Ενεργειακή κρίση - Πόσο θα διαρκέσει, πότε θα εξομαλυνθεί η αγορά

Και καθώς έχουμε ήδη μπει στην άνοιξη, φαίνεται ότι τα χειρότερα σε ό,τι αφορά την ενεργειακή κρίση είναι πίσω μας. Σε κάθε περίπτωση, οι δυσμενείς προβλέψεις για την έκβαση των τιμών της ενέργειας και την κορύφωση της κρίσης φέτος το χειμώνα δεν επαληθεύτηκαν. Χάρη σε ένα συνδυασμό χάραξης πολιτικής, εξέλιξης της δυναμικής της αγοράς ενέργειας, ήπιων καιρικών συνθηκών και αυξημένης παραγωγής της πράσινης ενέργειας το χειρότερο σενάριο της ενεργειακής κρίσης απετράπη.

Και βέβαια φέτος αποκτήσαμε οικειότητα με το περίφημο υγροποιημένο φυσικό αέριο LNG αλλά και με το διεθνή κόμμβο τιμολόγησης του καυσίμου στην Ολλανδία το περίφημο TTF (Title Transfer Facility).

Όπως ανέφερε πρόσφατα η επίτροπος ενέργειας της ΕΕ Κάντρι Σίμσον καθώς μπαίνουμε στην άνοιξη μπορούμε να πούμε ότι τα καταφέραμε καλά φέτος το χειμώνα καθώς ολοκληρώνουμε τη σεζόν με τις αποθήκες αερίου μισογεμάτες, και η πρώτη μάχη του ενεργειακού πολέμου με τη Ρωσία βρίσκεται πλέον πίσω μας. Πάντως η Επίτροπος προειδοποίησε ότι δε θα πρέπει να έχουμε αυταπάτες ότι η κατάσταση έχει γίνει πιο εύκολη. Και η φετινή χρονιά θα είναι ακόμη μια πρόκληση όπως και η επόμενη χρονιά το ίδιο. Πολλές αβεβαιότητες παραμένουν. Παρά την γενικά καλή κατάσταση στα ενεργειακά πρέπει να παραμείνουμε σε επιφυλακή και να προετοιμαστούμε για τον επόμενο χειμώνα, τόνισε η Σίμσον.

Υψηλό κόστος

Η επιτυχία της Ευρώπης, δεν ήρθε χωρίς κόστος. Σύμφωνα με το Διεθνή Οργανισμό Ενέργιεας η ΕΕ εκτιμάται ότι ξόδεψε περίπου 400 δις. ευρώ σε αγορές αερίου, ποσό σχεδόν τριπλάσιο από το αντίστοιχο κόστος το 2021.

Σύμφωνα με το ινστιτούτο Bruegel η οικονομική στήριξη που παρείχαν τα κράτη της ΕΕ προς τους πολίτες και τις επιχειρήσεις για την αντιμετώπιση της κρίσης έφτασε τουλάχιστον τα 657 δις. ευρώ. Μόνο η Γερμανία, μια χώρα με υψηλή εξάρτηση από το αέριο εκτιμάτι ότι ξόδεψε 265 δις. ευρώ.

Και βέβαια αν και η ενεργειακή κρίση επιδεινώθηκε σημαντικά από τον πόλεμο στην Ουκρανία και τη ρωσική εισβολή, εντούτοις προϋπήρχε καθώς για πρώτη φορά εκδηλώθηκε μετά την κρίση του Covid και καθώς οι οικονομίες συνέρχονταν από την ύφεση των προηγούμενων ετών. Αποτέλεσμα μέχρι το Δεκέμβριο του 2021 οι τιμές του αερίου να είναι τρεις φορές υψηλότερες σε σχέση με έναν χρόνο πριν.

Το αποκορύφωμα της κρίσης ήρθε τον περασμένο Αύγουστο όταν οι τιμές του φυσικού αερίου έφτασαν σε ιστορικό υψηλό στις 26 του μήνα στα 320 ευρώ/MWh οχτώ φορές η τιμή του καυσίμου από την προηγούμενη ημέρα της εισβολής στην Ουκρανία.

