπίχριστα υποστυλώματα σκυροδέματος.