Follow us

«Τραμπ-ιανή» αβεβαιότητα

Ταραγμένα νερά στην εποχή μιας πρωτοφανούς αβεβαιότητας

THETOC TEAM
ΓΡΑΦΕΙ: THETOC TEAM
«Τραμπ-ιανή» αβεβαιότητα

Κάθε Ιανουάριο, προσπαθώ να κάνω μια πρόβλεψη για το επόμενο έτος. Οι οικονομικές προβλέψεις είναι αλήθεια εξαιρετικά δύσκολες όμως, παρά τα όσα έλεγε ο Χάρι Τρούμαν που ζητούσε μονόχειρες οικονομολόγους (οι οποίοι δεν θα ήταν σε θέση να πουν «από την άλλη πλευρά"), το ρεκόρ μου είναι αξιόπιστο.

Τα τελευταία χρόνια, έχω σωστά προβλέψει ότι, απουσία ισχυρότερων φορολογικών κινήτρων (τα οποία δεν αναμέναμε ούτε στην Ευρώπη ούτε στις Ηνωμένες Πολιτείες), η ανάκαμψη από την Μεγάλη Ύφεση του 2008 θα είναι αργή. Όταν κάνω αυτές τις προβλέψεις, στηρίζομαι περισσότερο στην ανάλυση των βασικών οικονομικών δυνάμεων παρά σε πολύπλοκα οικονομετρικά μοντέλα.

Για παράδειγμα, στις αρχές του 2016, έγινε σαφές ότι οι ελλείψεις της παγκόσμιας συνολικής ζήτησης που έχουν εκδηλωθεί τα τελευταία αρκετά χρόνια, ήταν απίθανο να αλλάξουν δραματικά. Έτσι, θεώρησα ότι όσοι προέβλεπαν ισχυρότερη ανάκαμψη κοίταζαν τον κόσμο μέσα από 'ροζ γυαλιά'. Οι οικονομικές εξελίξεις εκτυλίχθηκαν όπως τις περίμενα.

Δεν συνέβη το ίδιο με τα πολιτικά γεγονότα του 2016. Είχα γράψει εδώ και χρόνια ότι εκτός αν αντιμετωπιζόταν η αυξανόμενη ανισότητα - ειδικά στις ΗΠΑ, αλλά και σε πολλές χώρες σε όλο τον κόσμο - θα υπήρχαν πολιτικές συνέπειες. Αλλά η ανισότητα συνέχισε να επιδεινώνεται - με εντυπωσιακά στοιχεία που δείχνουν ότι το μέσο προσδόκιμο ζωής στις ΗΠΑ άρχισε να πέφτει.

παρόλο που ήταν σαφές ότι θα υπήρχαν πολιτικές συνέπειες, η μορφή και ο χρόνος εκδήλωσής τους ήταν πολύ λιγότερο προφανείς.

Αυτά τα αποτελέσματα επιβεβαιώθηκαν και από μια περυσινή μελέτη, από την Αν Κέις και τον Άνγκους Ντίτον, η οποία έδειξε ότι το προσδόκιμο ζωής έπεφτε για μεγάλα τμήματα του πληθυσμού - συμπεριλαμβανομένων των λεγόμενων θυμωμένων ανδρών του Rust Belt, της Αμερικής

Κι ενώ τα εισοδήματα του κατώτερου 90% παραμένουν στάσιμα για σχεδόν ένα τρίτο του αιώνα (και μειώνονται για σημαντικό ποσοστό), τα δεδομένα από το πεδίο της υγείας απλώς επιβεβαίωσαν ότι τα πράγματα δεν πήγαιναν καλά για πολύ μεγάλα τμήματα της χώρας. Η Αμερική θα μπορούσε να βρίσκεται στο ένα άκρο αυτής της τάσης, όμως τα πράγματα δεν είναι πολύ καλύτερα αλλού.

Ωστόσο, παρόλο που ήταν σαφές ότι θα υπήρχαν πολιτικές συνέπειες, η μορφή και ο χρόνος εκδήλωσής τους ήταν πολύ λιγότερο προφανείς. Γιατί η αντίδραση στις ΗΠΑ εκδηλώθηκε μόνο όταν η οικονομία άρχισε να βελτιώνεται και όχι νωρίτερα; Και γιατί εκδηλώνεται με στροφή προς τα δεξιά; Εντέλει, οι Ρεπουμπλικανοί δεν ήταν που είχαν μπλοκάρει την βοήθεια σε όσους έχαναν τις θέσεις εργασίας τους ως αποτέλεσμα της παγκοσμιοποίησης, την οποία προωθούσαν επιμελώς. Οι Ρεπουμπλικανοί δεν ήταν που σε 26 πολιτείες, αρνήθηκαν να επιτρέψουν την επέκταση του Medicaid, στερώντας έτσι την ασφάλιση υγείας από εκείνους που βρίσκονται στον πάτο; Και γιατί αναδείχθηκε νικητής κάποιος ο οποίος έβγαζε το ψωμί του από την εκμετάλλευση των άλλων, παραδεχόμενος απροκάλυπτα ότι δεν πλήρωνε το μερίδιο των φόρων που του αναλογούσε και ανάγοντας την φοροαποφυγή σε σημείο υπερήφανης αναφοράς;

Ο Ντόναλντ Τραμπ έπιασε το πνεύμα της εποχής: τα πράγματα δεν πήγαιναν καλά και πολλοί ψηφοφόροι ήθελαν αλλαγή. Και τώρα θα την έχουν: δεν πρόκειται να είναι business as usual. Ωστόσο σπάνια έχει υπάρξει μεγαλύτερη αβεβαιότητα. Ποιες πολιτικές θα ακολουθήσει ο Τραμπ παραμένει άγνωστο, για να μην πούμε ποιες θα κριθούν επιτυχημένες ή ποιες θα είναι οι συνέπειες.

Ο Τραμπ μοιάζει προετοιμασμένος να κηρύξει εμπορικό πόλεμο. Όμως πώς θα απαντήσουν η Κίνα και το Μεξικό; Ο Τραμπ μπορεί κάλλιστα να καταλαβαίνει ότι αυτό που προτείνει παραβιάζει τους κανόνες του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου, αλλά ξέρει επίσης ότι θα χρειαστεί πολύς χρόνος ώστε ο ΠΟΕ να αποφανθεί εναντίον του. Και μέχρι τότε, μπορεί το εμπορικό ισοζύγιο της Αμερικής να έχει εξισορροπηθεί.

Ο Ντόναλντ Τραμπ έπιασε το πνεύμα της εποχής: τα πράγματα δεν πήγαιναν καλά και πολλοί ψηφοφόροι ήθελαν αλλαγή.

Όμως αυτό είναι ένα παιχνίδι για δύο. Η Κίνα μπορεί να λάβει παρόμοια μέτρα, αν και η αντίδραση της μάλλον θα είναι πιο ελαφριά. Τι θα συμβεί αν ξεσπάσει ένας εμπορικός πόλεμος;

Ο Τραμπ μπορεί να θεωρεί ότι θα κερδίσει, εξάλλου η Κίνα εξαρτάται περισσότερο από τις εξαγωγές προς τις ΗΠΑ από ό, τι οι ΗΠΑ από τις εξαγωγές προς την Κίνα, κάτι που δίνει πλεονέκτημα στις Ηνωμένες Πολιτείες. Αλλά ένας εμπορικός πόλεμος δεν είναι παιχνίδι μηδενικού αθροίσματος. Οι ΗΠΑ θα χάσουν επίσης. Η Κίνα μπορεί να είναι πιο αποτελεσματική στοχεύοντας σε αντίποινα που θα προκαλέσουν πολιτικά προβλήματα. Και οι Κινέζοι μπορεί να είναι σε καλύτερη θέση να αντιδράσουν από ό, τι οι ΗΠΑ να ανταποκριθούν τον πόνο που η Κίνα ενδέχεται να προκαλέσει στους Αμερικανούς. Κανείς δεν μπορεί να υποθέσει ποιος θα υπομένει καλύτερα. Θα είναι οι ΗΠΑ, όπου οι απλοί πολίτες έχουν ήδη υποφέρει για τόσο πολύ καιρό, ή η Κίνα, η οποία, παρά τους δύσκολους καιρούς, έχει ανάπτυξη άνω του 6%;

Γενικότερα, η ατζέντα των Ρεπουμπλικανών του Τραμπ, με τις φορολογικές περικοπές ακόμα περισσότερο σταθμισμένες προς τους πλούσιους από ότι προϋποθέτει η κλασική συνταγή του κόμματος, βασίζεται στην ιδέα ότι η ευημερία κυλάει προς τα κάτω- μια συνέχιση των οικονομικών της προσφοράς της εποχής Ρέιγκαν, τα οποία στην πραγματικότητα ποτέ δεν δούλεψαν. H ρητορική που βγάζει φωτιές ή τα έξαλλα tweets στις 3 το πρωί, μπορεί να κατευνάζουν την οργή όσων άφησε πίσω η επανάσταση του Ρέιγκαν, τουλάχιστον για λίγο. Αλλά για πόσο καιρό; Και τι θα συμβεί στη συνέχεια;

Ο Τραμπ μπορεί και να θέλει να καταργήσει τους συνήθεις νόμους της οικονομίας, καθώς κινείται προς την δική του εκδοχή της«οικονομικής πολιτικής βουντού». Αλλά δεν μπορεί. Κι όμως, καθώς η μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου ανοίγεται σε αχαρτογράφητα πολιτικά νερά από το 2017 και μετά, θα ήταν παράτολμο για έναν απλό θνητό να επιχειρήσει μια πρόβλεψη, εκτός από την δήλωση του προφανούς: είναι σχεδόν βέβαιο ότι τα νερά θα είναι ταραγμένα και πολλά - αν όχι τα περισσότερα – από τα πλοία που ανήκουν στις αυθεντίες θα βυθιστούν στην πορεία.

