"Ν΄αγαπάς την ευθύνη, να λες εγώ, εγώ μονάχος μου, θα σώσω τον κόσμο. Αν χαθεί, εγώ θα φταίω" έλεγε ο μεγάλος Έλληνας συγγραφέας Νίκος Καζαντζάκης και η φράση του αυτή φαίνεται να αποτελεί σημείο - κλειδί για την κατανόηση των δυσκολιών στις ανθρώπινες σχέσεις, σύμφωνα με τον ψυχίατρο, ψυχοθεραπευτή και συγγραφέα Ιάκωβο Μαρτίδη. Ο ίδιος, με την ευκαιρία εκδήλωσης που έγινε στη Θεσσαλονίκη για την επανέκδοση του συλλογικού τόμου με θέμα "Οικογένεια σε κρίση", επισημαίνει στο ΑΠΕ - ΜΠΕ ότι το ζήτημα της ευθύνης είναι καίριο και δυσκολεύει τις σχέσεις των ανθρώπων καθώς έχουμε την τάση να μην αναλαμβάνουμε την ευθύνη αυτών που κάνουμε ή την ευθύνη αυτών που θα έπρεπε να κάνουμε και δεν κάνουμε. "Πάντα ο άλλος φταίει. - Αδάμ γιατί έφαγες το μήλο; - Δεν φταίω εγώ, η Εύα μου το έδωσε. - Εύα γιατί έδωσες το μήλο; - Δεν φταίω εγώ, το φίδι με ξεγέλασε" αναφέρει χαρακτηριστικά.
Σε αυτό το πνεύμα εξηγεί ότι "μέσα στο γάμο σπάνια αναλαμβάνουμε την ευθύνη ενώ συνήθως εστιάζουμε μόνο στα λάθη του άλλου και εκείνος στη συνέχεια εστιάζει στα δικά μας". Παράλληλα επικαλείται τις αναφορές του καθηγητή Φιλοσοφίας Χρήστου Γιανναρά στην "απανθρωπιά του δικαιώματος", όρο που παραπέμπει στην τάση των ανθρώπων να μιλούν για δικαιώματα και να εστιάζουν την προσοχή τους σε αυτά, χωρίς αυτό να συνοδεύεται από την αντίστοιχη κουβέντα περί υποχρεώσεων αλλά και της ευθύνης που προκύπτει από αυτές. "Δεν υπάρχει μια αντικειμενική αλήθεια. Υπάρχουν πολλές υποκειμενικές. Δεν βλέπουμε τα πράγματα όπως είναι στην πραγματικότητα αλλά σύμφωνα με το ποιοι είμαστε εμείς. Ανάλογα με το ποιοι είμαστε εμείς, ποιες είναι οι πεποιθήσεις, οι αρχές μας, οι ανάγκες μας, ερμηνεύουμε το ίδιο πράγμα με διαφορετικό τρόπο. Ωστόσο δεν πρέπει να απολυτοποιούμε την υποκειμενική μας άποψη. Πρέπει να είμαστε ανοικτοί" συμπληρώνει.
Ο κ. Μαρτίδης αναγνωρίζει τη δυσκολία που υπάρχει στις σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων ωστόσο υπογραμμίζει ότι "είναι μέρος της πορείας των ανθρώπων που διασταυρώνονται με άλλους ανθρώπους". "Όλα στη ζωή μας είναι σχέσεις. Δεν υπάρχει κάτι έξω από αυτές" λέει και προσθέτει: "Δεν είναι εύκολο πράγμα οι σχέσεις και δεν έχουμε συνειδητοποιήσει πόσο σημαντική είναι η ποιότητά τους στην προσωπική μας ζωή, είτε πρόκειται για κοινωνικές, είτε για φιλικές, είτε για επαγγελματικές, είτε για ερωτικές σχέσεις. Και δυστυχώς δεν έχουμε μάθει την τέχνη του σχετίζεσθαι, το πώς να σχετιζόμαστε και αυτό είναι κάτι που ξεκινάει από την οικογένεια".
Πώς χτίζονται οι σχέσεις
Με αφετηρία και χρονικό ορόσημο την παιδική ηλικία, τονίζει: "τα μικρά παιδιά έχουν ανάγκη από μερικά βασικά πράγματα, δηλαδή από αγάπη, αποδοχή, ενθάρρυνση, οριοθέτηση και χρόνο. Σήμερα τους αγοράζουμε πολλά δώρα αλλά δεν έχουμε χρόνο να παίξουμε μαζί τους. Αυτό το παιχνίδι κάθε άλλο παρά απλό είναι. Είναι μια σχέση ζωής. Έτσι κτίζονται οι σχέσεις. Άρα λοιπόν είναι πολύ σημαντικό ο γονιός να σχετιστεί από πολύ μικρή ηλικία με το τέκνο του, από την ώρα που γεννιέται, ακόμη και προτού γεννηθεί, όταν φαντάζεται τη σχέση που θα έχει μαζί του. Από τον τρόπο που η μητέρα κρατάει το βρεφάκι στην αγκαλιά της, από τον τόνο των δικών της μυών, εκείνο μπορεί να νιώσει αν είναι αποδεκτό ή όχι. Σε αυτό το πλαίσιο, είναι πολύ σημαντικό ο γονιός να ανταποκρίνεται έγκαιρα στις ανάγκες του παιδιού, ώστε να νιώθει ότι κάποιος το φροντίζει και το αγαπά και να εμπεδώσει το αίσθημα της εμπιστοσύνης και της ασφάλειας. Ακόμη και στην περίπτωση που ένας άνθρωπος δεν νιώσει ασφάλεια στην παιδική του ηλικία, μπορεί να επουλώσει στην πορεία κάποια από αυτά τα τραύματά του, εφόσον οι γονείς συνειδητοποιήσουν κάποια πράγματα και αγκαλιάσουν το παιδί τους, κυριολεκτικά και μεταφορικά, φροντίζοντας τις ψυχολογικές, συναισθηματικές και υλικές του ανάγκες".
Πώς η αγάπη βοηθάει στις σχέσεις
Θεμέλιος λίθος, άλλωστε, στη διαμόρφωση ισχυρών σχέσεων μεταξύ των ανθρώπων είναι η ίδια η αγάπη καθώς "έχει νοιάξιμο, έχει υπέρβαση, ενίοτε στην ακραία μορφή έχει και θυσία". "Αν αγαπάς τον άλλον τότε είναι πολύ πιο εύκολο να τον κατανοήσεις, να περπατήσεις με τα παπούτσια του, και αυτό στην πράξη θα λύσει πολλά προβλήματα. Αν είναι η σειρά του άλλου να κάνει κάτι, για παράδειγμα, και είναι λίγο κουρασμένος, αγάπη σημαίνει να πει κάποιος: 'κάτσε εσύ ξεκουράσου, εγώ θα το κάνω γιατί σ αγαπώ'" σχολιάζει. Από την άλλη πλευρά τονίζει ότι ο ατομοκεντρικός τρόπος της ζωής μας και ο εγωισμός μας δημιουργεί πάρα πολλά προβλήματα. "Ο Τσαρούχης έλεγε ότι ο ώμος πονάει όχι από τα βέλη που μας ρίχνουν αλλά από την ασπίδα που κουβαλάμε. Εμείς βλέπουμε τα βέλη που μας ρίχνουν και λέμε ότι ο άλλος φταίει. Έλα όμως που δεν βλέπουμε τη δική μας ασπίδα, όλο το φορτίο της ψυχοπαθολογίας. Εξάλλου, ο Μάξιμος ο Ομολογητής έλεγε ότι η πεμπτουσία της νοσηρότητας βρίσκεται στη φιλαυτία του ανθρώπου καθώς η φιλαυτία δεν είναι απλώς ένα πάθος αλλά η γενεσιουργός αιτία όλων των παθών" λέει και υπογραμμίζει ότι "η αγάπη κρίνεται στα δύσκολα".
Διαβάστε Επίσης
Ο κ. Μαρτίδης αναφέρει, ακόμη, ότι ένα άλλο πρόβλημα των σημερινών οικογενειών είναι ότι είναι παιδοκεντρικές και όχι συζυγοκεντρικές ενώ οι γονείς επικεντρώνονται συχνά στα παιδιά, ξεχνώντας ότι είναι και σύζυγοι, για τους οποίους υπάρχει ανάγκη συνάντησης και επικοινωνίας. Καθώς, επίσης, οι εποχές έχουν αλλάξει, ενώ παλαιότερα η παραδοσιακή οικογένεια είχε να αντιμετωπίσει βασικά προβλήματα επιβίωσης, πλέον η επιβίωση εξασφαλίζεται και στην επιφάνεια έρχονται συναισθηματικά και ψυχολογικά προβλήματα. Η καριέρα είναι ένας επιπλέον παράγοντας που επηρεάζει τα ζευγάρια, όμως όπως τονίζει, "κυνηγώντας κάποιος την καριέρα χάνει άλλα πράγματα" και "ενώ η ανεξαρτητοποίηση των γυναικών οδήγησε την γυναίκα στην παραγωγή, η ίδια βρήκε τον ρόλο της και ο άνδρας ακόμη ψάχνει να τον βρει".
Για ψυχοθεραπεία έρχεται εκείνος που το έχει λιγότερη ανάγκη
"Πολλές φορές για ψυχοθεραπεία έρχεται εκείνος που το έχει λιγότερη ανάγκη. Αυτός που το έχει περισσότερη ανάγκη δεν δέχεται να έρθει. Ακόμη και σε ομιλίες που γίνονται σε σχολεία ή σε γονείς, προσέρχονται περισσότερο οι γονείς που έχουν λιγότερη ανάγκη να έρθουν. Αυτοί είναι οι πιο κινητοποιημένοι, οι πιο ευαισθητοποιημένοι. Είναι όμως δύσκολο να γίνουν πολλά πράγματα αν κάποιος δεν το επιθυμεί" σχολιάζει χαρακτηριστικά.
Για τις περιπτώσεις κακοποίησης ή ακόμη και εγκλημάτων επισημαίνει ότι "συνήθως οι θύτες είναι άνθρωποι κακοποιημένοι ως παιδιά και αυτή η κακοποίηση και η βία έγινε για εκείνους στάση ζωής, τρόπος επίλυσης προβλημάτων και έκφραση συμπεριφοράς". Αυτός είναι και ο λόγος που όσοι βρίσκονται δίπλα στους ανθρώπους αυτούς έχουν ευθύνη να προστατεύουν τον εαυτό τους, θέτοντας όρια, ζητώντας βοήθεια και καταγγέλλοντας ακραίες συμπεριφορές.
Διαβάστε Επίσης
Υπάρχει φως στο τούνελ;
Ο ψυχίατρος, ψυχοθεραπευτής και συγγραφέας Ιάκωβος Μαρτίδης δηλώνει αισιόδοξος για τη δυνατότητα επίλυσης των προβλημάτων στις σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων, εφόσον εκείνοι μάθουν να αγαπούν και να φροντίζουν τον εαυτό τους ώστε να μπορούν να φροντίσουν και τους άλλους, σε μια έκφραση αγάπης όχι ναρκισσιστικής και τοξικής αλλά υπερβατικής που έχει προϋπόθεση το να κατευθύνεται στους άλλους. "Ο συγγραφέας και φιλόσοφος Χαλίλ Γκιμπράν έγραψε: 'και ο θεός είπε: αγάπα τον εχθρό σου και τον υπάκουσα και αγάπησα τον εαυτό μου'. Ο πιο σημαντικός άνθρωπος στη ζωή μας είναι ο εαυτός μας, γιατί τον κουβαλάμε 24 ώρες το 24ωρο όπως η χελώνα το καβούκι της. Αν δεν είμαστε καλά με τον εαυτό μας δεν μπορούμε να είμαστε καλά με τους άλλους, αν δεν ξέρουμε να φροντίζουμε τον εαυτό μας δεν μπορούμε να φροντίσουμε τους άλλους. Άρα είναι πολύ σημαντικό να αγαπάμε και να φροντίζουμε τον εαυτό μας και από εκεί και πέρα πρέπει να πάει η αγάπη προς τους άλλους. Αλλιώς γίνεται τοξική και ναρκισσιστική η αγάπη. Αυτό το είπε πρώτος ο Χριστός: 'αγάπα τον πλησίον σου ως σεαυτόν'. Δεν είναι καθόλου εγωιστικό. Μοιάζει ίσως αλλά δεν είναι και προϋπόθεση είναι αυτή η αγάπη να εξακτινωθεί, να φύγει οσμωτικά και προς τους άλλους" συμπληρώνει.
Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις
Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr
![Ελένη Φιλίνη: Στην καριέρα μου δέχθηκα παρενοχλήσεις - Αντέδρασα αγριεμένη και έχασα δουλειές [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/207x116/cu608x383/0,0,608,341/crop/both/8d/8d80e563a8ef4f1197d95fedde74b54c.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Γκαμπριέλε Σάντρι: Η δολοφονία του οπαδού της Λάτσιο από σφαίρα αστυνομικού που συγκλόνισε την Ιταλία [εικόνες]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/207x116/cu608x405/0,61,608,302/crop/both/c4/c4ca618a08104b7495cd003036d3723a.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Δονούσα: Πρόστιμο πάνω από 1,7 εκατ. ευρώ σε 63χρονο για βασανισμό ζώων - Είχε φυλακίσει 58 γάτες [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/207x116/cu608x368/0,12,608,353/crop/both/50/50d28b8e071e4fd4bf8e9fd5c384a2e9.jpg?quality=60&404=default&v=2)
!["Ας μη φάει ούτε να πιει, μέχρι να έρθει σε μένα": Καταγγέλλει την πρώην σύζυγό του ότι του έκανε μάγια για να τον "δέσει" [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/207x116/cu608x344/0,1,608,342/crop/both/3d/3d5bdfc23ce04e0d9763036f191cca26.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Συντριβή τουρκικού C-130 στα σύνορα Γεωργίας - Αζερμπαϊτζάν: Νεκροί και οι 20 επιβαίνοντες [εικόνες, βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/207x116/cu608x326/0,20,608,261/crop/both/a6/a61a88571e7a472aab79561cfd1e0811.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Ναταλία Γερμανού: Είχα σχέση με νεότερους άνδρες επειδή μου άρεσαν και όχι από ανασφάλεια [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x353/0,0,608,341/crop/both/8e/8e1b5e991aff48189d97304e0e58ea07.jpg?quality=60&404=default&v=2)