Έκτακτα μέτρα

Στη συνέχεια η πολιτική πίεση προκάλεσε μια σειρά από έκτακτα ενεργειακά μέτρα όπως η υποχρεωτική εξοικονόμηση ενέργειας στις ώρες αιχμής, η φορολόγηση των έκτακτων κερδών των ενεργειακών εταιρειών, οι κανόνες αλληλεγγύης για την αποφυγή ελλείψεων και οι κοινές προμήθειες ενέργειας. Τα μέτρα αυτά εγκρίθηκαν σε χρόνο ρεκόρ για τα δεδομένα της ΕΕ, ενώ ακόμη και το περίφημο πλαφόν στις τιμές του αερίου τελικώς πέρασε παρά τις αρχικές αντιρρήσεις των χωρών του βορά και κυρίως της Γερμανίας. Βεβαίως κατά ειρωνικό τρόπο όταν επιβλήθηκε το πλαφόν στα 180 ευρώ/MWh οι τιμές του αερίου είχαν υποχωρήσει στα επίπεδα προ του πολέμου. Και βέβαια καθώς οι θερμοκρασίες αυξάνονται σταδιακά οι τιμές του αερίου συνέχισαν να πέφτουν έως και τα 39 ευρώ /MWh.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των ειδικών, το κλειδί για την αποτελεσματική διαχείριση της κρίσης βρίσκεται στην εξοικονόμηση ενέργειας. Η μεγάλη ανησυχία για τον υψηλό λογαριασμό της ενέργειας ώθησε τα νοικοκυριά και τις εταιρείες να πάρουν την κατάσταση στα χέρια τους και να μειώσουν την κατανάλωσή τους πολύ πριν το ζητήσουν οι υπεύθυνοι χάραξης της πολιτικής.

Η ζήτηση για αέριο στην ΕΕ μειώθηκε πέρυσι κατά 13% ή αλλιώς κατά 55 δις κυβικά μέτρα ποσότητα ικανή για να τροφοδοτήσει 40 εκατομμύρια ανθρώπους δήλωσε ο ΙΕΑ.

Είμαστε ακόμη σε κρίση

Και ενώ φαίνεται ότι αποφύγαμε τα χειρότερα και πολλοί στην Ευρώπη εμφανίζονται πρόθυμοι να γυρίσουν σελίδα, σύμφωνα με τους ειδικούς ότι η ηρεμία δα θα πρέπει να μετατραπεί σε εφησυχασμό καθώς η παγκόσμια αναντιστοιχία μεταξύ προσφοράς και ζήτησης εκτιμάται ότι θα συνεχίσει να επηρεάζει τις τιμές και να τις πιέζει προς τα πάνω.

Για το 2023 φαίνεται ότι η Ευρώπη έχει μια καλύτερα ισορροπημἐνη αγορά. Μέχρι τέλος του έτους η Ευρώπη θα μπορεί να εισάγει επιπλέον 78bcm LNG ανοίγοντας το δρόμο για σταθερές ρομές από ΗΠΑ, Κατάρ, Νιγηρία και άλλους παραγωγούς. Όμως η Ευρώπη δεν είναι ο μόνος αγοραστής για αυτές τις ποσότητες LNG.

Εκτιμάται ότι το 60% του LNG που θα χρειαστεί η Ευρώπη το 2023 θα έχει τη μορφή μη συμβασιοποιημένων όγκων που θα προέρχονται από την αγορά spot, γεγονός που σημαίνει ότι η Ευρώπη θα πρέπει να ανταγωνιστεί την παγκόσμια αγορά συμπεριλαμβανομένης της Ασίας, και είναι πιθανό αυτό να οδηγήσει σε μια στενή αγορά το 2023.

Πλέον εισερχόμαστε σε μια νέα φάση όπου οι τιμές του φυσικού αερίου εξακολουθούν να είναι διαρθρωτικά υψηλότερες σε σχέση με δύο χρόνια πριν. Και το πιο πιθανό είναι σύμφωνα με τους ειδικούς αυτό να συνεχιστεί και για τα επόμενα δύο χρόνια. Το σύστημα θα παραμείνει υπό πίεση και άρα θα συνεχίσουμε να βιώνουμε συνθήκες κρίσης, λένε οι experts της αγοράς.

Ήδη η ΕΕ έχει προτείνει την παράταση του σχεδίου μείωσης του φυσιού αερίου κατά 15% έως το Μάρτιο του 2024. Οι πρώτες κοινές αγορές αερίου έχουν προγραμματιστεί για το καλοκαίρι με στόχο την εξασφάλιση χαμηλότερων τιμών για την συμπλήρωση των υπόγειων αποθηκών αερίου.

Πόσο θα διαρκέσει λοιπόν η ενεργειακή κρίση στην Ευρώπη;

"Όσο εξαρτόμαστε από την παροχή φυσικού αερίου για την οικονομία και μέχρι να ολοκληρωθεί η ενεργειακή μετάβαση, αυτή η ευπάθεια στην τιμή του φυσικού αερίου ή σε αυτό που αποφασίζουν να κάνουν οι προμηθευτές φυσικού αερίου θα παραμείνει. Εξαιτίας αυτού, η κατάσταση συναγερμού θα είναι εκεί", ανέφερε χαρακτηριστικά η Elisabetta Cornago επικεφαλής ερευνήτρια στο CER (Centre for European Reform).

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr