Θεόδωρος Σκυλακάκης: Η μακροοικονομική επίπτωση του Ταμείου Ανάκαμψης θα είναι ακόμα μεγαλύτερη από αυτήν που έχουμε υπολογίσει

1.Με το Ελλάδα 2.0 θέτουμε ως στόχο τη δημιουργία 200.000 νέων θέσεων εργασίας έως το 2026 και την αύξηση του ΑΕΠ κατά επτά ποσοστιαίες μονάδες επιπλέον. Ποιες είναι όμως οι προϋποθέσεις για να επιτευχθούν αυτοί οι στόχοι;

Θα πρέπει να πετύχουμε τα ορόσημα και τους στόχους του Σχεδίου, που περιλαμβάνει πολλές και μεγάλες μεταρρυθμίσεις, την ψηφιοποίηση του Κράτους, τεράστιες ιδιωτικές επενδύσεις, την πράσινη μετάβαση κ.ο.κ. Αν πετύχουμε τους στόχους του Σχεδίου, πιστεύω ότι η μακροοικονομική του επίπτωση, που έχει προσδιοριστεί με πολύ συντηρητικό τρόπο, θα είναι πολύ μεγαλύτερη αυτής που έχουμε προϋπολογίσει.

2.Το Ταμείο Ανάκαμψης δεν φέρνει μόνο επενδύσεις αλλά και μεταρρυθμίσεις. Ποιες θεωρείτε ως τις σημαντικότερες;

Θα ξεκινήσω -παρότι δεν είναι πολύ υψηλές οι δαπάνες- από τη μεταρρύθμιση στη δικαιοσύνη, η οποία είναι "κλειδί" για να πετύχουμε τους στόχους, που έχουμε θέσει, για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας. Θα προσθέσω, τις μεταρρυθμίσεις για την πράσινη μετάβαση, που αποσκοπούν σε πολύ ταχύτερη υλοποίηση των πράσινων επενδύσεων, καθώς είναι καίριες για την τιμή του ρεύματος μεσοπρόθεσμα και για την ασφάλεια του ενεργειακού μας συστήματος, όπως απεδείχθη τους τελευταίους μήνες.

Στις πράσινες μεταρρυθμίσεις, σημαντική είναι αυτή της διαχείρισης των απορριμμάτων, θέμα στο οποίο είμαστε πολύ πίσω ως χώρα, εδώ και πολλά χρόνια. Πολύ σημαντικές είναι, επίσης, οι μεταρρυθμίσεις που συνδέονται με τη μείωση του clawback, την εφαρμογή των θεραπευτικών πρωτοκόλλων και γενικότερα του πολύ καλύτερου ελέγχου στις δαπάνες υγείας, αλλά και τη βελτιστοποίηση του συστήματος των κοινωνικών επιδομάτων. Σε ό,τι αφορά στα θέματα εργασίας έχουμε, ήδη, προχωρήσει στην ψήφιση του εργασιακού νόμου και περνάμε, πλέον, στην εφαρμογή του (π.χ. ηλεκτρονική κάρτα εργασίας κ.λπ.). Ο εργασιακός νόμος είναι μία καίρια μεταρρύθμιση. Στην παιδεία, σημαντική μεταρρύθμιση είναι αυτή της σύνδεσης της έρευνας των Πανεπιστημίων με την οικονομία. Εκεί, η μεταρρύθμιση χρηματοδοτείται με πολύ σοβαρές ενισχύσεις προς τα Πανεπιστήμια, ώστε να προχωρήσουν από κοινού με τις επιχειρήσεις σε δαπάνες Έρευνας και Ανάπτυξης.

