
Το τραγικό περιστατικό με τον θάνατο του 61χρονου ορειβάτη στη Δράμα από επίθεση αρκούδας έφερε στη επιφάνεια την ανάγκη για τη γνώση του πώς συμπεριφερόμαστε όταν συναντήσουμε σε δάσος το ζώο.
Ο υπεύθυνος επικοινωνίας του Αρκτούρου, Πάνος Στεφάνου, μιλά σήμερα στο TheToc για όλα όσα θα πρέπει να γνωρίζουμε αν σε έναν περίπατο σε δάσος ή σε μια ορειβατική εξόρμηση συναντήσουμε μια αρκούδα.

Το πρώτο που ήθελα να σας ρωτήσω είναι αν υπάρχει μια καταγραφή για το πόσες αρκούδες υπάρχουν αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα και σε ποιες περιοχές;
Κατ’ ελάχιστον σήμερα έχουμε τουλάχιστον 500 αρκούδες. Πιθανότατα να είναι και περισσότερες . Υπάρχει ένας πληθυσμός στην οροσειρά της Ροδόπης, έχουμε στις Σέρρες, στην Ημαθία, στη Φλώρινα, στα Γιάννενα, στην Καστοριά και κατεβαίνοντας προς τα κάτω στην Οίτη και στην Καλαμπάκα. Ο βασικός πληθυσμός πάντως είναι στην οροσειρά της Πίνδου.

Με αφορμή το τραγικό περιστατικό στη Δράμα ήθελα να ρωτήσω η αρκούδα γενικώς επιτίθεται ή η συμπεριφορά της έχει να κάνει με την άμυνά της.
Η αρκούδα δεν επιτίθεται. Σε αντίθεση με τα σκυλιά που μπορεί να επιτεθούν χωρίς να τους κάνεις κάτι η αρκούδα δεν υπάρχει περίπτωση να κάνει κάτι τέτοιο. Η αρκούδα αν δει άνθρωπο θα προσπαθήσει να φύγει. Δεν θέλει να εμπλακεί. Άρα ποιες είναι οι οδηγίες που δίνουμε; Oταν κάποιος είναι στο δάσος φροντίζει να κάνει διακριτή την παρουσία του, να μιλάει λίγο πιο δυνατά με την παρέα του ας πούμε, να πατάει πάνω σε ξερά φύλλα, σε κλαδιά που έχουν πέσει για να ακούγεται και να μην αιφνιδιάσει το ζώο. Η αρκούδα επειδή δεν βλέπει πολύ καλά έχει αυξημένες τις υπόλοιπες αισθήσεις, την ακοή και την όσφρηση, οπότε μπορεί να τον αντιληφθεί πιο νωρίς. Εάν όμως δούμε την αρκούδα, σίγουρα δεν πρέπει να την πλησιάσουμε. Δεν θέλουμε να στρεσάρεται το ζώο. Δεν θέλουμε ούτε να το κυνηγήσουμε, ούτε να πάρουμε κάποιο ξύλο ή κάποια πέτρα να πετάξουμε. Μπορούμε απλώς να κάνουμε την εμφάνισή μας να είναι πιο μεγάλη. Δεν σκύβουμε. Θέλουμε να δείξουμε ότι έχουμε επιφάνεια, ότι είμαστε ψηλοί. Και αν γίνει κάποια συνάντηση και η αρκούδα θέλει να κινηθεί προς την πλευρά μας εμείς θα πρέπει να παραμερίσουμε και να της δείξουμε ότι μπορεί να φύγει. Δεν την εγκλωβίζουμε. Αλλιώς το ζώο θα νιώσει εγκλωβισμένο και άρα θα θέλει να αμυνθεί.

Ποιες είναι οι συμπεριφορές που μπορεί να στρεσάρουν το ζώο και να του ενεργοποιήσουν την αμυντική συμπεριφορά.
Όλα αυτά που σας είπα και επιπλέον αν έχει μικρά και εμείς θέλουμε να τα φωτογραφίσουμε και κινηθούμε προς την πλευρά της μπορεί να το ερμηνεύσει ως απειλή. Επίσης υπάρχει θέμα μετά σκυλιά, γιατί και σε προηγούμενα περιστατικά που υπήρξε επίθεση αρκούδας σε άνθρωπο, υπήρχε σκυλί στη μέση. Τα σκυλιά πολλές φορές ορμάνε στο ζώο. Το απειλούν δηλαδή κάτι που δεν θα έκανε ο άνθρωπος.

Αρα η ύπαρξη σκύλου σε μια βόλτα σε δάσος όπου υπάρχουν αρκούδες και η επαφή του σκύλου με την αρκούδα μπορεί να έχει συνέπεια την ενεργοποίηση της αμυντικής συμπεριφοράς από την αρκούδα;
Βεβαίως και γι’αυτό η οδηγία είναι πως όπου δεν απαγορεύεται ο σκύλος να είναι αυστηρά με λουρί. Η νομοθεσία στην Πάρνηθα λέει ας πούμε ότι δεν επιτρέπεται να έχουμε μαζί μας κατοικίδιο. Όλοι θέλουν να έχουν το σκυλί ελεύθερο και τους φαίνεται περίεργο, αλλά ακριβώς για λόγους ασφαλείας πρέπει να έχουμε το σκυλί δεμένο.

Το σπρέι πιπεριού που χρησιμοποιούν κάποιοι ορειβάτες για να αμυνθούν είναι μια σωστή κίνηση ή προκαλεί επιπλέον το ζώο;
Μπορεί να το προκαλέσει όντως. Αν δηλαδή το ζώο είναι στρεσαρισμένο και σε φάση που προσπαθεί να αμυνθεί, μπορεί όντως να φέρει τα αντίθετα αποτελέσματα. Επίσης η χρήση του στην Ελλάδα δεν επιτρέπεται καθώς θεωρείται όπλο.

Οι αρκούδες αισθάνονται μεγαλύτερη απειλή αν έχουν και μικρά αρκουδάκια μαζί τους;
Η αρκούδα είναι προστατευτικό ζώο. Η μαμά αρκούδα είναι πολύ προστατευτική. Άρα ένας παραπάνω λόγος να νιώσει απειλή αν κάποιος κατευθυνθεί προς το μέρος της.

Πάντως αυτό που καταλαβαίνει κανείς είναι οτι η αρκούδα φοβάται τον άνθρωπο.
Ακριβώς. Ναι. Δηλαδή, η αρκούδα δεν είναι ένα είδος που παραμονεύει για να επιτεθεί στον άνθρωπο. Δεν θέλει για κανέναν λόγο να εμπλακεί. Ειδικά το καλοκαίρι, επειδή δεν κινείται μέσα στη μέρα λόγω ζέστης, προτιμάει να ξαπλώνει σε μία σκιά, να κοιμάται.
Αν λοιπόν ένα σκυλί που έχει καλύτερη όσφρηση και είναι ελεύθερο την εντοπίσει και της ορμήξει ξαφνικά η αρκούδα θα προσπαθήσει να βρει μια οδό διαφυγής και θα είναι ήδη στρεσαρισμένη γιατί της έχει επιτεθεί ένα σκυλί.

Τα τελευταία χρόνια οι πληθυσμοί της αρκούδας αυξάνονται, είναι σταθεροί ή υπάρχει μείωση τους;
Φαίνεται όντως να υπάρχει μια αύξηση. Υπάρχει ανάκαμψη πληθυσμού λόγω της προστασίας της.
Οταν ξεκίνησε ο Αρκτούρος το '92, είχαμε γύρω στα 150 ζώα. Τότε ελήφθησαν αρκετά μέτρα και στη συνέχεια τα μέτρα αυτά απέδωσαν με αρκετή καθυστέρηση βέβαια γιατί η αρκούδα είναι ένα ζώο με χαμηλούς αναπαραγωγικούς ρυθμούς, οπότε σιγά σιγά υπήρξε μία αύξηση.
Επιπλέον από μία έρευνα που είχαμε κάνει εμείς σε αρκούδες στην Ελλάδα, είχαμε βρει ότι γενετικά ο πληθυσμός τους είναι αρκετά ισχυρός. Άρα λοιπόν υπήρχαν καλές προϋποθέσεις για αύξηση.
Κατά συνέπεια από 'δω και πέρα ίσως συναντάμε πλέον πιο συχνά μια αρκούδα στο δάσος οπότε πρέπει να γνωρίζουμε το πώς θα της συμπεριφερθούμε.

Και κάτι τελευταίο. Η ύπαρξη της αρκούδας στην ελληνική φύση σε ποια ισορροπία συμβάλει;
Και η αρκούδα και ο λύκος είναι οι κορυφαίοι θηρευτές, είναι στην κορυφή της τροφικής αλυσίδας. Η αρκούδα, φέρνει ισορροπία στον βιότοπό της, στο οικοσύστημά της γιατί τρώει πολύ μεγάλες ποσότητες κυρίως φρούτα, λαχανικά και καρπούς και στη συνέχεια επειδή καλύπτει και μεγάλες αποστάσεις αποβάλλοντας ένα μέρος αυτών που έχει φάει, βοηθάει να αναγεννηθεί το δάσος. Ο λύκος, από την πλευρά του βοηθάει στο να μην έχουμε πολύ μεγάλους πληθυσμούς από φυτοφάγα ζώα, τα οποία θα δημιουργούσαν πρόβλημα στην χλωρίδα της περιοχής. Άρα λοιπόν η προστασία των δύο αυτών ζώων αυτών γίνεται για την προστασία του περιβάλλοντος. Η φύση έχει σοφία και πρέπει να την προστατεύουμε.
Σας ευχαριστώ πολύ κ. Στεφάνου.
Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις
Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr