Η διεθνής απήχηση ενός ελληνικού αρχιτεκτονικού γραφείου

Το ζευγάρι αρχιτεκτόνων που δεν βλέπει τα κτίρια ως αυτόνομους όγκους, αλλά ως σκηνικά καθημερινών εμπειριών.

Όταν το διεθνές πολιτιστικό μέσο Nowness παρουσίασε πριν μερικές μέρες, το αρχιτεκτονικό γραφείο Point Supreme στη σειρά In Residence, έφερε στο προσκήνιο όχι μόνο ένα ακόμη success story από την Αθήνα, υπενθυμίζοντας την "παγκόσμια κλάση” που απέκτησαν κυρίως από την οικονομική κρίση και μετά, οι Έλληνες αρχιτέκτονες.

Το Nowness είναι ψηφιακό κανάλι βίντεο που παρουσιάζει δουλειές στον χώρο της τέχνης και του πολιτισμού, όπως design, μόδα, μουσική, ταξίδια, γαστρονομία. Ιδρύθηκε το 2010 από τον Jefferson Hack, ως brand της LVMH. Το 2017, η εταιρεία Modern Dazed (μια συνεργασία του Modern Media και του βρετανικού Dazed Media) απέκτησε μεγάλο μερίδιο στο Nowness. Λειτουργεί σε παγκόσμιο επίπεδο, με ξεχωριστό σκέλος για την Ασία (Nowness Asia).

Το βίντεο–πορτρέτο ανέδειξε τη δουλειά του Ελληνικού αρχιτεκτονικού γραφείου μέσα από τον ίδιο τον αστικό ιστό της πρωτεύουσας, καταγράφοντας τη μοναδική σχέση τους με το αθηναϊκό τοπίο και τους ανθρώπους που το κατοικούν. Οι θεατές από όλο τον κόσμο γνώρισαν ένα ζευγάρι αρχιτεκτόνων που δεν βλέπουν τα κτίρια ως αυτόνομους όγκους, αλλά ως σκηνικά καθημερινών εμπειριών.

Αυτή η παρουσίαση στο Nowness υπήρξε ένα ακόμα βήμα για την ευρύτερη διεθνή αναγνώριση του γραφείου Point Supreme. Η κορύφωση ήρθε με την ανακήρυξή τους από το περιοδικό Monocle ως το καλύτερο αρχιτεκτονικό γραφείο κατοικιών στον κόσμο, μια διάκριση που απέδειξε πως η ελληνική δημιουργικότητα μπορεί να σταθεί στην πρώτη γραμμή της διεθνούς αρχιτεκτονικής σκηνής.

Η διεθνής απήχηση ενός ελληνικού αρχιτεκτονικού γραφείου

Από την κρίση στη δημιουργία

Το γραφείο Point Supreme ιδρύθηκε το 2008 από τη Μαριάννα Ρέντζου και τον Κωνσταντίνο Πανταζή, ακριβώς τη χρονιά που ξεκινούσε η ελληνική οικονομική κρίση. Αντί η δύσκολη συγκυρία να λειτουργήσει αποτρεπτικά, έγινε το εφαλτήριο για να διαμορφώσουν την ταυτότητά τους. Τα χαμηλά budget δεν τους επέτρεπαν να χρησιμοποιούν ακριβά υλικά· έτσι στράφηκαν σε λύσεις όπου η χρήση του χρώματος και η δημιουργική επεξεργασία απλών στοιχείων έδιναν έντονη εμπειρία στον χρήστη.

"Γρήγορα καταλάβαμε ότι το χρώμα μπορεί να οργανώσει τον χώρο και να δημιουργήσει μια δυνατή εμπειρία", λέει η Ρέντζου. "Αυτό έγινε η αρχιτεκτονική "γραφή” μας".

Με αυτόν τον τρόπο, οι Point Supreme δεν ακολούθησαν την οδό της "υψηλής” αρχιτεκτονικής με υλικά πολυτελείας, αλλά μια πιο δημοκρατική προσέγγιση που είχε στο επίκεντρο τον άνθρωπο και τη ζωή του.

Η διεθνής καταξίωση από το Monocle

Το περιοδικό Monocle, υπό τον διεθνώς αναγνωρισμένο εκδότη Tyler Brûlé, τους ξεχώρισε το 2023 απονέμοντάς τους τον τίτλο του "καλύτερου αρχιτεκτονικού γραφείου στον κόσμο για κατοικίες". Η διάκριση αυτή αποτελεί μέρος των ετήσιων βραβείων design του περιοδικού, τα οποία αναδεικνύουν 50 ανθρώπους και έργα που βελτιώνουν την ποιότητα ζωής, ενισχύουν τις κοινότητες και προσφέρουν νέες ιδέες για το πώς ζούμε στις πόλεις.

Το πιο εντυπωσιακό στοιχείο είναι ότι το βραβείο δεν προκύπτει από υποψηφιότητα. Η συντακτική ομάδα του Monocle σαρώνει τον κόσμο για να ανακαλύψει ποιοι θέτουν νέα σημεία αναφοράς. Οι Point Supreme, χωρίς να το γνωρίζουν, είχαν ήδη τραβήξει την προσοχή του περιοδικού με την τολμηρή χρήση χρωμάτων και την ανθρωποκεντρική τους προσέγγιση.

"Ήταν μια έκπληξη", δηλώνει ο Πανταζής. "Δεν κάναμε αίτηση· απλώς μας εντόπισαν και μας ξεχώρισαν. Αυτό δείχνει ότι το ενδιαφέρον τους δεν είναι μόνο στο design, αλλά κυρίως στον άνθρωπο".

Ανθρωποκεντρική φιλοσοφία

Η δουλειά των Point Supreme είναι βαθιά επηρεασμένη από τις εμπειρίες τους στο εξωτερικό. Εργαζόμενοι στο γραφείο του Rem Koolhaas στην Ολλανδία, συνειδητοποίησαν ότι η αρχιτεκτονική δεν είναι απλώς μορφή αλλά και event: η εμπειρία που βιώνει ο άνθρωπος μέσα στον χώρο.

Μεταφέροντας αυτή τη φιλοσοφία στην ελληνική πραγματικότητα, τη φίλτραραν μέσα από την έννοια της γειτονιάς, της οικογένειας και των κοινωνικών δεσμών. Έτσι, το αποτέλεσμα είναι μια αρχιτεκτονική που συνδυάζει τη διεθνή avant-garde με την ελληνικότητα.

Η προβλήτα στο Φάληρο (αν και δεν υλοποιήθηκε) αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα: ένα έργο που προσέφερε σκιά και λειτουργούσε ως τερματικός σταθμός υδροταξί, συνδυάζοντας λειτουργικότητα, απλότητα και κοινωνική διάσταση. Ομοίως, ο κήπος του Six D.o.g.s. στο κέντρο της Αθήνας έφερε στο προσκήνιο τη φύση αντί για το design, αποδεικνύοντας ότι η εμπειρία μπορεί να είναι πιο ισχυρή από την εικόνα.

Από την Αθήνα στον κόσμο

Η σχέση του γραφείου με το Monocle δεν περιορίζεται στο βραβείο. Το περιοδικό έχει ήδη συμπεριλάβει σπίτι τους στα Πετράλωνα σε διεθνή έκδοση για κατοικίες-ορόσημα, ενώ τους κάλεσε να μιλήσουν στο συνέδριο Quality of Life στην Αθήνα. Μάλιστα, για μια βραδιά, το σπίτι τους μετατράπηκε σε εστιατόριο για ένα VIP δείπνο με καλεσμένους πρεσβευτές, δημοσιογράφους και προσωπικότητες της πόλης.

Αυτό το είδος διεθνούς δικτύωσης αποδεικνύει ότι οι Point Supreme δεν είναι πια ένα "ελληνικό" γραφείο αλλά παγκόσμιοι συνομιλητές στον χώρο της αρχιτεκτονικής.

Η ιστορία των Point Supreme είναι λοιπόν μια ζωντανή απόδειξη ότι οι περιορισμοί μπορούν να απογειώσουν τη δημιουργικότητα. Από τα χαμηλού προϋπολογισμού έργα στην Αθήνα έως τη διεθνή αναγνώριση του Monocle, το γραφείο απέδειξε ότι η ουσία της αρχιτεκτονικής δεν είναι τα υλικά αλλά η ανθρώπινη εμπειρία.

Σήμερα, η δουλειά τους αποτελεί παγκόσμιο σημείο αναφοράς για το πώς η αρχιτεκτονική μπορεί να είναι προσιτή, ζωντανή και βαθιά συνδεδεμένη με την κοινότητα. Και αν κάτι δείχνει η πορεία τους, είναι ότι η Αθήνα μπορεί να αποτελέσει το ιδανικό εργαστήριο για την αρχιτεκτονική του μέλλοντος.