Επιπλέον, μεγάλη μεταρρύθμιση είναι η κωδικοποίηση και απλούστευση της φορολογικής νομοθεσίας, αλλά και η προώθηση των ηλεκτρονικών συναλλαγών και η σύνδεση της ΑΑΔΕ, των φορολογικών αρχών με τις επιχειρήσεις διαδικτυακά. Σε αυτά έρχεται να προστεθεί κι ένα σύστημα που θέλουμε να δημιουργήσουμε για να παρακολουθούνται online οι μετακινήσεις αγαθών και εμπορευμάτων, και να ξέρουμε τί κινείται στη χώρα, που και πότε, την ώρα που κινείται. Στη δημόσια διοίκηση, πολύ σημαντική μεταρρύθμιση είναι η θέσπιση συστήματος ανταμοιβών και κινήτρων απόδοσης. Μεγάλη μεταρρύθμιση είναι αυτή που αφορά στην κατάρτιση, που επιβάλει να υπάρχει ένας τρίτος φορέας, ο οποίος θα πιστοποιεί τί πρόσθετες δεξιότητες έχει αποκτήσει ο καταρτιζόμενος, έτσι ώστε οι αμοιβές των παρόχων και των καταρτιζόμενων, να συνδέονται, με την πραγματική επιτυχία των προγραμμάτων.

Σημαντική είναι και η μεταρρύθμιση που αφορά στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της χώρας, με 20 επιμέρους έργα που θα βελτιώσουν τη θέση μας στους διεθνείς δείκτες, κυρίως στη βαθμολογία της Παγκόσμιας Τράπεζας, σε σχέση με την ευκολία με την οποία γίνεται η επιχειρηματική δράση, σε περιοχές όπως η εκτέλεση συμβάσεων, η λήψη πιστώσεων, η λήψη ηλεκτρικής ενέργειας, η καταχώρηση ακινήτων, οι άδειες κατασκευής κ.λπ.

Πολύ σημαντική, παρότι δεν είναι μία μεταρρύθμιση, αλλά μία ολόκληρη πολιτική, ωστόσο μπορεί να τη συμβολίσει η συγκεκριμένη μεταρρύθμιση, είναι αυτή που αφορά τα κίνητρα για συνεργασίες, συγχωνεύσεις και εξαγορές, και έχει ως στόχο την αύξηση των οικονομιών κλίμακας.

3.Αρκεί το "Ελλάδα 2.0" για να καλύψει το λεγόμενο "επενδυτικό κενό"; Γεγονός που συνιστά μόνιμο πρόβλημα εδώ και πολλά χρόνια για την ελληνική οικονομία. Θα λειτουργήσει ως πολλαπλασιαστικός μηχανισμός για να αυξηθούν ακόμα περισσότερο οι επενδύσεις;

Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι το "Ελλάδα 2.0" θα λειτουργήσει κατ’ αυτόν τον τρόπο. Ωστόσο, δεν θα είναι το μοναδικό εργαλείο για την κάλυψη του επενδυτικού κενού. Άλλωστε, το επενδυτικό κενό είναι θεμελιώδης στόχος όλης της πολιτικής της Κυβέρνησης. Και υλοποιείται από όλα τα εργαλεία που έχει στη διάθεσή της, δηλαδή από τις μεταρρυθμίσεις στο πλαίσιο της ενισχυμένης Εποπτείας, καθώς και από αυτές που αναλαμβάνει η Κυβέρνηση από μόνη της, από τις μεταρρυθμίσεις του Ταμείου Ανάκαμψης, από τους πόρους του ΕΣΠΑ και του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης, από τους πόρους για την απολιγνιτοποίηση κ.λπ..

Το σύνολο της κυβερνητικής δράσης έχει ως θεμελιώδη στόχο την κάλυψη του επενδυτικού κενού, που σημαίνει τη δραστική μείωση της ανεργίας και τη θέση της οικονομίας σε τροχιά ταχείας και δυναμικής ανάπτυξης. Η έννοια επενδυτικό κενό, ενώ είναι ακριβής, είναι δυστυχώς, μία οικονομικά αποστειρωμένη έννοια. Συνεπώς, ο απλός πολίτης είναι πιθανό να μη συνειδητοποιεί το βαθμό που μπορεί να βελτιώσει τη δική του ζωή (π.χ. μισθούς, θέσεις εργασίας, ευκαιρίες εξέλιξης) η εξάλειψη του επενδυτικού κενού. Κι όμως για την πορεία της οικονομίας και συνεπώς για την καθημερινή ζωή του απλού πολίτη, η κάλυψη του επενδυτικού κενού είναι καθοριστική.

4.Για την ελληνική δημόσια διοίκηση προκύπτει μια διπλή πρόκληση: να "τρέξει" ταυτόχρονα το πρόγραμμα Ελλάδα 2.0 και το καινούργιο ΕΣΠΑ με τους πόρους να ανέρχονται ακόμη και στα 70 δις. ευρώ. Μπορεί η ελληνική δημόσια διοίκηση να ανταπεξέλθει σε αυτή την πρόκληση;

Το βασικότερο εμπόδιο για να μπορέσουμε να κάνουμε τις απορροφήσεις δεν είναι τόσο η πολυνομία, που είναι εμπόδιο. Δεν είναι τόσο η έλλειψη κινήτρων στη δημόσια διοίκηση, που επίσης είναι εμπόδιο, αλλά προσπαθούμε να το διορθώσουμε, βάζοντας συστήματα ανταμοιβής με βάση στοχοθεσία, αμειβόμενες επιτροπές διαγωνισμών κ.λπ. Δεν είναι τόσο η ψηφιοποίηση, που είναι εμπόδιο, αλλά το διορθώνουμε, φτιάχνοντας ηλεκτρονικές πλατφόρμες και συστήματα. Δεν είναι οι καθυστερήσεις στις αδειοδοτήσεις, που είναι εμπόδιο, αλλά το αντιμετωπίζουμε ενισχύοντας τις υπηρεσίες αδειοδοτήσεων, ηλεκτρονικά και με προσωπικό, απλοποιώντας, ταυτόχρονα, τις νομικές απαιτήσεις που έχουν οι αδειοδοτήσεις και αξιοποιώντας τον ιδιωτικό τομέα, με outsourcing. Για εμένα το σημαντικότερο εμπόδιο, που αφορά τη δημόσια διοίκηση, είναι η διάθεσή της να αναλαμβάνει ευθύνες, να βάζει υπογραφή, με βάση το αυτονόητο και το λογικό.

Και όχι ερμηνεύοντας το νόμο με κύριο κριτήριο τον περιορισμό της ατομικής ευθύνης του δημοσίου υπαλλήλου. Αυτό για εμένα είναι το βασικότερο εμπόδιο σε ό,τι αφορά τη δημόσια διοίκηση, που θέτει το ερώτημα, όχι μόνο αν μπορεί, αλλά κι αν θέλει. Εγώ είμαι αισιόδοξος ότι υπάρχουν αρκετοί στη δημόσια διοίκηση που και μπορούν και θέλουν να υπερβούν τον εαυτό τους.

5.Οι τράπεζες καλούνται να παίξουν έναν κομβικό ρόλο όσον αφορά στην υλοποίηση των επενδύσεων καθώς θα είναι ουσιαστικά αυτές οι οποίες θα κρίνουν ποιες επενδύσεις θα ενταχθούν και ποιες όχι στα προγράμματα. Είναι έτοιμες γι’ αυτή την πρόκληση;

Ακούστε, δεν θα κληθούν να κρίνουν ποιες επενδύσεις είναι κατάλληλες. Θα κληθούν να κρίνουν σε ποιες επενδύσεις θέλουν να βάλουν τα χρήματά τους, για να δώσουν επιτυχημένα δάνεια. Αυτό είναι το κριτήριο. Πρόκειται γι’ αυτό που οι Αγγλοσάξονες ονομάζουν "Skin in the game”. Με αυτά τα δεδομένα, είμαι αισιόδοξος για τη συμμετοχή των τραπεζών, διότι έχουν κάθε λόγο να θέλουν να δουλέψει πολύ γρήγορα και με μεγάλη επιτυχία αυτό το σύστημα. Και προς αυτή την κατεύθυνση κινούνται.

