Η Κυριακή μετά το Σάββατο του Λαζάρου είναι η Κυριακή των Βαΐων. Πρόκειται για την τελευταία Κυριακή της Σαρακοστής και ταυτόχρονα την πρώτη ημέρα της Μεγάλης Εβδομάδας.
Ημέρα αφιερωμένη στην είσοδο του Ιησού στην Ιερουσαλήμ. Όπως μας αναφέρουν οι Ευαγγελιστές, την επόμενη ημέρα της αναστάσεως του Λαζάρου, ο Ιησούς ζήτησε από τους μαθητές του, να του βρουν ένα γαϊδουράκι. Πάνω σε αυτό σκόπευε να πάει στην Ιερουσαλήμ.
Εκείνες τις ημέρες είχε μαζευτεί πολύς κόσμος στην πόλη, για τον εορτασμό του Εβραϊκού Πάσχα. Το Εβραϊκό Πάσχα ήταν γιορτή που γινόταν σε ανάμνηση της απελευθέρωσης των Εβραίων από τους Αιγύπτιους. Πάνω στο γαϊδουράκι, λοιπόν, εισήλθε ο Ιησούς στην Ιερή Πόλη.
Ο λαός είχε ήδη μάθει για την Ανάσταση του Λαζάρου, αφού η Βηθανία απήχε μόλις 2,5 χιλιόμετρα από την Ιερουσαλήμ. Τόσο το θαύμα στην Βηθανία, σύμφωνα με το ekklisiaonline όσο και η υπόλοιπη "δράση" του Ιησού, οδήγησαν τον λαό να τον υποδεχθεί όπως όριζε το εθιμοτυπικό της υποδοχής βασιλέων.
Έστρωσαν κλαδιά (βάγια στα εβραϊκά) φοινίκων στους δρόμους από όπου περνούσε ο Χριστός με το γαϊδουράκι και Τον επευφημούσαν τραγουδώντας "Ωσαννά ευλογημένος ο ερχόμενος εν ονόματι Κυρίου, ο βασιλεύς του Ισραήλ" (Ιωάν.12:13).
Από τα βάια, πήρε το όνομα της η ημέρα αυτή. Με την είσοδο του Ιησού στην Ιερουσαλήμ ξεκινά το Θείο Δράμα. Επειδή όμως ταυτόχρονα γιορτάζεται η είσοδος του ως Βασιλέας στην Ιερουσαλήμ, η Εκκλησία καλεί τους πιστούς να γιορτάσουν καταλύοντας την νηστεία και επιτρέποντας την βρώση ψαριών.
Στις μέρες μας, την Κυριακή των Βαΐων, όλες οι εκκλησίες στολίζονται με βάια. Επειδή στον ελλαδικό χώρο οι φοίνικες δεν απαντώνται συχνά, για τον στολισμό χρησιμοποιούνται κλαδάκια δάφνης, ιτιάς, ελιάς ή μυρτιάς.
Τα κλαδάκια αυτά μετά το πέρας της λειτουργίας, μοιράζονται στους πιστούς. Ο λαός μας πιστεύει ότι τα βάια αυτά, έχουν ιαματικές και αποτρεπτικές για το κακό ιδιότητες.
Σε κάποιες περιοχές της Ελλάδας με τα βάια αυτά, "χτυπούν" τις έγκυες γυναίκες πιστεύοντας ότι θα γεννήσουν έτσι πιο εύκολα. Σε άλλες, κρεμούν τα βάια στις πόρτες των σπιτιών σαν φυλακτό. Σε δύο περιοχές, όμως, η Κυριακή των Βαΐων, έχει ξεχωριστή σημασία.
Την Κυριακή των Βαΐων του 1826, έγινε η μεγάλη Έξοδος του Μεσολογγίου. Οι γιορτές γίνονται προς τιμή των αγωνιστών που έπεσαν εκείνη την ημέρα.
Τα έθιμα της αναπαράστασης
Σύμφωνα με το el.wikipedia.org, στις πρώτες εκκλησίες εορταζόταν η μνήμη αυτή με αναπαράσταση του γεγονότος. Συγκεκριμένα, στους Αγίους Τόπους κατά τον 4ο αιώνα ο επίσκοπος ξεκινώντας με πομπή από το Όρος των Ελαιών εισερχόταν στα Ιεροσόλυμα επί "πώλου όνου" περιστοιχιζόμενος από τον κλήρο, ενώ οι πιστοί προπορεύονταν κρατώντας κλάδους φοινίκων.
Στους δε βυζαντινούς χρόνους τελούνταν ο λεγόμενος "περίπατος του Αυτοκράτορα", όπου η πομπή ξεκινούσε από τα ανάκτορα στην οποία συμμετείχε ο αυτοκράτορας κρατώντας την εικόνα του Χριστού πλαισιωμένος από το ιερατείο, όπου και κατέληγε στην Αγιά Σοφιά. Της αυτοκρατορικής αυτής πομπής ηγούνταν ο λαμπαδάριος ο οποίος έψελνε "Ἐξέλθατε ἔθνη καὶ θεώσασθε σήμερον τὸν βασιλέα τῶν οὐρανῶν...".
Σύμφωνα με τη μαρτυρία του Βαλσαμώνα, στο τέλος της εορτής αυτής ο μεν Αυτοκράτορας διένεμε ιδιόχειρα βάγια και σταυρούς, ο δε Πατριάρχης κεριά για τη Μεγάλη Εβδομάδα.
Το βυζαντινό αυτό έθιμο παρέλαβαν και τηρούσαν με ευλάβεια και οι Τσάροι της Ρωσίας, τους οποίους ακολουθούσε ο κλήρος ξεκινώντας από το Κρεμλίνο και καταλήγοντας στο μητροπολιτικό ναό. Στην Ελλάδα αντ' αυτών διατηρείται μόνο η διανομή των βαγιών από τους ιερουργούς των εκκλησιών.
Νηστεία
Αναφορικά με τη νηστεία της ημέρας αυτής υπάρχει μια διαφοροποίηση στο ζήτημα του αν καταλύεται ψάρι ή όχι. Η γνώμη του Θεόδωρου του Στουδίτη είναι ότι την Κυριακή των Βαΐων "τρώγεται ψάρι", επειδή θεωρείται Δεσποτική εορτή. Για τον Άγιο Νικόδημο τον Αγιορείτη μόνο μία ημέρα της Μεγάλης Σαρακοστής τρώγεται ψάρι, δηλαδή την ημέρα του Ευαγγελισμού.
Είναι χαρακτηριστική η θέση των Aποστολικών Διαταγών όταν λένε: "Μετά από αυτές (δηλαδή τις εορτές των Χριστουγέννων και των Θεοφανείων), να τηρείτε τη νηστεία της Τεσσαρακοστής, η οποία περιλαμβάνει ανάμνηση της ζωής του Κυρίου και της νομοθεσίας. Να κρατιέται αυτή η νηστεία πριν από το Πάσχα, αρχίζοντας από τη Δευτέρα και συμπληρούμενη την Παρασκευή. Μετά από αυτές αφού σταματήσετε τη νηστεία, να αρχίζετε την αγία εβδομάδα του Πάσχα, νηστεύοντες κατ' αυτήν όλοι με φόβο..." Είναι ενδεικτικοί οι όροι "αφού σταματήσετε τη νηστεία" και "να αρχίζετε", οι οποίοι δείχνουν ότι μια νηστεία τελειώνει και μία άλλη αρχίζει. Αυτή που τελειώνει είναι η νηστεία της Μεγάλης Σαρακοστής και αυτή που αρχίζει είναι η νηστεία της Μεγάλης Εβδομάδας. άρα η εορτή αυτή βρίσκεται ανεξάρτητα ανάμεσα σε δύο νηστείες. Η θέση της λοιπόν δίνει το δικαίωμα να ομιλούν περί καταλύσεως κατ' αυτήν την ημέρα ψαριού ή ακόμα και αυγού.
Την Κυριακή των Βαΐων, σε πολλές περιοχές της Ελλάδα τα βάγια τα πλέκουν σε πάρα πολλά σχέδια: φεγγάρια, πλοία, γαϊδουράκια, το πιο συνηθισμένο όμως ήταν ο σταυρός. Σε μερικά μέρη τους δίνουν το σχήμα του ψαριού. Ψάρι είχαν σαν σημάδι αναγνώρισης οι πρώτοι χριστιανοί, η λέξη ΙΧΘΥΣ, εξάλλου, προέρχεται από τα αρχικά Ιησούς Χριστός Θεού Υιός Σωτήρ.
Στη Θράκη
Τα παλιότερα χρόνια την Εκκλησία προμήθευαν με βάγια τα νιόπαντρα ζευγάρια της χρονιάς ή οι νιόπαντρες γυναίκες, για το καλό του γάμου τους. Πίστευαν πως η γονιμοποιός δύναμη που κρύβουν τα φυτά αυτά θα μεταφερόταν και στις ίδιες και η μια χτυπούσε την άλλη με τα βάγια. Στην Θράκη, τα "βαγιοχτυπήματα" την Κυριακή των Βαΐων αναβιώνουν έως τις ημέρες μας. Οι γυναίκες χτυπούν με βάγια τις έγκυες, ώστε να είναι ανώδυνος για αυτές ο τοκετός. Παλαιότερα, επίσης, σε πολλά χωριά της Θράκης τα κορίτσια έκαναν στεφάνια από τα βάγια που τους έδινε ο παπάς στην εκκλησία και τα έριχναν στο ρέμα. Η κάτοχος του στεφανιού που θα έφτανε πρώτο στη ρεματιά, φιλοξενούσε τις υπόλοιπες στο σπίτι της, όπου διασκέδαζαν χορεύοντας και τραγουδώντας.
Στην Κέρκυρα
Την Κυριακή των Βαΐων, στην Κέρκυρα, γίνεται η μεγάλη λιτανεία του σκηνώματος του Αγίου Σπυρίδωνα με τη συνοδεία των φιλαρμονικών της πόλης, σε ανάμνηση της απαλλαγής του νησιού από τη φοβερή πανώλη που το 1629 χτύπησε αλύπητα τους Κερκυραίους.
Στην Τήνο
Στην Τήνο, την Κυριακή των Βαΐων, τα παιδιά τριγύριζαν στους δρόμους κρατώντας μαζί με το στεφάνι τους την "αργινάρα", μια ξύλινη ή και σιδερένια ροκάνα που τη στριφογύριζαν με δύναμη. Μέσα σε εκκωφαντικό θόρυβο κατέληγαν στη θάλασσα, όπου πετούσαν στο στεφάνι στο νερό. Το έθιμο της περιφοράς των κλαδιών θυμίζει την "ειρεσιώνη", το στολισμένο με καρπούς κλαδί, που στις γιορτές της άνοιξης περιέφεραν στους δρόμους τα παιδιά, στην αρχαιότητα. Τα βάγια τα έπλεκαν σε πάρα πολλά σχέδια: φεγγάρια, πλοία, γαϊδουράκια, το πιο συνηθισμένο όμως ήταν ο σταυρός. Σε μερικά μέρη τους έδιναν το σχήμα του ψαριού. Ψάρι είχαν σαν σημάδι αναγνώρισης οι πρώτοι χριστιανοί, η λέξη ΙΧΘΥΣ, εξάλλου, προέρχεται από τα αρχικά Ιησούς Χριστός Θεού Υιός Σωτήρ. Αν και είναι ακόμα σαρακοστή, η εκκλησία την Κυριακή των Βαϊων επιτρέπει το ψάρι. Έτσι και το τραγούδι των παιδιών λέει: "Βάγια, Βάγια των βαγιών, τρώνε ψάρι και κολιό, κι ως την άλλη Κυριακή με το κόκκινο αυγό!"
Στην Λέσβο
Στο νησί της Λέσβου, τα παιδιά στόλιζαν ένα μάτσο από κλαδιά δάφνης με κόκκινα πανάκια, κρεμούσαν πάνω του ένα κουδούνι και περνούσαν από όλα τα σπίτια ψάλλοντας για να εξορκίσουν τους ψύλλους και τα ποντίκια. Στο τέλος, έδιναν και ένα κλαρί δάφνης στην νοικοκυρά για καλοτυχία.
Στη Σκόπελο
Τέλος, στη Σκόπελο, οι πεθερές που είχαν αρραβωνιάσει τον γιο τους, έπαιρναν ένα βάγιο από την εκκλησία, το χρύσωναν και το έδεναν φιόγκο με μια άσπρη κορδέλα. Ύστερα κρεμούσαν ένα φλουρί, έγραφαν πάνω το όνομα της αρραβωνιασμένης κοπέλας και το έδιναν στον παπά για να της το δώσει.
Στη Χαλκιδική
Στο χωριό Πετροκέρασα Χαλκιδικής φιλοξενείται κάθε χρόνο (τουλάχιστον από το 1768) τμήμα του Τιμίου Σταυρού που έρχεται από τη Μονή Ξηροποτάμου του Αγίου Όρους. Το Τίμιο Ξύλο φυλάσσεται στην εκκλησία του Προφήτη Ηλία την Κυριακή των Βαΐων και τη Μεγάλη Δευτέρα, προσελκύοντας πλήθος πιστών. Το έθιμο γίνεται σε ανάμνηση της σωτηρίας του χωριού από θανατηφόρα αρρώστια, πιθανώς πανώλη.
Στα Ιωάννινα
Στο Γκρίμποβο Ιωαννίνων στο ανατολικό μέρος του ναού, πίσω από τον Άγιο Δήμο, υπάρχει ένα δέντρο Δάφνης, η Δάφνη της Εκκλησιάς. Όλοι οι κάτοικοι παλιότερα το θεωρούσαν σαν ιερό δέντρο. Από τη Δάφνη αυτή κάθε χρόνο το απόγευμα της παραμονής των Βαϊων, τα παιδιά του σχολείου κατά παράδοση, έκοβαν κλαδιά μικρά μικρά κι όσο το δυνατό ίσα μεταξύ τους, τα έβαζαν στη μεγάλη κανίστρα της εκκλησιάς και τα τοποθετούσαν μπροστά από το Δεσποτικό Θρόνο μέσα στο Ναό.
Στην Κρήτη
Στην Κρήτη συναντάμε πολλά έθιμα που αναβιώνουν κάθε χρόνο τέτοια μέρα. Όπως στην Κίσαμο, που για να μπουν τα βάγια μέσα στο σπίτι έπρεπε οι νοικοκυρές να έχουν φροντίσει την καθαριότητά του πολλές μέρες πριν. Σε άλλα μέρη φορούσαν το βαγιόκλαδο στο πέτο και σαν έμπαιναν στο σπίτι η πρώτη τους δουλειά ήταν να το βάλουν στο εικονοστάσι.
Στη δυτική Κρήτη, με τα βαγιόφυλλα πίστευαν πως "ανέβαινε" το προζύμι τους, καίγοντάς το και χρησιμοποιώντας τη στάχτη του. Κι όταν ακόμα ανθούσε στο νησί η καλλιέργεια του μεταξοσκώληκα, οι κοπελιές έπαιρναν το πρώτο αβγό που είχαν βρει και το βράδυ της Κυριακής των Βαΐων το πήγαιναν στην εκκλησιά, κι αν θα χτυπούσε μετά η καμπάνα, τότε το μετάξι τους θα πήγαινε καλά.
Το πιο χαρακτηριστικό έθιμο ήταν η μεταφορά ενός κλάδου ελιάς ή και ολόκληρου δέντρου μέσα στην εκκλησία. Μάλιστα, ήταν μεγάλη ευλογία να φυτευτεί μετά το κλαδί αυτό σε έναν ελαιώνα, που έλεγαν μάλιστα πως συνήθως μέσα σε 40 μέρες έβγαζε ρίζες και το δέντρο αυτό θεωρούνταν ευλογημένο.
Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις
Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr
![Ξάνθη: Συγκλονίζει η 79χρονη από τη Σουηδία για τον 30χρονο - "Τρελάθηκε που δεν είχα χρήματα και με χτυπούσε" [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/767x430/cu608x342/0,50,608,291/crop/both/3f/3fb8d74b0ae14fd2b8a13924e395de4a.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Αδιανόητο: Βραζιλιάνος κροίσος πέθανε και άφησε 1 δισ. κληρονομιά στον Νεϊμάρ επειδή του άρεσε ως παίκτης [εικόνες]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/207x116/cu608x360/0,24,608,265/crop/both/f7/f70af655d75548dab88e884851f65485.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Ξάνθη: Συγκλονίζει η 79χρονη από τη Σουηδία για τον 30χρονο - "Τρελάθηκε που δεν είχα χρήματα και με χτυπούσε" [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/207x116/cu608x342/0,50,608,291/crop/both/3f/3fb8d74b0ae14fd2b8a13924e395de4a.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Αλέξης Τσίπρας: Στο πλευρό του η Μπέτυ Μπαζιάνα - Ποιοι βουλευτές έδωσαν το "παρών" στην ομιλία του [βίντεο - εικόνες]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/207x116/cu608x325/14,0,593,325/crop/both/8f/8f6e1d3279cf4592b3cb98d35c050913.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Παπαχαραλάμπους για δίκη Φιλιππίδη: Ήταν μια διαδικασία πολύ δύσκολη ψυχικά - Ένιωσα δικαίωση" [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/207x116/cu608x342/0,0,608,341/crop/both/00/00606e7e87934c30b3e7bc1a5d87827b.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Μητσοτάκης: Είμαστε σε θέση να υποστηρίξουμε πολλές νεοφυείς επιχειρήσεις της τεχνητής νοημοσύνης [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/207x116/cu608x404/0,7,608,348/crop/both/18/18a8a6c0d0df4642a1d01793b1de61d0.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Γάζα: Η στιγμή που οι Ισραηλινοί ισοπεδώνουν έναν από τους υψηλότερους ουρανοξύστες στην πόλη [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/207x116/cu608x365/0,37,608,278/crop/both/fe/fe312ecb885445279fcd504395346074.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Ηράκλειο: Μπλόκα από τους αγροτοκτηνοτρόφους σε κόμβο αεροδρομίου και ΒΟΑΚ [εικόνες - βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x405/0,45,608,386/crop/both/73/7382ad31c03d4327824cd57e5d855d29.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Αθήνα: Λουκέτα σε καταστήματα εστίασης για παράνομα τραπεζοκαθίσματα βάζει από σήμερα ο Δήμος [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x413/0,53,608,394/crop/both/56/56f12a32f3284369b9237e5105a7ac7f.jpg?quality=60&404=default&v=2)
!["Χάρος" στον ΒΟΑΚ: Η στιγμή που οδηγός κάνει τριπλή προσπέραση σε διαχωριστική γραμμή [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x342/0,0,608,341/crop/both/e0/e00e416d0fd34a36adcfaf52493e6789.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Σοβαρό τροχαίο στη Συγγρού: Εκτροπή σχολικού λεωφορείου, αισθάνθηκε αδιαθεσία ο οδηγός [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x371/0,14,608,355/crop/both/01/01d2580337a64ff3ade9795b9699f36b.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Κιάτο: Θρήνος για την 25χρονη Μαργαρίτα που σκοτώθηκε σε τροχαίο - Λίγες μέρες μετά τα γενέθλιά της [εικόνες]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x332/8,0,600,332/crop/both/f8/f8a3e366c3684912924b25d2875bb395.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Καμίνια: "Το έκανα γιατί δεν χωνεύω τους γύφτους" λέει ο 17χρονος που άρπαζε μωρά Ρομά [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x342/55,0,515,248/crop/both/0f/0f28076612754e64900d5efc0b34d72b.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Καστοριά: Μινκ επιτέθηκε σε ηλικιωμένη μέσα στο σπίτι της - Της ακρωτηρίασε το χέρι [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x407/95,22,608,310/crop/both/68/680772c4de5d4ecf883175491d530067.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Καμίνια: Συνελήφθη 17χρονος για την αρπαγή του μωρού - Είχε πάρει και το βρέφος στην Ομόνοια [βίντεο ντοκουμέντο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x345/0,15,608,256/crop/both/12/128b9d292ba144aca3696376db722bd1.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Σοβαρό τροχαίο στην Ποσειδώνος: Συγκρούστηκαν φορτηγό, ΙΧ και δύο μηχανές - Κλειστή η μία λωρίδα [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/crop/both/a2/a2207499bfc44fc1bac367a70bed7696.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Ξυπόλητος άνδρας παρενόχλησε δύο κοπέλες σε Περιστέρι και Εξάρχεια [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x342/93,0,565,265/crop/both/84/84d16c94639b499892f78f421fb63318.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Κύθηρα: Κάμπινγκ προσφέρει διαμονή με 1€ σε αναπληρωτές δασκάλους και καθηγητές μέχρι να βρουν σπίτι [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x406/0,2,608,343/crop/both/d7/d760263f3ccc49f8b5bdc63b0ca52654.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Σοκάρουν οι φωτογραφίες από το τροχαίο με τη νεκρή 25χρονη στο Κιάτο - Αμορφη μάζα το αυτοκίνητό της [εικόνες]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x413/0,50,608,391/crop/both/81/81f04e1aa9744ea7ab51ab81adaffea1.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Μόνιμη έκθεση για τους "Δεσμώτες του Φαλήρου" - Πώς αναδεικνύεται το εντυπωσιακό εύρημα [εικόνες]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x345/76,64,538,323/crop/both/62/62e5576c80b74f3b871bd6035766d763.jpg?quality=60&404=default&v=2)