ΠΗΓΗ: The Project Syndicate

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr

Ένα από τα πιο τίμια σουβλάκια της Αθήνας: Γιατί όλοι τρώνε σε αυτό το μέρος στο Κουκάκι

Ένα κλασικού τύπου, παραδοσιακό σουβλατζίδικο στην οδό Πετμεζά κάνει εσχάτως σουξέ.

29 Σεπ 2025 | 06:28

Πότε θα πάει ο Μητσοτάκης στον Λευκό Οίκο

Λήξη συναγερμού; Όχι βέβαια. Τώρα θα αρχίσει η "μίρλα" για το γεγονός ότι ο Μητσοτάκης δεν έχει πάρει ακόμα πρόσκληση για τον Λευκό Οίκο, θα αρχίσει η γκρίνια για τα F35 που ο Τραμπ θέλει φαίνεται πάση θυσία να δώσει στον Ερντογάν.

ΓΡΑΦΕΙ Ο Π. ΤΑΤΣΟΠΟΥΛΟΣ 29 Σεπ 2025 | 06:10

Dark Tourism

Δημιουργός και αποκλειστικός διαχειριστής της εν λόγω ιστοσελίδας είναι ένας Γερμανός, ο Peter Hohenhaus, ένας πανεπιστημιακός που, κατά δήλωσή του, εγκατέλειψε νωρίς-νωρίς την ακαδημαϊκή του σταδιοδρομία.

24 Σεπ 2025 | 07:52

Η "κατάληψη" στο μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη

Υποθέτω έχει να κάνει και με την αδυναμία της αντιπολίτευσης να δημιουργήσει ένα αντικυβερνητικό ρεύμα και κίνημα και να δώσει μορφή και περιερχόμενο στον αγώνα τους. Στον αγώνα τους να φύγει επιτέλους ο Μητσοτάκης.

22 Σεπ 2025 | 09:56

Ένα φωτεινό πολιτιστικό γεγονός

Και όμως. Με την έξοδο από τα μνημόνια, η εντόπια βιβλιοπαραγωγή επανήλθε σταδιακά στα προ της κρίσης επίπεδα.

ΠΕΤΡΟΣ ΤΑΤΣΟΠΟΥΛΟΣ 22 Σεπ 2025 | 06:15

Το δράμα του πολυεκατομμυριούχου

Πώς θα ήταν ένας κόσμος δίχως καθόλου ενσυναίσθηση; Σίγουρα θα ήταν ένας κόσμος όπου δεν θα ήθελα να ζήσω ή όπου δεν θα ήθελαν να ζήσουν τα παιδιά μας.

ΜΑΝΟΛΗΣ ΚΑΨΗΣ 20 Σεπ 2025 | 13:26

Ο Ανδρέας Λοβέρδος στο ΚΚΜ

Το ερώτημα παραμένει: Γιατί όλοι φεύγουν από το ΠΑΣΟΚ και δεν έχουμε ούτε έναν να έκανε την αντίστροφη πορεία;

ΜΑΝΟΛΗΣ ΚΑΨΗΣ 17 Σεπ 2025 | 08:03

Πλέον δεν είναι ούτε δημοκράτης ούτε απλά δεξιός

Η αλήθεια είναι ότι τώρα πλέον είναι απλά νεκρός. Ούτε δημοκράτης, ούτε απλά δεξιός. Μακαρίτης.

15 Σεπ 2025 | 07:55

Βαθιά Αμερική

Μπορεί η βαθιά Αμερική να ορίσει τις τύχες του πλανήτη, κατά τον τρόπο που ένας καρκίνος μέχρι να ξεπεραστεί, αποσυντονίζει, βασανίζει τον άνθρωπο; Όλα δείχνουν πως ναι.

ΓΡΑΦΕΙ Ο Π. ΤΑΤΣΟΠΟΥΛΟΣ 15 Σεπ 2025 | 06:15

Η ιδεολογία του δολοφόνου

Είναι οι δολοφόνοι εκ προοιμίου "δεξιοί" ή εκ προοιμίου "αριστεροί", όπως θέλουν να μας πείσουν οι εκ διαμέτρου αντίθετες πολιτικές παρατάξεις;

ΚΑΤΑΜΕΣΤΟ ΤΟ ΚΑΛΛΙΜΑΡΜΑΡΟ 14 Σεπ 2025 | 13:18

"Απόλυτη" και κάτι παραπάνω

Η Άννα Βίσση απέδειξε για ακόμα μια φορά γιατί παραμένει η "Απόλυτη Ελληνίδα Σταρ", ίσως... και κάτι παραπάνω.

13 Σεπ 2025 | 12:37

Η πρώτη δημοσκόπηση

Το πιο χαρακτηριστικό νούμερο από τη δημοσκόπηση, είναι αυτό για την "ικανοποίηση" από τις παροχές που ανακοινώθηκαν στην ΔΕΘ. Οι μισοί από εκείνους που εκτιμούν ότι θα έχουν όφελος από τη μείωση της φορολογίας, δηλώνουν ταυτόχρονα ότι δεν είναι ικανοποιημένοι από τα μέτρα. Γιατί; Γιατί δεν τους αρέσει η κυβέρνηση είναι η απάντηση.

10 Σεπ 2025 | 07:52

Ο πάντα προκλητικός Άδωνις Γεωργιάδης

O Γεωργιάδης ήταν προκλητικός. Προκλητικός που ακύρωσε την επίσκεψή του στο νοσοκομείο της Δράμας, προκλητικός και με τα όσα είπε μετά για τα επεισόδια στην είσοδο του νοσοκομείου πριν από την άφιξή του.

08 Σεπ 2025 | 07:44

Και πάλι όλοι μαζί

Γιατί τα σημερινά ζευγάρια αποφεύγουν -συχνά τρέμουν στο ενδεχόμενο- να γίνουν γονείς; Η προφανής απάντηση αφορά στο κόστος ζωής.

08 Σεπ 2025 | 06:05

Τα λείψανα του Αγίου Λαζάρου

Η βιβλιογραφία γύρω από την εμπορία "ιερών λειψάνων" εμπλουτίστηκε σε σημείο ώστε να αδυνατούμε να την εξαντλήσουμε στο πλαίσιο ενός σύντομου κειμένου.

06 Σεπ 2025 | 09:44

Δημογραφικό: Να ξυπνήσουμε γιατί χανόμαστε (Τάσος Γιαννίτσης)

Διαβάζοντας την εισήγηση για το δημογραφικό πρόβλημα που έκανε ο Τάσος Γιαννίτσης στην επετειακή εκδήλωση για τα 51 χρόνια του ΠΑΣΟΚ (και μπράβο τους για την ιδέα), σε πιάνει η ψυχή σου.

03 Σεπ 2025 | 07:15

Στην Αξιώτισσα στη Νάξο

Όποτε βλέπω σε ταβέρνα ή εστιατόριο, πανό, αφίσες και λοιπά πολιτικά μηνύματα, τα οποία "μοστράρει" ο ιδιοκτήτης πιστεύοντας προφανώς ότι με τον τρόπο αυτό επηρεάζει πεινασμένες συνειδήσεις, απλώς αποχωρώ.

ΧΡΗΣΤΟΣ ΧΩΜΕΝΙΔΗΣ 01 Σεπ 2025 | 07:23

Χειμερία νάρκη ή γεμιστά της επόμενης μέρας;

Οι αρκούδες. Τα ερπετά. Οι νυχτερίδες και οι σκίουροι. Και ορισμένοι Έλληνες πολιτικοί, ιδίως εάν έχουν διατελέσει πρωθυπουργοί.

01 Σεπ 2025 | 07:21

Εκλογολογίες και κομματικοί σχεδιασμοί

Ακόμα και η αναμενόμενη εμφάνιση του Κυριάκου Μητσοτάκη στη ΔΕΘ με τις γνωστές παροχές του Σεπτεμβρίου εντάσσεται πάντως, σύμφωνα με το ρεπορτάζ, σε μια εκλογική στρατηγική.

ΓΡΑΦΕΙ Ο Π. ΤΑΤΣΟΠΟΥΛΟΣ 01 Σεπ 2025 | 06:10

Η Ριβιέρα της Μέσης Ανατολής

Ζούμε σε οργουελικούς καιρούς. Ο Τζορτζ Όργουελ, αυτός ο σκοτεινός προφήτης του εικοστού αιώνα, μπορεί να μην έπεσε σε όλα μέσα (συμπεριλαμβάνονται και ηχηρές αστοχίες στις προβλέψεις του), αλλά σίγουρα πέτυχε διάνα το κυριότερο.