6.Οι πόροι του Ταμείου Ανάκαμψης θα περιορίσουν ή όχι τις εισοδηματικές ανισότητες; Θα διαχυθεί η ανάπτυξη στο σύνολο της οικονομίας ή υπάρχει ο κίνδυνος να ευνοηθούν οι ισχυρότεροι;

Όπως ξέρετε -το έχω αναφέρει, ήδη, αρκετές φορές- υπάρχουν δύο είδη ανισότητας στην Ελλάδα. Ένα για το οποίο έχουμε επενδύσει τεράστιους πόρους και ένα που μας έχει ξεφύγει εντελώς και το ξεχνάμε μονίμως. Το πρώτο είδος ανισότητας αφορά το κοινωνικό Κράτος, το σύστημα υγείας, το σύστημα παιδείας. Το ελληνικό Κράτος το 2022 θα δαπανήσει 97 δισ. ευρώ (δαπάνες Γενικής Κυβέρνησης), εκ των οποίων περίπου 12 δισ. ευρώ στην υγεία, 6 δισ. ευρώ στην εκπαίδευση και 39 δισ. ευρώ στην κοινωνική προστασία. Κάνει μία σοβαρή παρέμβαση, κατ’ αυτόν τον τρόπο, για τις εισοδηματικές ανισότητες. Οι επιδόσεις μας στον Gini coefficient (συντελεστής μέτρησης των ανισοτήτων σε μία κοινωνία) κινούνται κοντά στον Ευρωπαϊκό μέσο όρο.

Αντιθέτως, είμαστε πολύ μακριά από τον Ευρωπαϊκό μέσο όρο (δεύτεροι από το τέλος) στο άλλο είδος ανισότητας, αυτής μεταξύ εκείνων που πληρώνουν τους φόρους και τις ασφαλιστικές εισφορές που οφείλουν και όσων δεν πληρώνουν και επειδή εμφανίζουν, αναληθώς, χαμηλότερα εισοδήματα έχουν προνομιακή πρόσβαση στο Κράτος πρόνοιας, σε σχέση με τους υπολοίπους. Το Ταμείο Ανάκαμψης περιλαμβάνει πρωτοβουλίες για να διορθωθούν και τα δύο είδη ανισοτήτων.

Προχωρά σε μεγάλης κλίμακας κοινωνικές υποδομές και σε μεταρρυθμίσεις για να γίνει πιο αποτελεσματικός ο τρόπος που ξοδεύουμε τις πολύ μεγάλες κοινωνικές δαπάνες που πραγματοποιούμε (57 δισ. ευρώ αθροιστικά) και για να μειωθεί η παράτυπη οικονομία, μεταφέροντας πόρους από αυτήν στην "άσπρη οικονομία". Θεωρώ, λοιπόν, ότι είναι κατ’ εξοχήν ένα εργαλείο κοινωνικής δικαιοσύνης, υπό τη βαθύτερη και πιο ολοκληρωμένη έννοια του όρου. Οι πόροι που διαθέτουμε για να καταπολεμούμε τις ανισότητες για το κοινωνικό Κράτος ανέρχονται, ήδη, στο 30% του ΑΕΠ και τους ενισχύουμε. Το "κλειδί" είναι, όμως, να κάνουμε, ταυτόχρονα, πολύ πιο αποτελεσματική την αξιοποίηση αυτών των κονδυλίων. Τότε θα πετύχουμε πραγματική, κοινωνική δικαιοσύνη.

7.Η ενεργειακή κρίση και τα ακραία καιρικά φαινόμενα αναδεικνύουν ακόμη περισσότερο την ανάγκη πραγματοποίησης "πράσινων" επενδύσεων. Υπάρχει περίπτωση να ζητηθεί ανακατανομή των κονδυλίων του Ελλάδα 2.0, ώστε να τονωθούν ακόμη περισσότερο οι πράσινες επενδύσεις;

Είναι πολύ νωρίς να μιλάμε για ανακατανομή πόρων. Ο σκοπός, τώρα, είναι να εφαρμόσουμε με επιτυχία το Σχέδιο ως έχει.

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr