Ένα σπίτι βάζει σε τάξη την οικοδομική αναρχία της Σαντορίνης

Σε μια εποχή που πολλά "σύγχρονα σπίτια στο Αιγαίο" μοιάζουν μεταξύ τους σαν τυποποιημένα προϊόντα, το Magma White ξεχωρίζει.

Το Magma White των ΚΚΜΚ architects είναι μια ανακατασκευή προϋπάρχουσας κατοικίας που αρχικά κτίστηκε κατά την οικοδομική έξαρση του νησιού στις αρχές του 2000.

Το Magma White στη Σαντορίνη δεν είναι απλώς μια ανακαίνιση κατοικίας είναι μια χειρονομία συμφιλίωσης με το παρελθόν και ταυτόχρονα μια αυστηρή πρόταση για το πώς μπορεί η αρχιτεκτονική να μεταμορφώνει χωρίς να μηδενίζει. Σε έναν τόπο όπως η Σαντορίνη, όπου η αρχιτεκτονική συχνά διολισθαίνει είτε στον τουριστικό φολκλόρ είτε στον φετιχισμό του "λευκού κύβου", οι KKMK Architects επιχειρούν κάτι πιο υπόγειο και ουσιαστικό: ένα κτίριο που συνομιλεί με το τοπίο, αποδομεί την υπάρχουσα ασάφεια με εργαλεία γεωμετρίας και υλικότητας, και μετατρέπει τις κινήσεις στο χώρο σε αφήγηση.

Το έργο έχει πειθαρχία, αλλά όχι αυταρχισμό· είναι χειροποίητο, αλλά όχι νοσταλγικό. Με μικρές κινήσεις – την offset πισίνα, τον διάτρητο διάδρομο, τα ηφαιστειακά πετρώματα – γεννιέται ένα σπίτι που δεν παριστάνει το "παραδοσιακό", ούτε όμως παραδίδεται σε μια παγκοσμιοποιημένη, αφηρημένη μοντέρνα γλώσσα. Είναι τοπίο, όχι θεματικό.

Σε μια εποχή που πολλά "σύγχρονα σπίτια στο Αιγαίο" μοιάζουν μεταξύ τους σαν τυποποιημένα προϊόντα, το Magma White ξεχωρίζει γιατί δεν προσπαθεί να είναι εντυπωσιακό. Προσπαθεί να είναι σωστό και αυτό το καταφέρνει με ακρίβεια, διαύγεια και σεβασμό. Ακολουθεί η περιγραφή των αρχιτεκτόνων.

Magma White - Η διαχρονική αναγέννηση ενός σπιτιού

Το Magma White είναι η αρχιτεκτονική ανακατασκευή μιας προϋπάρχουσας κατοικίας στη ήσυχη πλευρά της Σαντορίνης. Αρχικά χτισμένο κατά την οικοδομική έξαρση των αρχών του 2000, το κτίσμα αντανακλούσε την εποχή της μίμησης αντί του σχεδιασμού, με ένα κατακερματισμένο layout και χωρίς ξεκάθαρη χωρική ιεραρχία. Αντί να ακυρώσουν αυτές τις συνθήκες, οι KKMK Architects, Μαρίνα Καραμαλή και Κατερίνα Καραγιάννη, επέλεξαν να τις αντιμετωπίσουν άμεσα. Το έργο ξεκίνησε από τον υπάρχοντα σκελετό και ξεδιπλώθηκε ως μια πράξη μεταμόρφωσης μέσω της γεωμετρίας, των υλικών και του χωρικού ρυθμού.

Εισήχθη ένα νέο γεωμετρικό σύστημα, το οποίο επικαλύφτηκε στο ακανόνιστο αποτύπωμα ώστε να προσδώσει τάξη και κατεύθυνση. Οι αρχιτέκτονες έντυσαν το κτίριο με στρώσεις τοπικής πέτρας, που ταυτόχρονα διευκρίνιζαν την χωρική οργάνωση και έκρυβαν δομικές ασυνέπειες. Αυτό το "ένδυμα" επαναπροσδιόρισε την κυκλοφορία, περιέκλεισε λειτουργικές ζώνες και άνοιξε επιλεγμένα κάδρα προς τη θέα, χωρίς να αρνείται την προέλευση του κτιρίου. Η γεωμετρία εδώ δεν είναι αισθητική, αλλά λειτουργική.

Στο κέντρο της σύνθεσης βρίσκεται μια γραμμική πισίνα. Τοποθετημένη με εσκεμμένη μετατόπιση, ευθυγραμμίζει τους εσωτερικούς άξονες με τον ορίζοντα και συμφιλιώνει τις προηγούμενες ασυμμετρίες στην κάτοψη. Λειτουργεί επίσης ως χωρική γέφυρα, συνδέοντας τον οικιακό εσωτερικό χώρο με το ηφαιστειακό τοπίο πέρα από αυτόν. Γύρω της αναπτύσσεται μια διακριτική εξωτερική τοπογραφία: υπαίθριος κινηματογράφος, καθιστικά υπό σκιά και χώρος μπάρμπεκιου ενσωματώνονται αρμονικά σε διαβαθμισμένα επίπεδα.

Η αρχιτεκτονική οργανώνεται γύρω από την κίνηση. Οι μεταβάσεις είναι ουσιώδεις, όχι διακοσμητικές, αλλά ενσωματωμένες στην εμπειρία του σπιτιού. Η ακολουθία ξεκινά από τον δρόμο και ξεδιπλώνεται μέσα από μια μετρημένη πορεία: είσοδος, εσωτερικό, αυλή και τελικά προς τους ημιυπόγειους ξενώνες που είναι λαξευμένοι στην πλαγιά. Ένα συνεχές διάδρομος λειτουργεί ως η χωρική σπονδυλική στήλη, συνδέοντας τα προγράμματα ενώ διατηρεί την οπτική και λειτουργική συνοχή.

Η υλική διατύπωση είναι ακριβής. Η τοπική ηφαιστειακή πέτρα προσδίδει στο έργο βαρύτητα και μονιμότητα, ενώ οι λευκοί όγκοι και οι φυσικές υφές εξισορροπούν την πυκνότητα με το φως. Διάτρητα μεταλλικά στοιχεία, όπως η σκάλα, εισάγουν πορώδες, επιτρέποντας στο φως και τη σκιά να εμψυχώνουν το εσωτερικό και να δημιουργούν διακριτικές οπτικές συνδέσεις μεταξύ επιπέδων.

Στο εσωτερικό, η χωρική ανοιχτότητα διατηρείται μέσω ποικίλων οπτικών φυγών και διακριτικής ζωνοποίησης. Οι λειτουργικές περιοχές ορίζονται χαλαρά, χωρίς να απομονώνονται. Ειδικές ξυλουργικές κατασκευές, ενσωματωμένα ράφια, στοιχεία από μάρμαρο Βώλακα και χειροποίητα κρεβάτια διαμορφώνουν μια ενιαία γλώσσα εσωτερικού σχεδιασμού, σύγχρονη, τόπια και διακριτικά απτική.

Η αρχιτεκτονική επεκτείνεται στο τοπίο τομειακά. Εκεί που υπήρχε κάποτε μια γενική επίπεδη ταράτσα, δημιουργείται μια δομημένη υπαίθρια γεωμορφία. Οι ξενώνες, σχεδιασμένοι ως σύγχρονα υπόγεια (hypóskapha), ενσωματώνονται στην ηφαιστειακή πλαγιά, παραπέμποντας στην κυκλαδική παράδοση χωρίς να βασίζονται στη νοσταλγία. Το αποτέλεσμα είναι μια κατοικία όχι διακοσμητική, αλλά σκόπιμη, πολυεπίπεδη, ενσωματωμένη και σε διάλογο τόσο με τον τόπο όσο και με τη δομή.